تسورشه تسایتونگ
انفجار دو بمب در برابر ایستگاه مرکزی قطار آنکارا به گفته حزب دموکراتیک خلق ها تاکنون ۱۲۸ نفر و به گفته دولت ترکیه ۹۷ نفر قربانی داشته است. منابع مختلف می گویند که ۵۰۰ نفر نیز در این عملیات تروریستی زخمی شده اند. با گذشت سه روز از این دو انفجار، هنوز روشن نیست که عامل کشتار چه گروهی بوده است. نخست وزیر ترکیه در این زمینه به ضدونقیض گوئی ادامه می دهد. او در ابتدا داعش، پ ک ک و یک گروه رادیکال چپ را متهم کرد، اما حالا می گوید که همه چیز از دخالت داعش در ماجرا حکایت دارد.
مفسر روزنامه پرتیراژ سوئیسی تسورشه تسایتونگ، کوشیده است با بررسی سابقه خونریزی و خشونت و ترور در ترکیه، تا حدودی زمینه های وقوع این جنایت هولناک را بررسی کند. او در پایان به این نتیجه رسیده است که برای جلوگیری از عمیق تر شدن شکاف ها در ترکیه باید انتخابات پارلمانی، که برای اول نوامبر پیش بینی شده، حتما برگزار شود، اما نگفته است چگونه و در چه شرایطی. مسلم این است که اگر دولت ترکیه حریف خودکامگی های رجب طیب اردوغان بشود و راه حضور مردم را در یک انتخابات آزاد واقعی هموار کند و نتیجه انتخابات را، حتی اگر به کاهش بیشتر نقوذ حزب اسلامگرای عدالت و توسعه انجامید بپذیرد، مرهمی بر زخم های تازه و کهنه خواهد نهاد. اما اگر قرار باشد این انتخابات با تقلب و زمینه سازی و تبلیغات به گونه ای مهندسی شود که پیروزی ظاهری اردوغان قدرت طلب را تضمین کند، نه تنها مانع عمیق تر شدن شکاف ها نخواهد شد که چه بسا زمینه را برای کشیده شدن ترکیه به دام یک جنگ خونبار داخلی فراهم سازد. ترکیه تنها در صورتی می تواند در برابر خطر نفوذ داعش بایستد که وحدت ملی خود را حفظ کند و برای حفظ این وحدت هیچ راهی جز آن ندارد که به سمت سیاست های سال های گذشته برگردد و راه صلح و آشتی با کردها را طی کند و بگذارد که آن ها به جای قرار گرفتن در لبه پرتگاه نیستی و متوسل شدن به مسلسل، حقوق اولیه خود را در مبارزات علنی پارلمانی پی گیری کنند.
برگردان کامل تحلیل تسورشه تسایتونگ را در پی می خوانید
جوانانی که در طلب صلح به خیابان آمده بودند به خاک و خون کشیده شدند
:
ترکیه سرزمینی است با تاریخی توأم با درد و رنج. حمله های تروریستی، جنایات سیاسی، جنگ به تازگی شعله ور شده با کردها، تاریخ جدید این جمهوری را می توان با شهرهائی برشمرد که با مرگ و عزاداری پیوند خورده اند: سوروچ، دیار بکر و استانبول. اما قتل عامی با حدود ۱۰۰ قربانی در مرکز آنکارا و قلب پایتخت، تاکنون اتفاق نیافتاده بود. چه کسی می تواند دست به چنین کاری زده باشد؟
پیش از آن که اصولا تحقیقات آغاز شود، احمد داووداوغلو نخست وزیر ترکیه بدون اتلاف وقت، سه گروه را به عنوان عاملان احتمالی متهم کرد: داعش، حزب کارگران کردستان و گروه چپ رادیکالی که به صورتی تعجب آور عمری پردوام داشته است. گروهی که به “دی اچ ک پی سی” شهرت دارد. این آخری معمولا اهدافی را انتخاب می کند که برایش جنبه سمبولیک دارند. این هدف در سال ۲۰۱۳ سفارت آمریکا در آنکارا بود. آنجا دو نفر کشته شدند.
یک متینگ بزرگ از سندیکاها، وکلای چپگرا و سیاستمداران کرد، به سختی در این تصویر می گنجد. این قاعده، همچنین شامل حال حزب کارگران کردستان هم می شود. این که کردها به صورت هدفمند حدود صد کرد را به خاک و خون کشیده باشند، بیش از حد ماجراجویانه به نظر می رسد. براساس اطلاعاتی که داریم، بمب ها در برابر ایستگاه مرکزی قطار آنکارا، دقیقا همان جائی منفجر شدند که هواداران حزب کردی قانونی دموکراتیک خلق ها برای متینگ گرد هم آمده بودند.
برخلاف این دو، دلایل زیادی برای پذیرش نقش دولت اسلامی در این جنایت می توان بر شمرد: شبه نظامیان کرد تا به حال موفق ترین رزمندگان علیه داعش در سوریه و عراق بوده اند. حمله انتحاری ۲۰ ژوئن امسال در شهر کردنشین سوروچ ترکیه با ۳۴ قربانی آشکارا کار یک هوادار داعش در ترکیه بود. ترکیه به تازگی پایگاه هوائی اینجرلیک را برای حمله نیروهای نظامی آمریکا علیه داعش در سوریه بازگشائی کرد. یک عملیات انتقامی قابل تصور است. هدف هم روشن است: بی ثباتی بیشتر ترکیه. (احمد داووداوغلو روز دوشنبه حرف خود را پس گرفت و در یک شبکه تلویزیونی ترکیه گفت: نحوه عملکرد عاملان انفجار نشان می دهد که متهم اصلی داعش است.م)
اگر این جنایت کار داعش باشد، ترکیه باید احتمالا روی وقایعی بدتر از این هم حساب کند. دولت ترکیه مدت زیادی بنیادگرایان را تحمل کرد. سیاست سوری آنکارا ویرانگر بود. در آغاز از ارتش آزاد پیشتیبانی می کرد، بعد از اسلامگرایان، به امید ساقط کردن بشار اسد. حالا سوریه به میدان جنگی برای بسیاری تبدیل شده است: ایرانی ها، روس ها، آمریکائی ها. و ترکیه کشوری است که در جبهه قرار دارد، در معرض هجوم فراریان و نشانه گرفته شده از سوی جنگجویان.
قتل عام آنکارا یاد عملیات انتحاری دوازده سال پیش را زنده می کند. در آن زمان نیز در یک کشور همسایه ترکیه جنگ در جریان بود: عراق. اسلامگرایان ترکیه ابتدا در نوامبر سال ۲۰۰۳ دو عبادتکده یهودیان و بعد کنسولگری بریتانیا و یک بانک را منفجر کردند. این حمله های تروریستی ۶۰ قربانی برجای گذاشت که بسیاری از آن ها یهودی بودند. خاکسپاری آن ها حاوی یک پیام رسمی بود. تابوت های پیچیده در پرچم ترکیه حامل این پیام بود که ترکیه اجازه ایجاد شکاف در خود را نمی دهد. دوازده سال بعد، اکنون ترکیه عمیقا پاره پاره شده است. رئیس جمهور رجب طیب اردوغان هر جا بتواند جامعه را چند قطبی می کند، زیرا او نمی خواهد بپذیرد که از قضا کردها با پیروزی انتخاباتی خود در ژوئن برای او مرزکشی کردند.
در صف کردها، فاجعه آنکارا یک ظن بسیار بد را تقویت می کند: حکومت خودش بمب گذاری کرد. یک حکومت سایه، کلاف پیچی از راست های درون سرویس های مخفی، نظامیان و مافیا، همیشه مورد ظن بوده اند. این شبکه در نهایت متلاشی شده است، اما می تواند دوباره رشد کرده باشد. اما این که رهبران حکومت خود بذر یک هرج و مرج بزرگ را پاشیده باشند، محتمل به نظر نمی رسد. فقط حکومت در پایان هر توضیحی بدهد، بسیاری آن را باور نخواهند کرد. این، بی اعتمادی را در جامعه عمیق تر از همیشه خواهد کرد.
به این دلیل، انتخابات طراحی شده برای اول نوامبر باید برگزار شود. هر کار دیگری فراخوانی برای همه کسانی خواهد بود که می خواهند ترکیه را به اعماق سوق دهند
.
*جواد طالعی، شاعر، نویسنده و روزنامه نگار آزاد با بیش از ۴۰ سال سابقه روزنامه نگاری حرفه ای از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو مسئولیت دفتر اروپائی شهروند را به عهده دارد. او همزمان با رسانه های معتبر فارسی زبان دیگر مثل بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و سایت های اینترنتی متعدد همکاری داشته است.
