اکثر ایرانیانی که طی سی سال اخیر به ایران سفر کرده اند شاهد پدیده ای بوده اند که به یک معجزه شبیه است. در پروازهای بین المللی 

 

شهروند ۱۲۷۲ ـ پنجشنبه ۱۱ مارچ ۲۰۱۰

به مناسبت روز جهانی زن


 

اکثر ایرانیانی که طی سی سال اخیر به ایران سفر کرده اند شاهد پدیده ای بوده اند که به یک معجزه شبیه است. در پروازهای بین المللی که ایران را به مقاصد خارج از ایران ترک می کنند دقایقی بعد از این که هواپیما از باند برمی خیزد، بسیاری از خانم های ایرانی را با حجاب اسلامی می بینیم که یکی بعد از دیگری به دستشویی های هواپیما می روند و دقایقی بعد بدون حجاب اسلامی، مقنعه، مانتو و با آرایش و بسیار زیباتر و شاداب تر از دستشویی بیرون می آیند. گویی این کابین دستشویی یک جعبه جادویی و زیباکننده است که این چنین تاثیر شگفتی در مدت چند دقیقه بر ظاهر این خانمها ایجاد می کند! ولی مهمتر این که دیدن این صحنه، دیگر مسافران را از این واقعیت بسیار اسفناک و تلخ آگاه می کند که چرا حجاب اسلامی برخلاف خواسته این بانوان به آنها تحمیل شده و چقدر حجاب اجباری این خانم ها بی ارزش و به دور از تقواست که به محض این که اجبار از آن برداشته می شود، آن حجاب اجباری در داخل هواپیما تا پرواز برگشت باقی گذاشته می شود. قصدم از نوشتن این نامه فقط آشنایی برخی از خوانندگان عزیز با قسمت هایی از قرآن که در آن به حجاب اشاره شده است می باشد و شاید بتوانیم دلیل وجود حجاب اسلامی و رفتار برخی مسلمانان و حکومت اسلامی حاکم بر ایران را بهتر درک کنیم. مطمئن هستم خانم های ایرانی بسیاری هستند که طعم تلخ خشونت و توسری را یا از ماموران دولت جمهوری اسلامی و یا از لباس شخصی های متعصب و مذهبی و یا حتی از همسران متعصب و ناآگاه خود چشیده اند. پس بی مناسبت نیست که این مطلب را به عنوان یک مورد اجتماعی و به مناسبت روز جهانی زن مورد بررسی قرار دهیم.  

هدف اصلی دین اسلام از "حجاب اسلامی" چه بوده و هست؟ در پی پیدا کردن جواب این سئوال، به سوره احزاب و نور در قرآن برخوردم. به مسئله حجاب در این دو سوره بیشتر اشاره شده و شاید بتوان گفت که دلیل شروع رسم "حجاب اسلامی" در اسلام است. همه آیه های هر سوره به آن سوره مرتبط هستند، برای درک بهتر مطلب نیاز به خواندن تمام این سوره است. (بسیار علاقه داشتم که بتوانم همه آیه ها را در این نامه بنویسم ولی به دلیل حجم زیاد آیه ها، ذکر تمام این آیه ها در این نامه امکان پذیر نیست). قصد اینجانب تفسیر این آیه ها نیست. برداشت، قضاوت، تفکر و اندیشه را به خوانندگان محترم واگذار می کنم.

بسیار جالب است که در همین سوره "احزاب" و در آیه ۳۶ اختیاری و یا اجباری بودن (احکام) فرمان های خدا و رسول او، برای مسلمانان مطرح شده است. در این آیه به نظر می رسد که مسلمانان (زن و مرد مؤمن) نمی توانند در مورد فرمان های خدا و رسول او هیچگونه اختیاری از خود داشته باشند و از آن ها نافرمانی و سرپیچی کنند. ترجمه این آیه {هیچ مرد و زن مؤمن را در کاری که خدا و رسول حکم کنند، اراده و اختیارى نیست (که رأی خلافی اظهار نمایند) و هر کس نافرمانی خدا و رسول کند دانسته به گمراهى سختی افتاده است}. پس با استناد به این آیه و اگر دستورالعمل مربوط به حجاب در این آیه، فرمان خدا و رسول او به حساب بیاید ـ که قاعدتاً می بایست فرمان خدا به حساب بیاید ـ آیا می توان گفت برای زنان مسلمان در عدم رعایت حجاب اسلامی هیچ اختیاری وجود ندارد؟ و زنان مسلمان باید علاوه بر رعایت کامل حجاب اسلامی و هر آنچه را که در بقیه آیه های قرآن به مسلمانان حکم شده است بدون اختیار رعایت و اجرا کنند؟ مهمتر این که تنها گناه و جرم نافرمانی از حکم خدا و رسول بر طبق این سوره در مورد بد حجابی، به گمراهی سخت افتادن شخص نافرمان است. آیا به گمراهی سخت افتادن آن شخص نافرمان یک امر شخصی و مربوط به خود او نیست؟ و آیا نیازی به توسری زدن به آن شخص نافرمان از جانب سایر مسلمانان وجود دارد؟ همانطور که در این آیه می خوانیم هیچ جزایی و یا توسری و جبر و زوری برای نافرمانی از حکم رسول خدا در مورد حجاب، حداقل در این سوره بیان نشده است. با توجه به مطالب بیان شده در این سوره آیا می توان گفت که بخش جبر و "توسری" مربوط به حجاب، یک نوع اعمال سلیقه شخصی و اضافه شده توسط بعضی از مذهبیون افراطی و متعصب است؟

در سوره احزاب، آیه ۵٩ بطور مستقیم به حجاب اشاره شده است. ترجمه این آیه: {اى پیغمبر با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند که این کار برای این که آنها شناخته شوند تا از تعریض و جسارت (هوس رانان) آزار نکشند بر آنان بسیار بهتر است و خدا (در حقّ خلق) آمرزنده و مهربانست}. در این آیه خطاب به زنان مؤمن از آنان خواسته شده که خود را با چادر بپوشند و خیلی آشکارا گفته شده برای این که آن ها شناخته شوند و مهمتر این که از غیر مسلمانان به خوبی تمایز داده شوند، و به خوبی واضح است که هیچ دستوری برای حجاب اجباری برای زنان غیر مسلمان داده نشده است. پس می توان دریافت که حجاب اسلامی فقط برای مؤمنان و مسلمین است و به نظر نمی رسد که هیچ ارتباطی و اجباری برای زنان غیرمسلمان داشته باشد. آیا می توان گفت که دستور (به چادر فرو پوشند) در این آیه به معنای حکم خدا و رسول او در مورد حجاب است؟ کاملاً به نظر می رسد که این یک حکم و فرمان است. برای درک دلایل حجاب در اسلام خواندن تمامی سوره احزاب و سوره نور می تواند تا حد زیادی کمک کند. ترجمه آیه های ٣٠ و ٣١ سوره نور: {ای رسول ما، مردان مؤمن را بگو تا چشمها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از کار زشت با زنان) محفوظ دارند که این بر پاکیزگی (جسم و جان) شما اصلح است و البته خدا به هرچه می کنید کاملاً آگاه است (٣٠). ای رسول زنان مؤمن را بگو تا چشمها بپوشند و فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آنچه قهراً ظاهر می شود بر بیگانه آشکار نسازند و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود و پدران خود و پدران شوهر و پسران خود و پسران شوهر و برادران خود و پسران برادر و خواهران خود و زنان خود (یعنی زنان مُسلمه) و کنیزان ملکی خویش و اتباع (خانواده که رغبت به زنان ندارند) از زن و مرد یا طفلی که هنوز بر عورت و محارم زنان آگاه نیستند (و از غیر این اشخاص مذکور احتجاب و احتراز کنند) و آنطور پا به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود و ای اهل ایمان همه به درگاه خدا توبه کنید باشد که رستگار شوید(٣١)}. در اینجا نیز به مؤمنان حکم شده که حجاب را به چه نحو و تا چه حد رعایت کنند.


 

اغلب توصیه می کنند که وقتی قرآن را می خوانید در آن اندیشه کنید. (البته من هنگام خواندن قرآن سعی کرده ام آن را از دید یک فردی که هیچگونه دسترسی به منابع اطلاعاتی و یا کتابی به غیر از قرآن نداشته و هیچ اطلاعی از تاریخچه سایر ادیان و مسایل جانبی مربوط به مکه و مدینه و پیامبر نداشته است، بخوانم. همانند یک سرخ پوست متولد شده در آمریکا و یا یک ایرانی که در یک روستای بسیار دور افتاده ایران زندگی می کند). با خواندن سوره احزاب و سوره نور دهها سؤال به ذهنم رسید، برخی از آنها را بدین شرح بیان می کنم: چرا اسم این سوره احزاب است؟ زمان دقیق (تاریخ) نزول سوره احزاب و نور چند روز و ماه و سال بعد از رسالت پیامبر است؟ چرا و به چه دلیل بحث حجاب و احکام آن در سوره نور و سوره احزاب آمده است؟ چرا برخی در ایام نزول این آیه به فکر آزار پیامبر و زنان او بوده اند و به منزل ایشان می رفته اند و چه انتظاری از این حضور در منزل پیامبر داشته اند؟ چرا در این آیه ها خواستار جداسازی و تمایز زنان مسلمان از غیر مسلمان شده است؟ آیا رسم مهریه زنان، یک حکم اسلامی است و یا یک رسم رایج بین اعراب بوده است؟ آیا این جداسازی مسلمان از غیر مسلمان شامل مردان مسلمان نیز می شود؟ منظور دقیق از کار زشتی که به آن اشاره شده چیست؟ چرا برخی بخصوص در ایام نزول این سوره در پی آزار جنسی به زنان و یا کنیزان بوده اند؟ چه دشمنی در بین طرف های درگیر در این جنگ بوده است؟ این جنگ برای چه شروع شده بوده است؟ چرا برخی در این آیه مریض حال خطاب شده اند و مرض آنها چه بوده است؟ چه بر سر زنان به اسارت گرفته شده در این جنگ آمده بود؟ افرادی که در آیه ۶٠ و ۶١ (سوره احزاب) حکم به قتل و کشتن آنها داده شده است چه کسانی بوده اند و به چه جرمی سزاوار این مجازات شده اند؟ به چه دلیل آنها منافق لقب داده شده اند؟ و غیره و غیره. سئوالهایی که جواب آنها را فقط با خواندن این سوره نتوانستم پیدا کنم! به خواندن قرآن ادامه میدهم شاید بتوانم جوابهایم را پیدا کنم. اگر در حال خواندن قرآن سعی کنیم بعد از خواندن هر آیه برای خود حداقل سه سئوال از آیه مطرح کنیم آنوقت قرآن را به نحو احسن مطالعه کرده ایم. در جواب اینکه آیا حجاب در اسلام اختیاریست و یا اجباریست؟ توصیه می کنم که حداقل سوره احزاب و نور را با دقت مطالعه کنید و خود قضاوت کنید. قضاوت شما هرچه باشد قضاوت شماست و امیدوار باشیم که خالق هستی راضی به قضاوت مخلوق خود باشد.


 

توضیح نویسنده: در ترجمه های قرآن از ترجمه آقای مهدی الهی قمشه ای استفاده شده است.