در شرایطی که دولت روحانی پایان تحریم های بین المللی را به عنوان یک پیروزی بزرگ برای خود جشن گرفته است، منابع غربی آشکارا از تمکین جمهوری اسلامی ایران به همه خواست های جهان غرب می گویند و معتقدند که این کار با هدف استفاده از لغو تحریم ها در انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری تحقق یافته است
تحلیل روزنامه پرتیراژ دی ولت آلمان تنها یک نمونه است. دی ولت می نویسد که حتی مسئولان آژانس بین المللی انرژی اتمی از این که ایران با این همه شتاب به همه تعهدات خود برای اجرائی شدن برجام عمل کرد حیرت زده اند
جلد شهروند ۱۵۷۸ تاریخ ۲۱ ژانویه ۲۰۱۶
تحلیلگر دی ولت معتقد است که دولت ایران برای این شتابزدگی هیچ دلیلی جز گرم کردن تنور انتخابات نداشت، اما نمی توان امیدوار بود که جمهوری اسلامی به طور قطع پای بند تعهدات خود باقی بماند. نقش سپاه در این میانه بسیار تعیین کننده است
انتظار این روز از ماه ها پیش می رفت. تا آخرین لحظه، تاریخی برای آن تعیین نشده بود، اما همواره نامی داشت: “روز اجرا”. روزی که ایران می بایست همه پیش شرط ها را برای لغو تحریم های بین المللی تحقق می بخشید. نقشه های تولید بمب اتمی باید مورد تحقیق قرار می گرفتند، مواد سوخت هسته ای می بایست (از کشور) خارج می شدند، سانتریفوژهای غنی سازی اورانیوم از کار می افتادند و رآکتور آب سنگین اراک چنان تغییر ساخت می داد که ایران نتواند با کمک آن در میان مدت هم بمب پلوتونیومی تولید کند.
اکنون که همه چیز انجام شده است، روز اجرا تاریخی می یابد: ۱۷ ژانویه۲۰۱۶. این که آیا موضوع برای بقیه دنیا هم ارزشی دارد یا نه، از این تاریخ به بعد است که روشن خواهد شد. قدم به قدم، زیرا این توافق یک “پیمان صلح” نیست، بلکه چارچوبی است برای چالش های نو در ایران و پیرامون آن.
پیش از هر چیز خود این تاریخ است که می تواند به صورت مثبت ثبت شود. کارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی حیرت زده بودند که چگونه ایران کار تحقق شرایط تعیین شده را چنین شتاب زده پیش برد.
این شتابزدگی یک دلیل دارد: دولت محافظه کار اعتدالی آیت الله * حسن روحانی می خواست پیش از آن که ناگزیر باشد در انتخابات مجلس شورای ملی و مجلس خبرگان رهبری با تندروها بجنگد، یک پیروزی قاطع داشته باشد.
سپاه پاسداران قدرتمند می ماند
اکنون در جائی که تیم رئیس جمهوری جشن گرفته است، شانس پیروزی عملگرایان افزایش می یابد. از آنجا که مجلس خبرگان رهبری در صورت مرگ علی خامنه ای، رهبر انقلاب، جانشین او را بر می گزیند، یک اکثریت اعتدالی می تواند در این مجلس تاثیری سالم و پایدار داشته باشد.
اما سیاستمداران و روحانیون تنها فاکتور قدرت در ایران نیستند. پاسداران شبه نظامی بر سر خطوط ایدئولوژیک سخت و میدان های تنش و جنگ خود در خاورمیانه باقی می مانند. در سوریه، یمن، عراق و جاهای دیگر.
در شرایطی که روحانی در مورد سوریه نرمش نشان می دهد، پاسداران توضیح می دهند که همچنان به دیکتاتور اسد خواهند چسبید. آن ها به این ترس دامن می زنند که ایران نه در پی ثبات که در پی کشاندن جهان به سمت یک انقلاب اسلامی است.
و گاردهای سپاه دست کم بر یک سوم اقتصاد ایران سلطه دارند. مدیران آن ها نیز اکنون دلیل کافی برای جشن گرفتن دارند. توافق هسته ای پایان یک تنش نیست، بلکه آغاز آزمایشی است که نتیجه آن روشن نیست. این را که آیا ۱۷ ژانویه یک روز خوب بود یا نه، چند سال دیگر خواهیم فهمید.
*جواد طالعی، شاعر، نویسنده و روزنامه نگار آزاد با بیش از ۴۰ سال سابقه روزنامه نگاری حرفه ای از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو مسئولیت دفتر اروپائی شهروند را به عهده دارد. او همزمان با رسانه های معتبر فارسی زبان دیگر مثل بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و سایت های اینترنتی متعدد همکاری داشته است.
