نتایج انتخابات به ارقام

بیست ششمین دور انتخابات ترکیه برگزار شد. از ۵۶.۹۶۵.۱۰۰ میلیون واجدین شرایط، ۴۸.۵۲۳.۶۱۰ میلیون از شهروندان در انتخابات شرکت کردند (۸۵.۱۸%). در این انتخابات، ۲۶ حزب سیاسی و ۲۱ کاندیدای مستقل به رقابت پرداختند.   میزان شرکت در انتخابات عمومی (۷ جولای ۲۰۱۵ ) ۸۳% بود.

– “حزب عدالت و توسعه” (AKP) توانست با اضافه کردن ۹ امتیاز به آرای قبلی خود، ۴۹.۴۹% آراء را با ۳۱۷ نمایندگی را به دست آورده و به تنهایی به قدرت برسد. در انتخابات قبلی این حزب با به دست آوردن ۴۱% آراء توانسته بود ۲۵۸ نماینده به مجلس بفرستد.

– “حزب جمهوریخواه خلق” (CHP) توانست با به دست آوردن ۲۵.۳۱ % آراء، بر آرای قبلی خود کمی افزوده و ۱۳۴ نمایندگی مجلس را به دست آورد. در انتخابات قبلی این حزب توانسته بود با به دست آوردن ۲۴.۹۵% آراء ، ۱۳۲ نمایندگی به دست آورد.

-“حزب حرکت ملی” (MHP) در انتخابات قبلی با به دست آوردن ۱۶.۲۹% توانسته بود ۸۰ نمایندگی را از آن خود کند، این بار، با از دست دادن حدود ۵ امتیاز، توانست ۱۲% آراء ، با ۴۱ نمایندگی مجلس به دست آورد.

-“حزب دموکراتیک خلق ها” (HDP) که در انتخابات ۷ جولای توانسته بود با به دست آوردن ۱۳.۱۲% آراء ۸۰ نمایندگی به دست آورد، این بار، حدود ۳ امتیاز از دست داده و با کسب ۱۰.۸ % آراء، ۵۹ نماینده به مجلس فرستاد. (۱)

دلایل شکست و پیروزی

– هیچکدام از احزاب مخالف در مجلس، به قدرت رسیدن را هدف انتخاباتی خود قرار ندادند، بلکه به خاطر تشکیل حکومت ائتلافی که انتظار آن را داشتند با هم دیگر مسابقه گذاشتند. هر سه حزب مخالف، به کرات در کمپین انتخاباتی خود، و با تاکید، اعلام کردند که حاضرند با AKP حکومت ائتلافی تشکیل دهند. زیرا تصور می کردند که به هرحال AKP نخواهد توانست اکثریت مطلق را به دست آورده و به تنهایی به قدرت برسد.

CHP از زبان رهبر خود اعلام کرد که، “حاضر است با AKP وارد یک ائتلاف طولانی مدت شود”. رهبر MHP دولت باهچالی، “بخدا قسم می خورد، که این دفعه به ائتلاف بله خواهد گفت”. رهبر HDP رسما اعلام کرد که، “حاضر است با AKP و اگر لازم باشد با CHP ائتلاف کند”!

بزرگترین شانس AKP وجود چنین احزاب مخالفی در مجلس است. این احزاب از تمام سیاست هایی که سبب سقوط   AKP در انتخابات ۷ جولای گردیده بود، همچنان دفاع می کردند.

حکومت AKP که از سال ۲۰۱۱ تحت فشار و نظارت غرب، در پشت درهای بسته و بدون اطلاع ملت و مجلس شروع به مذاکره با PKK کرده بود (گشایش کرد – Kürt Açılıimı ) با عکس العمل شهروندان در مقابل این سیاست روبرو شد و در انتخابات ۷ جولای ۲۰۱۵ نزدیک ۹ امتیاز از آرای خود را از دست داد. حکومت AKP تحت فشار افکار عمومی و مخالفت ارتش این سیاست را کنار گذاشت (به گفته خود اردوغان، در یخچال گذاشت). در کنار آن، حکومت همچنین شروع به سرکوب و دستگیری عوامل “تشکیلات جماعت فتح الله گولن” کرد، که با همکاری خود حکومت AKP دولتی در درون دولت تشکیل داده و در سازمان ها و نهادهای دولتی نفوذی بهم زده و علنا تشکیلات قوه قضایی و پلیس و چند وزارت خانه را تحت کنترل خود در آورده بود، و با تکیه به قدرت خود و همکاری حکومت، شروع به تسویه نیروهای ملی، مستقل و لائیک طرفدار آتاترک در بوروکراسی، ارتش، دانشگاه و نهادهای مستقل کرده بود. (توطئه ارگنه کن و بالیوز) پیروزی AKP عمدتا مدیون سیاست های فوق بود، زیرا مردم با وجود مشکلات اجتماعی عمده و بحران اقتصادی و بیکاری حاد، دزدی و فساد بی حد و حصر حکومتیان، در زمینه حاکمیت، وحدت ملی و تمامیت کشور حساسیت خاصی از خود نشان داده و از گفتمانAKP در آستانه انتخابات دایر بر استقرار و ثبات و ضرورت روی کار آمدن یک حکومت یک دست و قدرتمند، حمایت کردند.

– دلیل شکست و درجا زدن CHP اتخاذ سیاست هایی بود که شهروندان ترکیه با سوء ظن به آنها می نگریستند. وقتی تحت فشار مردم و مخالفت ارتش، AKP به این نتیجه رسید که سیاست “گشایش کرد” و همکاری با “تشکیلات جماعت گولن” وحدت ملی را به خطر می اندازد و سبب دور شدن مردم و شکست انتخاباتی او می شود، این سیاست ها را ترک کرد.CHP در کمپین انتخاباتی خود، وعده آوردن گشایش کرد به مجلس را می داد. CHP سرکوب PKK را به عنوان “جنگ کاخ ریاست جمهوری” قلمداد کرد. CHP همین سیاست را در مورد “تشکیلات جماعت گولن” نیز ادامه داد. وقتی حکومت اقدام به دستگیری عوامل تشکیلات گولن، بستن شرکت های تجاری، ارگان های تبلیغاتی این تشکیلات کرد، این حزب، مسئله را به عنوان آزادی بیان و مطبوعات تلقی کرده و به دفاع از این تشکیلات پرداخت.

CHP به عنوان حزب مخالف اصلی، در شرایطی که ترکیه در یک بحران عمیق اقتصادی، بیکاری روزافزون، فساد و دزدی و غارت ثروت های ملی و تغییر رژیم لائیک و شکاف اجتماعی عمیق قطبی شدن شدید جامعه دست و پا می زد، که همه و همه نتیجه سیزده سال حکومت AKP است نه تنها نتوانست هیچ برنامه مخالف و بدیلی را ارائه دهد، بلکه به دنبالچه تشکیلات گولن تبدیل و وعده های دفاع از HDP در مجلس را می داد. لذا هیچ گونه امید و افقی در صورت پیروزی به مردم نداده و در جا زد. CHP همراه MHP و HDP زمانی که تشکیلات گولن با همکاری AKP به یک تسویه وسیع دست زده و قصد “پاکسازی” بوروکراسی، ارتش، نیروهای ملی -لائیک و نهاد های مستقل جمهوری را داشتند، با ترجیع بند، “کودتاگران محاکمه شوند”، به دفاع از این توطئه برخاست و با افشاء و شکست توطئه ارگنه کن، بالیوز … در جایی میان زمین و آسمان گیر کرد. مردم به این سیاست های CHP پشت کردند.

– دلیل شکست MHP و از دست دادن نزدیک به ۵ امتیاز در انتخابات (حدود ۲ میلیون رای) که همه این آراء به صندوق AKP رفت، دفاع از تشکیلات فتح الله گولن بود. زمانی که تشکیلات جماعت گولن زیر ضرب رفت، هم MHP و هم HDP بزرگترین بازندگان انتخابات شدند. مفسرین در این مورد متفق القول اند که “MHP را دولت باهچلی، رهبر حزب، سوزاند”.

– HDP در انتخابات ۷ جولای، قسمتی از “آرای امانتی” خود را که در عبور از حد نصاب ده درصد کمک بزرگی به این حزب کرده بود از دست داد. اعلام خودگردانی در برخی از شهرهای کوچک جنوب شرق ترکیه، حملات و بمب گذاری های متعاقب آن، کندن خندق ها در خیابان ها و مختل کردن زندگی روزانه مردم و خسارات وارده به مردم منطقه، عکس العمل مردم منطقه را برانگیخت و سبب از دست دادن ۳ امتیاز این حزب گردید. به گفته یکی از مفسرین ترکیه، “کانتون بازی” PKK سبب از دست دادن حمایت در مناطق کردنشین شد. اگر این وضعیت تا ۶ ماه دیگر ادامه می یافت (اگرانتخابات ۶ ماه دیرتر برگزارمی شد) احتمال این که HDP در مرز آرای طبیعی خود (۴.۵%) متوقف شود، بسیار محتمل بود.

احزاب مخالف AKP را به قدرت رساندند

ترکیه هم اکنون با ۵ مشکل اساسی دست به گریبان است، که هیچکدام از احزاب سیاسی موجود در مجلس، نه برنامه ای و نه بدیلی برای حل آنها دارند. بحران اقتصادی، بحران بیکاری، ترور، جدایی خواهی تحت حمایت غرب، از میان برداشتن و تسویه حساب با جماعت فتح الله گولن، که تحت کنترل سازمان های اطلاعاتی غرب است. بحران در روابط با سوریه و مشکل بیش از ۲ میلیون پناهنده سوری در ترکیه.

– ۱۳ سال حکومت AKP منشاء مشکلات و مسائل اساسی فوق در ترکیه است. احزاب مخالف در مجلس سیاست ها و راه حل هایی را وعده می دهند که حکومت AKP در ۱۳ سال اخیر آنها را اجراء کرده است. سیاست اقتصادی احزاب مخالف هیچ تفاوتی با سیاست های اقتصادی بازار آزاد AKP ندارد، آنها با دعوت از “کمال درویش” پدر اقتصاد بازار آزاد نئولیبرالی ترکیه، او را قهرمان ملی اعلام کرده اند! آنها به جای سیاست اقتصادی مبتنی بر افزایش تولید، از همان سیاست های اقتصادی حکومت تبعیت می کنند. برای چاره جویی مسئله حاد بیکاری دست به دامن حل مشکل بیکاری با سیاست های افزایش موقت حقوق بیکاری شده اند.

– احزاب مخالف با این که می دانند و خود علنا آن را به زبان می آورند که پشت ترور جدایی خواهانه PKK آمریکا و اروپا قرار دارند، هنوز هم به همکاری با اروپا و آمریکا ادامه می دهند. حکومت AKP با این که عملا نتایج سیاست “گشایش کرد” را تجربه کرده است، هنوز هم بجای انداختن آن به زباله دانی، آن را در یخچال نگه داشته است، و از زبان دست اندر کاران حکومت، هر از چند گاهی می گوید که می تواند آن را از یخچال بیرون آورد! HDP علنا از PKK دفاع کرده و ادعا می کند که درباره این سیاست مجلس می تواند تصمیم بگیرد! سیاستی که فقط به درد نجات PKK از وضعیتی می خورد که هم اکنون دچار آن شده است.   (۲)

– حکومت AKP به خاطر منافع خود، تشکیلات گولن را تغذیه و بزرگ کرد. (همچنان که با سیاست گشایش کرد سبب بزرگ شدن و قدرت گیری PKK گردید) این تشکیلات به تمامی نهادهای کلیدی دولت نفوذ کرد و دولتی در درون دولت بوجود آورد و زمانی که پا روی منافع وی گذاشت، شروع به سرکوب کرد. امروز هر سه حزب مخالف در مجلس، با تسویه تشکیلات گولن مخالفت کرده خود را سپر بلای او کرده و از آن دفاع می کنند. جالب است که در آستانه انتخابات، فتح الله گولن از طرفداران خود خواست تا بهHDP رای دهند!

– حکومت AKP در سیاست نادرست خود در سوریه اصرار می ورزد. HDP طرفدار دو آتشه سیاست حکومت AKP در سوریه است. CHP- MHP با تکرار مدام “اسد دیکتاتور” آب به آسیاب AKP و به اصطلاح ائتلاف غرب علیه سوریه ریخته و هیچ گونه راه حلی برای این معضل دست ساخت خود نیز ندارند.

تاثیر ترور و اعلام خودگردانی PKK در انتخابات

در انتخابات ۱ نوامبر HDP نه تنها در تمامی ایالات غیرکرد نشین، آرای خود را از دست داد (آرای امانتی) بلکه در مناطق کردنشین نیز دچار کاهش چشم گیری در آرای خود شد. شهروندان کرد، در مقابل ترور و بمب گذاری ها و اعلام خودگردانی PKK و حمایت HDP از آن، در صندق های رای عکس العمل خود را نشان دادند. آرای HDP در دیاربکر ۸ امتیاز، در وان ۱۴ امتیاز کاهش یافت. به غیر از شیرناک، در تمامی شهرهایی که PKK اعلام خودگردانی کرده بود، آرای این حزب رو به افول رفت. HDP که به دنبال قتل عام ۳۱ شهروند جوان ترکیه در بخش سوروچ ایالت “شانلی اورفا” بر اثر بمب گذاری، تبلیغات وسیعی علیه حکومت به راه انداخته و مسئولیت آن را به گردن حکومت انداخته بود، ۱۰ امتیاز از دست داد! در شهر تونجلی که HDP نام آن را به “درسیم” تغییر داده و یکی از شهرهایی بود که ادعای زیادی در آن داشت، ۵ امتیاز از دست داد.

ما هر قدمی برداشتیم به نفع AKP تمام شد

بحث هایی که در محافل HDP در خصوص آرای رو به افول آن می شود روی نکات زیر تکیه دارند، برخی ها علت آن را دور شدن علوی ها از این حزب می دانند. بعضی ها، استفاده از مردم عادی به عنوان سپر دفاعی در درگیری های اخیر، تروریزه کردن روند انتخابات، کشاندن مردم عادی به درگیری ها و به خطر انداختن جان و زندگی روزانه مردم و بویژه اعلام خودگردانی که سبب زیر پا ماندن مردم گردید. در انتخابات ۷ جولای، در مناطق غرب ترکیه (غیر کرد) این حزب در گفتمان ضد AKP و اردوغان توانست بخشی از آراء را به خود جلب کند ولی در ۱ نوامبر نه تنها در ایالات غرب که در خود ایالات کردنشین نیز آرای اش روبه کاهش چشم گیری رفت. “ما هر قدمی بر داشتیم به نفع AKP تمام شد”، جوهر جمع بندی رهبران حزب کردی HDP از انتخابات است.

“اورهان بورسالی” مفسر روزنامه جمهوریت، در تفسیری از انتخابات۱ نوامبر با عنوان: “۴۹.۳% آراء هدیه ای است که HDP/PKK به رجب طیب اردوغان داد”، می نویسد:

“نتایج انتخابات ۱ نوامبر، نتیجه اشتباهات عمیقHDP/PKK ، ندیدن نوک دماغ شان، اعلان جنگ PKK علیه ترکیه، و اطمینان بیش از حد به خود و حامیان غربی خود بود. انتخاب کنندگان کرد که از HDP حمایت می کردند و طرفدار وحدت با ترکیه بودند، از PKK خشمگین و از آن خسته شده بودند، به سمتAKP روی آوردند، که هیچ کس همچون انتظاری نداشت. به معنی دیگر، آغاز عملیات نیروهای مسلح ترکیه علیه ترور و اعلام خودگردانی PKK سبب شد، کردهایی که از HDP حمایت می کردند به طرف AKP روی آورند”.

او ادامه می دهد: “رجب طیب اردوغان ابتدا به PKK و به دنبال آن به داعش و جماعت ضربه زد و بدین وسیله هم MHP همHDP را، و به علاوه، SP (حزب سعادت) و BBP (حزب وحدت بزرگ) را دچار تکان های شدید کرد، مخالفت های درون AKP را پایان داد، و سلطه بلامنازع خود را بر حزب برقرار کرد”.

دوغو پرینچک رهبر حزب وطن (حزب کارگر سابق) در تفسیری از انتخابات نوشت: در چند ماه اخیر چه اتفاقی افتاد که آرای AKP نزدیک به ۱۰% افزایش یافت؟

“اولین و مهم ترین دلیلی که می تواند نتایج انتخابات را توضیح دهد، شروع عملیات نیروهای مسلح ترکیه علیه ترور جدایی خواه از ۲۴ جولای ۲۰۱۵ است. حکومت AKP بر اثر فشار افکار عمومی و نیروهای مسلح، به همکاری در پشت درهای بسته و زد و بند با PKK تحت نظارت آمریکا پایان داده و نیروهای مسلح ترکیه توانستند موفقیت های بزرگی در مبارزه علیه PKK به دست آورند، ولی میوه این موفقیت ها را AKP برداشت کرد.

دومین دلیل، آغاز موج دستگیری ها و بازجویی هایی بود که قوه قضایی علیه “سازمان ترور فتح الله گولن”، عوامل و سردمداران آن آغاز کرد. این وضعیت سبب شد، تا گناهان AKP در همکاری مشترک با این سازمان در جهت سرنگونی جمهوریت و لائیسیسم پیش می بردند، فراموش شود.

ما قبل از انتخابات به نویسندگان روزنامه جمهوریت و سؤزجو این هشدار را داده بودیم: این جنگ جنگ میهن است، اگر این جنگ را جنگ کاخ ریاست جمهوری بنامید، امر دفاع از میهن و ملی گرایی را تقدیم AKP کرده و می بازید.

بزرگترین درسی که از این انتخابات می توان گرفت این است که: نیروهایی که با دشمنان ترکیه متحد می شوند قادر به سرنگونی AKP نیستند. CHP-MHP ادعاهای سرنگونی AKP را تماما از دست داده اند، زیرا به طرح های امپریالیستی امید بسته اند. همچنان که می دانیم حکومت واشنگتن برای متوقف کردن عملیات نیروهای مسلح علیه PKK به هر ترفندی دست زده و از هر طرف فشار آورده و تهدید می کند، و حتی به توطئه خونین اقدام می کند (انفجار آنکارا).

در سوریه در مورد کریدور کرد رسما در مقابل ارتش ترکیه ایستاده است. رهبران CHP هم در جبهه داخلی و هم در جبهه خارجی در کنار آمریکا و PKK/PYD صف آرایی کردند و انتخاب کنندگان را به طرف AKP سوق دادند. از طرف دیگر با فتح الله گولن دست در دست هم دادند و با متحد شدن با دشمنان ترکیه به تداوم حکومت AKP کمک بزرگی کردند. سخنگویان حکومت آمریکا از PKK/PYD به عنوان پیاده نظام خود نام می برند، آنها PKK را تعلیم داده و تسلیح می کنند و بدین وسیله توده های مردم را بیدار می کنند. انتخاب کنندگان و در راس آن شهروندان کردمان آغاز به پشت کردن به HDP که تکیه گاهش PKK است، کرده اند. مردم به گفتمان “جنگ کاخ ریاست جمهوری” CHP/HDP اعتباری قائل نیستند. CHP بدین وسیله سبب نیرومند شدنAKP می گردد. روزنامه های جمهوریت، سؤزجو، یئنی گوندم مدام تبلیغ می کنند که این جنگ، جنگ اردوغان برای جلب رای است، و به خاطر آن کمپین ها ترتیب می دهند. در واقع آنها این واقعیت را تشخیص داده اند که ملت از مبارزه علیه ترور جدایی خواه حمایت می کند”.

توضیح:

(۱) آمار داده شده در بالا، با تکیه به آمار خبرگزاری آناتولی (AA) و آمار “شورای عالی انتخابت ترکیه” (YSK) انجام شده است که روزهای دوم و سوم نوامبر انتشار یافتند. طبق این آمار، آرای AKP نسبت به انتخابات ۷ جولای، ۴ میلیون و ۸۰۵ هزار و آرای CHP 591 هزار افزایش یافته است. افزایش آرای AKP به دلیل جلب ۲ میلیون رای از MHP و ۱ میلیون رای از HDP و بقیه، از احزاب کوچک دیگر، رای دهنگان جدید و آرای شهروندان مقیم خارج بوده است.

(۱) در روند سیاست “گشایش کرد” که در سال ۲۰۱۱ آغاز گردید. اختیار عکس العمل نشان دادن نیروهای مسلح ترکیه (پلیس، ژاندارمری، نیروهای امنیتی – اطلاعاتی، و ارتش) در مقابل حملات و بمب گذاری های PKK ، از این نیروها سلب و تحت امر وزارت کشور به فرمانداران (بوروکراسی) هر منطقه واگذار گردید. با سیاست فوق دست نیروهای مسلح در مبارزه با PKK بسته شد. از طرف دیگر کشورهای غرب که در حرف، از PKK بعنوان سازمانی تروریستی نام می برند، در عمل، با وسعت بیشتری به تعلیم و تسلیح این سازمان در شمال عراق ادامه دادند. سیاست خرگوش و تازی غرب، با شروع سرکوب PKK (24 جولای ۲۰۱۵) شکل آشکار دفاع از PKK را بخود گرفته است. آنها تحت نام بازگشت به “مذاکرات صلح” و “راه حل سیاسی”، ترکیه را تهدید می کنند تا عملیات نظامی علیه PKK آن را متوقف کند!

۱۰ نوامبر ۲۰۱۵