* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
عفونت چشم Conjunctivitis یک مشکل چشمی است که زیاد دیده می شود و عبارتست از انفلاماسیون جدار Conjunctiv ـ که سلول هایی هستند که روی قسمت سفیده چشم و روی جدار داخلی پلک را می پوشانند ـ بر اثر عفونت و تورم (انفلاماسیون) مویرگ های خونی که از میان این سلول ها عبور می کنند گشاد شده و در نتیجه چشم قرمز به نظر می رسد.
علل
این عفونت ها علل مختلفی می توانند داشته باشند و اکثراً باعث آن ویروس ها هستند و کمتر یک عفونت باکتریایی است. ممکن است یک چشم و یا هر دو با هم مبتلا شوند. عفونت ویروسی اکثرا همراه با سرماخوردگی است و تولید ترشحات مخاطی و نرم و عفونت باکتریایی تولید ترشحات زرد مایل به سبز و غلیظ تر می کند. هر دو نوع آنها بسیار مسری هستند. کونژنکتیویت می تواند بر اثر یک عکس العمل آلرژیک هم باشد مثلاً بر اثر گرده گیاهان، در این حالت هر دو چشم مبتلا می شوند. چشم ها سوزش دارند و جدار کونژنکتیو ممکن است کمی متورم بشود.
و بالاخره کونژنکتیویت ممکن است بر اثر التهاب باشد. تماس چشم با یک ماده شیمیایی یا جسم خارجی باعث تولید بیماری شده و ترشحات هم ممکن است وجود داشته باشند، ولی در مدت ۲۴ ساعت از بین می روند.
چه موقع با پزشک مشورت کنیم
با این که این بیماری اذیت کننده است، ولی اثری بر روی بینایی معمولاً ندارد و احتیاج به درمان فوری پزشکی هم ندارد ولی چون کونژنکتیویت ویروسی و باکتریایی خیلی مسری هستند بهتر است تشخیص داده شده و درمان شود.
اگر درمان های خانگی و استفاده از کمپرس آب سرد مفید واقع نشد و بعد از دو سه روز التهاب وجود داشت با پزشک و یا اپتومتریست مشورت کنید.
سیمپتوم های بیماری
ـ درد در یک یا هر دو چشم
ـ در یک یا هر دو چشم احساس می شود یک جسم خارجی وجود دارد.
ـ احساس سوزش، خراشیدگی، سائیدگی سطح چشم و پلک می شود.
ـ وجود ترشحات که گاهی در مدت شب تولید دلمه می کند و اگر زیاد باشد پلک ها را به هم می چسباند.
عواملی که ریسک ابتلا را بالا می برد
ـ تماس با کسی که دچار کونژنکتیویت عفونی است.
ـ تماس با یک ماده تولید کننده حساسیت یا یک ماده شیمیایی محرک.
ـ استفاده طولانی و یا بد گذاشتن لنزهای داخل چشمی.
پیشگیری
رعایت قوانین بهداشتی روزمره (شستن دست ها) و تمیز کردن درست لنزهای داخل چشمی می تواند از تولید بیماری جلوگیری کند.
وقتی بیماری به وجود آمد:
ـ از دست مالی چشم ها خودداری کنید.
ـ دست ها را مرتباً با صابون بشویید و یا از محلول های ضدعفونی کننده استفاده کنید.
ـ حوله ها و دستمال های پارچه ای و رو بالشی را مرتباً بشویید. این گونه وسایل شخصی است، نه از وسایل دیگران استفاده کنید و نه وسایل خود را با دیگران شریک شوید.
ـ از لوازم آرایش که به دور چشم مالیده می شود مخصوصاً ریمل استفاده نکنید و اگر استفاده می کنید ریمل هایی را که فکر می کنید آلوده اند دور بریزید.
ـ راهنمای استفاده از لنزهای داخل چشمی را به دقت رعایت کنید و در صورت امکان محلولی که برای آن استفاده می کنید و همین طور لنزها و جعبه آن را اگر فکر می کنید آلوده هستند دور بریزید.
درمان های دارویی
درمان برحسب نوع کونژنکتیویت انجام می شود:
۱ـ درمان خانگی: یک حوله یا دستمال تمیز را زیر شیر آب سرد گرفته کمی فشارش دهید و بعد چشم را بسته و دستمال را روی آن قرار دهید.
۲ـ کونژنکتیویت باکتریایی: قطره حاوی آنتی بیوتیک در عرض چند روز باعث از بین رفتن عفونت می شود. بسیار مهم است که درمان را تا آخر ادامه دهید که بیماری برنگردد.
۳ـ کونژنکتیویت ویرال: این بیماری به هیچ آنتی بیوتیکی جواب نمی دهد و عفونت باید زمانش را طی کند. سیمپتوم های بیماری ممکن است در چند روز اول بیماری شدیدتر بشوند ولی در عرض دو سه هفته کاملا خوب می شود. اشک های مصنوعی که در داروخانه ها به فروش می رسد می تواند به سبک تر شدن التهاب کمک کند همین طور کمپرس آب سرد.
۴ـ عکس العمل آلرژیک: پزشک شما می تواند داروهای متعددی برای درمان کونژنکتیویت بر اثر آلرژی بستگی به نوع علت آن تجویز کند مانند قطره های ضد حساسیت (آنتی هیستامینیک)، قطره های حاوی استروئیدها، قطره های آنتی انفلاماتوار و غیره
۵ـ التهابات: شستشو با آب و نمک رقیق کافیست. پزشک شما ممکن است قطره های چشمی حاوی استروئیدها را تجویز کند.
طب مکمل
قطره چشمی حاوی Euphraise : یک مطالعه بر روی ۸۵ بیمار مبتلا نتایج بسیار مثبت داشته ولی متدولوژی این مطالعه قوی نبوده است.
مقدار آن یک قطره یک تا پنج بار در روز.
کمیسیون E پیشنهاد می کند که از کمپرس با این گیاه خودداری شود زیرا امکان عفونت باکتریایی را زیاد می کند.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی Kisangani است.
