* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش دوم و پایانی
چند راهنمایی
ـ مواظب مفاصلتان باشید. پس از فعالیت ورزشی که باعث حرکات خیلی شدید یک مفصل می شود به آن مدتی استراحت بدهید.
ـ فعالیت ورزشی را در حد تعادل انجام دهید.
ـ در بلند کردن اشیاء مواظب باشید. برای برداشتن اشیاء سنگین زانوها را خم کرده به حالت نشسته آن را بلند کنید.
ـ از بی حرکت ماندن طولانی خودداری کنید.
ـ کفش راحت بپوشید.
ـ از وسائل کمکی برای جلوگیری از فشار به مفاصل استفاده کنید مثل عصا در راه رفتن.
ـ در خانه وسایلی که استفاده از آنها برای وضعیت شما سخت است عوض کنید مثل شیر آب که پیچاندن آن برایتان سخت است و می توانید از شیری که با یک دسته باز و بسته می شود، استفاده کنید.
طب مکمل
ـ cayenne (فلفل خیلی تند): در آمریکا استفاده از کرم هایی که حاوی ماده فعال در این فلفل است برای آرامش دردهای مفصلی تجویز می شود.
ـ گلوکوزآمین: گلوکوزامین نقش مهمی در سلامتی غضروف در تمام مفاصل دارد، بدن خودش هم آن را تولید می کند. اکثر قابل توجهی از مطالعات با سولفات گلوکزآمین انجام شده:
۱ـ آرام کردن دردهای مفصلی سبک و متوسط: با این که چند مطالعه ضد و نقیض وجود دارد اکثر مطالعات انجام شده تا به امروز نشان داده که گلوکزآمین بی اثر نیست و حتی کمی سیمپتوم های آرتروز سبک و نیمه سبک را کم می کند.
۲ـ کم کردن پیشرفت آرتروز: در مطالعه کلینیکی دراز مدت هر کدام به مدت سه سال و کلاً بر روی ۴۱۴ نفر نشان داد که گلوکزآمین به غیر از داشتن آثار آرام بخش سیمپتوم ها می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند از این جهت بر آنتی انفلاماتوارهای غیر استروئیدی ارجحیت دارد که بر عکس به پیشرفت بیماری کمک می کنند.
میزان مصرف ۱۵۰۰ میلی گرم سولفات گلوکزآمین همراه با غذا است و ۲ تا ۶ هفته طول می کشد که آثار درمانی به طور کامل احساس شود.
ـ کوندروئی تین: مانند گلوکزآمین، کوندروئی تین یکی از عوامل اصلی ساختمان غضروف است و به طور طبیعی در بدن ساخته می شود. اکثر مطالعات کلینیکی موثر بودن آن را برای آرامش سیمپتوم های آرتروز سبک و نیمه سبک و پیشگیری از پیشرفت بیماری نشان داده و مانند گلوکزآمین بر آنتی انفلاماتوارهای غیر استروئیدی که پیشرفت بیماری را سریع تر می کنند ارجحیت دارد.
مقدار مصرف: ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم در روز که می توان یکبار یا به چند دوز تقسیم کرد. باید ۲ تا ۶ هفته صبر کرد تا آثار کامل آن مشخص شود.
ـ (S-Adenosyl-L-methionine)SAMe : توسط بدن از پروتئین هایی که به طور مکمل به بیمار داده می شود ساخته شده و در درمان آرتروز موثر بوده و مطالعات نشان داده که به اندازه آنتی انفلاماتوارهای غیر استروئیدی موثر است بدون این که دارای آثار ناخواسته آنها باشد.
میزان مصرف: ۴۰۰ میلی گرم سه بار در روز (۱۲۰۰ میلی گرم) به مدت سه هفته و پس از آن ۲۰۰ میلی گرم دو بار در روز، با این که آثار مفید آن پس از چند روز مشخص می شود ولی برای این که آثار کامل آن مشخص شود باید ۵ هفته صبر کرد.
ـ پنجه شیطانDevil’s Claw: ریشه پنجه ی شیطان دارای قدرت درمانی کم کردن انفلاماسیون است.
میزان مصرف بستگی به غلظت دارو دارد و باید طبق دستور سازنده مصرف شود و پس از ۲ تا ۳ ماه آثار کامل درمانی دیده می شود.
ـ Phytodolor : یک محصول گیاهی است که در اروپا به صورت تنتور(قطره) از راه دهان مصرف می شود و شامل عصاره سه گیاه اروپایی است.
ـ طب سوزنی: چندین مطالعه کلینیکی قدرت درمانی طب سوزنی را بر روی دردهای آتروزی نشان داده. طب سوزنی به طور جهانی برای رفع سیمپتوم های آرتروز زانو و سر استخوان ران به طور موثری شناخته شده و بکار می رود.
ـ آب درمانی: نتیجه مطالعات کلینیکی نشان داد که آب درمانی هر نوع آن مثل اسپا و حمام با آب های مختلف می تواند به کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آرتروز کمک کند و درد را کم کرده قدرت حرکات را بیشتر کند.
ـ هومیوپاتی: چند مطالعه چاپ شده موثر بودن هومیوپاتی برای کم کردن درد و سیمپتوم های آرتروز را نشان داده است.
ـ insaponifiables : موادی هستند که در آواکادو و سویا وجود دارند و مالش روغن تهیه شده از آنها می تواند برای افرادی که دچار آرتروز زانو و سر استخوان ران هستند مفید واقع شود. در حال حاضر این مواد در فرانسه به فروش می رسند ولی در کانادا نیست.
ـ آهن ربا درمانی: چندین مطالعه درباره آثار درمانی آهن ربا و یا دستگاه هایی که امواج مغناطیسی تولید می کنند برای درمان آرتروزها مخصوصاً آرتروز زانو انجام شده و نشان داده که دردها را کم می کند.
ـ زالو درمانی: یک مطالعه اولیه و دو مطالعه کلینیکی که در آلمان انجام شد نشان داد که قرار دادن زالو بر روی زانوی مبتلا به آرتروز می تواند درد را آرامش دهد و سیمپتوم های دیگر را کم کند. درمان با زالو جزو طب سنتی بسیار از کشورهای آسیایی و آفریقایی بوده و از زمان های بسیار قدیم مورد استفاده قرار می گرفته است و از قرن نوزدهم به بعد منسوخ شده و گویا دوباره دارد به طب مکمل بر می گردد.
ـ بید سپید: عصاره پوست بید سفید موثرتر از دارونما برای درمان آرتروز بوده ولی یک مطالعه نشان داده که قدرتش از داروهای آنتی انفلاماتوار کمتر است.
ـ یوگا: نتیجه مطالعات کلینیکی بر روی افراد سالم و افرادی که از مشکلات عضلانی استخوانی مختلفی رنج می بردند نشان داد که حرکات یوگا می تواند تسکینی بر مشکلات آتروز زانو و دست و آرتریت روماتوئید باشد در صورتی که در انجام آن به مفاصل فشار آورده نشود.
ـ تحریک الکتریکی از طریق پوستTENs: از طریق دستگاهی که جریان برق ضعیف تولید می کند و توسط الکترودهایی که روی پوست قرار می گیرد اعصاب تحریک می شود. موثر بودن و نبودن این روش در مطالعاتی مورد آزمایش قرار گرفته است.
ـ Boswellie : دارای خواص آنتی انفلاماتوار است و در آزمایش بر روی حیوانات نشان داده که می تواند به درمان آرتروز کمک کند. به علت کافی نبودن مطالعات میزان مصرف آن مشخص نیست.
کلاژن: باعث چسبندگی، نرمی و کش آمدن و ترمیم نسوج مختلف است مثل تاندون ها، لیگامان ها و غیره. مطالعات انجام شده نشان داده که امکان دارد مکمل حاوی کلاژن بتواند به تقویت ترمیم مفاصل کمک کند.
تای چی: تای چی نوعی ورزش رزمی است. یک مطالعه کلینیکی بر روی ۴۳ زن که از آرتروز رنج می بردند با گروه شاهد انجام شد و زنانی که روزانه به مدت ۱۲ هفته تای چی انجام می دادند درد و سختی مفاصل کمتری داشتند و تعادل شان و عضلات شکمی آنها قوی تر شده بود.
انگور فرنگی سیاه: مطالعات اروپایی استفاده پزشکی از برگ های این گیاه را به عنوان داروی کمکی برای مشکلات روماتیسمی قبول دارند و مطالعات علمی هم در این باره انجام شده که نشان می دهد دارای آثار آنتی آنفلاماتوار است.
گیاهان دیگری هم در طب سنتی برای درمان آرتروز به کار می رود مثل زردچوبه، ریشه زنجبیل و بابونه بزرگ.
ماساژ درمانی: ماساژ درمانی به احساس بهبودی کامل بدن و راحتی عضلات و اعصاب کمک می کند. هم چنین باعث بهتر شدن گردش خون و لنف می شود به همین جهت بعضی از متخصصان آن را برای بیماران آرتروزی پیشنهاد می کنند.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی Kisangani است.
