کشور ما ایران هم از مصیبت های ناشی از گرمای هوای انسان ساخته، به دور نمانده است. در حالی که قسمت های شمالی کره از نوسان شدید جوی به دلیل افزایش رطوبت هوا رنج می برد، ایران در زیر خط خشکسالی قرار دارد. پیش بینی می شود که در آینده مناطق خشک تدریجا دچار بی آبی شدیدتری شوند.
در حال حاضر علاوه بر بی آبی، آلودگی هوای ناشی از دود و دم اتوموبیل ها و کارخانه جات مشکل اساسی شهرهاست. اتومبیل ها بیشتر بنزین سرب دار استفاده می کنند و فاقد تجهیزات دودزدائی هستند. تهران یکی از آلوده ترین شهرهای دنیاست.
بسیاری از رودهای کشور به خشکی نشسته اند و دریاچه های بختگان، و اورمیه در حال نابودی هستند
در سال های۱۹۲۰ میلادی سرب برای افزایش قدرت به بنزین اضافه شد. اما به دلیل سمی بودن آن و اثرگذاری اش روی سلسله اعصاب از سال های ۱۹۷۰ به بعد به تدریج مصرف آن در آمریکا متوقف شد. مقدار کم سرب در فضا روی سلسله اعصاب اثر می کند. تماس با این فلز سنگین سبب مسمومیت حاد می شود. سرب هوش را کم می کند و عامل رفتارهای ضد اجتماعی ست. مسمومیت سرب بیشتر در بچه ها دیده می شود و روی قدرت هوشی آن ها اثر می گذارد. شیوع بیماری های تنفسی نیز بخصوص در شهرهای تهران و اراک بسیار بالاست.
مصرف سوخت در ایران به صورت فوق العاده ای بالاتر از مصرف جهانی است. به دلیل سوبسید دولتی سوخت در ایران بسیار ارزان است. به همین دلیل مردم توجه زیادی به صرفه جویی در مصرف آن ندارند. مصرف سرانه انرژی در ایران ۱۵ برابر ژاپن و ۱۰ برابر اتحادیه اروپاست. ایران فقط ۲۸% انرژی را دوباره مصرف می کند در حالی که این رقم در بعضی کشورها تا ۶۰% می رسد. در ایران سالانه بیش از هفت میلیارد دلار سوخت به هدر می رود.
مسئله جمعیت در ایران
جمعیت ایران بین سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۱۰ از ۶۷ میلیون نفر به ۷۴ میلیون نفر رسید. این رقم در عرض شش سال ده در صد افزایش داشته است. طبعا افزایش جمعیت مصرف سوخت را بالا می برد. در همین مدت مصرف انرژی به شکل بی رویه ای تا چهل و سه درصد افزایش داشته است. تولید گاز گلخانه ای در این دوره سی و هشت درصد افزایش نشان می دهد. طبیعی است که این سرعت افزایش جمعیت با این مصرف بی رویه انرژی در شرایط جوی ایران، منطقه و کل کره زمین تأثیر مخربی دارد.
در شرایط فعلی به طور اخص خشکسالی و کمبود آب شیرین واقعه ای ست که ایران با آن دست به گریبان است و آینده شرایط دشوارتری را به ارمغان خواهد آورد. گفته های اخیر زعمای قوم که افزایش زاد و ولد را در ایران تشویق می کند کمکی به حل مشکل نخواهد کرد. متاسفانه اخیرا مراکز تنظیم خانواده در روستاها که تنها مرجع روستائیان برای کنترل زاد و ولد بود، بسته شده اند. بی خبری و ندانم کاری دست اندرکاران نه تنها عامل مشکلات امروز اند بلکه فجایع غیرقابل حل آینده را نیز پایه ریزی می کنند.
در گذشته قیمت سوخت در ایران به طور مصنوعی پائین نگاه داشته شده بود. سوخت نسبتاً ارزان مصرف زیاد و بی رویه انرژی را تسهیل می کرد. خوشبختانه از سال ۲۰۱۰ دولت تصمیم گرفت تا سوبسید سوخت را در عرض پنج سال به تدریج از بین ببرد. اما نتیجه این طرح در اثر تغییر ارزش برابری دلار نامعین است. آلودگی زیاد هوای شهرهای بزرگ ایران به دلیل عدم صرفه جویی در مصرف سوخت است. متأسفانه در ایران سیستم درستی برای افزایش آگاهی مردم نسبت به افزیش دما و راه های جلوگیری از آن وجود ندارد.
نمودار رشد جمعیت در ایران
خشکسالی
از ابتدای قرن افزایش دما اثرات خود را در ایران نشان داد. در سال ۲۰۰۰در اثر بی آبی دامداران مجبور به فروش۸۰ درصد دام های خود شدند و خشکسالی ۸۰۰۰۰۰ رأس دام را از بین برد. بی آبی سال ۲۰۰۱ ،۲.۶ میلیون هکتار زمین آبی و چهار میلیون هکتار زمین دیم را خشک کرد. در این سال ها میزان بارندگی ۲۵۰ میلیمتر بود. این میزان یک سوم متوسط بارندگی در جهان است.
علل بی آبی در ایران علاوه بر افزایش انسان ساخته دمای زمین، افزایش سریع جمعیت، پیشروی کویر و عدم آبیاری صحیح در اغلب نقاط است.
علیرضا دائمی معاون وزیر کشاورزی اخیر گفته است که ذخائر آبی ایران به چهل و پنج درصد رسیده است. محمد درویش یکی از مدیران اداره جنگل بانی می گوید که سطح آب های زیرزمینی دو متر پائین رفته است. بسیاری از قنات ها خشک شده اند و روستائیان بیش از پیش به شهرها رو آورده اند.
باید توجه داشت که با توجه به گرمای رو به افزایش زمین خشکسالی های وسیع تر در ایران اجتناب ناپذیر است.
در این میان حسن موسی معاون رئیس جمهور و خود احمدی نژاد مدعی شده بودند که “آمریکای جنایتکار” با تکنولوژی خاصی ابرهای بارور را از ایران دور کرده اند تا به دولت ایران فشار بیاورند. یکی نیست بگوید که خود امریکائیان با خشکسالی ای روبرو هستند که در ۵۵ سال اخیر بی سابقه بوده است. نیمی از کشور دچار بی آبی شدید یا متوسط است. اگر چنین تکنولوژی وجود داشت امریکایی ها اول فکری به حال خود می کردند. تا این حد بی خبری آن هم از جانب رؤسای یک کشور باعث تأسف است.
اثر تغییرات انسان ساخته هوا در دریاچه های ایران
دریاچه ارومیه یکی دیگر از ثروت های کره زمین است که در حال خشک شدن است و دارد به تدریج از دست انسان خارج می شود. خشک شدن این موهبت طبیعی تا به حال ضایعات بسیاری باقی گذاشته است. بی آبی باغات و مزارع زیادی را از بین برده و سبب آوارگی بسیاری از زارعین شده و خواهد شد. سدسازی های بی رویه روی سیزده رودخانه ای که به این دریاچه می ریخت و بی توجهی به محیط زیست، مشکل را دو چندان کرده است.
کمبود باران دریاچه زیبای هامون در سیستان و بلوچستان را هم به خشکی کشانده است. انسان های منطقه با بی آبی دست به گریبانند و به جای آب، خاک خشک کف دریاچه خانه هایشان را پر کرده است. آنجا هم آبزیان در حال نابودی اند و محیط مناسب برای زیستن به تدریج ناپدید می گردد. دریاچه بختگان در فارس کاملا خشک شده است. سایر منابع آبی ایران نیز وضع بهتری ندارند. چه کسی فکر می کرد که زاینده رود روزی به خشک رود تبدیل شود.
چه باید کرد؟
امروز همه جهان به هم پیوسته است. اعمال ما در یک گوشه دنیا در همه جای جهان انعکاس خود را باقی می گذارد. وقت آن رسیده است که همه ما به مسئله تغییرات انسان ساخته، هوا به طور جدی توجه کنیم. سایرین را سرزنش کردن ما را به جایی نمی رساند. ناامیدی و بی عملی ناشی از آن هم به فاجعه عمق بیشتری می دهد. مصرف انرژی همه ما بیش از تحمل محیط زیست است. باید از خود شروع کرد.
در مورد ایران به دلیل حیف و میل بیش از حد، جا برای صرفه جویی در مصرف سوخت بسیار باز است. توجه داشته باشید که مصرف سرانه انرژی در ایران بسیار بالاست. توجه مردم به معضل افزایش دما و کنترل مصرف انرژی در درجه اول اهمیت قرار دارد. یک برنامه آموزش ملی برای افزایش آگاهی عموم مردم ضروریست. هر قدم کوچک در سطح فردی و یا بزرگتر در سطح اجتماعی، می تواند مفید واقع شود. تشویق دولتیان برای توجه به توصیه های سازمان محیط زیست در طرح ریزی برنامه ها نیز بسیار موثر است.
افزایش دما مهمترین مشکلی است که همه روزه جان و مال انسان ها را از بین می برد. این ضایعات در آینده بیشتر و بیشتر خواهند شد. امروز اقدام عاجل فرد فرد ما در سطح جهان امری حیاتی است.
آگوست سال ۲۰۱۳ میلادی
منابع:
۱/http://www.google.ca/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&ved=0CCwQFjAA&url=http%3A%2F%2Fdrought.wcrp-climate.org%2Fworkshop%2Fposters%2FShahram.pdf&ei=24QbUrCZNoL8qAH_nIDoAw&usg=AFQjCNHSQ6tJZfVWabav8rTpc1QTWsZm4g&sig2=QkP9lRumdF7VmZcCBKLUeA
۲/ http://www.economist.com/node/710117
۳/ http://www.parstimes.com/environment/desertification_iran.html
۴/ http://tehrantimes.com/politics/109509-iran-suffering-from-severe-drought
۵/http://www.thestar.com/news/world/2012/09/11/irans_enemies_destroying_the_clouds_causing_drought_says_ahmadinejad.html
۶/ http://www.alarabiya.net/articles/2012/08/03/230144.html
۷/ www.iisd.org/gsi/sites/default/files/pb14_iran
۸/ http://en.wikipedia.org/wiki/Energy_in_Iran
