آرش عزیزی
آغاز جنبش انقلابی مردم ایران در خرداد سال گذشته تاثیرات مهمی داشت. یکی از مهمترین و مثبت‌ترین این تاثیرها جلب توجه بیشتر به وضعیت ایرانیان و مبارزات و مصائب آن‌ها در سه دهه حاکمیت جمهوری اسلامی بود.
دیدن جنایات رژیم که ابایی از به قتل رساندن مردم در خیابان‌ها و تجاوز به جوان‌ها در زندان‌ها نداشت، چشم بسیاری را به سابقه این جنایات و مبارزات مردم علیه آن جلب کرد. موضوع «زندانیان سیاسی» در ایران به یکی از موضوعات داغ بین جهانیان و بخصوص بین ایرانیان مقیم خارج بدل شد. در این میان کسانی که سال‌ها است روی مساله زندانیان سیاسی کار می‌کنند قاعدتا مخاطبی وسیع‌تر برای فعالیت‌های همیشگی خود پیدا کردند.
یکی از این افراد دکتر شهرزاد مجاب، استاد دانشگاه تورنتو، است که مدت‌ها است پروژه‌ای در مورد زندانیان سیاسی پیش می‌برد.
این هفته شنبه، ۱۹ جون، هارت هاوسِ دانشگاه تورنتو در ساعت ۸ شب میزبان برنامه‌ی یادمانی برای زندانیان سیاسی است که بسیاری از زندانیان سابق و هنرمندان را گرد هم می‌آورد. این برنامه که مورد حمایت شهروند، شورای هنرهای تورنتو، شورای هنرهای انتاریو و خود دانشگاه تورنتو نیز هست شامل اجرایی از گروه محبوب «آبجیز» نیز می‌شود.
دکتر مجاب در مصاحبه با شهروند می‌گوید: «ما در دوران سالگرد قیام مردم ایران هستیم و این فرصت خوبی برای برگزاری این رویداد هست. ما سال‌هاست روی پروژه زندانیان سیاسی و بخصوص زندانیان سیاسی دهه ۸۰ و ۹۰ در ایران کار می‌کنیم و این موضوع از نظر تاریخ سیاسی ایران بسیار مهم است. در ۳۰ و چند سال اخیر اگر یک جا بوده که در آن می‌توانستیم مساله خشونت، زیر پا گذاشتن قانون و روند اسلامی کردن جامعه و پرورش «انسان مسلمان» را ببینیم، آن زندان بوده است».
پروفسور شهرزاد مجاب به هنر و ادبیاتی که زندانیان سیاسی در سال‌های حضور در خارج از کشور موفق به تولید آن شده‌اند اشاره می‌کند و از نیاز معرفی این هنر به جهانیان می‌گوید: «خود زندانیان در دو دهه اخیر مخصوصا در خارج از کشور مطالب بسیار زیادی در مورد تجربه خود از خشونت و شکنجه‌های رژیم مطرح کردند. به حدی که ما الان می‌توانیم به راحتی ادعا کنیم ژانر ادبیاتی داریم به نام ادبیات زندان و خاطرات زندان… اما توجه بسیار کمی به این ژانر می‌شود و یک دلیلش هم این است که فقط به زبان فارسی است و به زبان‌های دیگر، بخصوص انگلیسی، بسیار کم هست. به همین دلیل است که من معتقدم باید روی این مساله کار آکادمیک و تحقیقی بشود».
کارهایی که برنامه یادمان روز شنبه ارائه می‌کند البته از این لحاظ از نمونه‌های تا کنونی متفاوت است که تجربه زندان را با رنگ و بویی جدید معرفی می‌کند.
خانم مجاب می‌گوید: «کاری که ارائه می‌شود شکل متنوع‌تری از نوشتن صرف خاطرات دارد. برنامه ما این است که از مدیوم‌های مختلف هنر، از نقاشی و رنگ تا رقص و تئاتر اضافه کنیم. این برنامه دستاورد شش ماه کار مداوم بین عده‌ای از زندانیان سابق و گروه جوانی از هنرمندان کانادایی و ایرانی است و چیزی که خیلی جالب است این است که بیشتر این هنرمندان چه ایرانی و غیرایرانی هیچ‌گونه درکی از تاریخ مبارزات مردم ایران نداشتند و اصلا اطلاعاتی در مورد زندانیان نداشتند. اما چنان تحت تاثیر دردهای تاریخی و تجربی این زندانیان قرار گرفته بودند که روز شنبه خواهید دید چه آثار زیبایی خلق کردند. هدف ما این است که رو به جامعه حقوق بشر دنیا بگوییم، دنیا نمی‌تواند درباره خشونت‌های رژیم اسلامی ساکت بنشیند».
دکتر مجاب در ضمن به حضور گروه محبوب آبجیز اشاره می‌کند که با قبول سخاوتمندانه‌ی حضورش بی‌شک جلوه‌ای ویژه به این مراسم خواهد بخشید. دکتر مجاب می‌افزاید: «دلیل استفاده از گروهی مثل آبجیز این است که نوعی همکاری و تبادل فکری هنری بین نسل قبلی مبارز ایران با نسل جدید فراهم بشود و گره بخورد. گروه آبجیز در نهایت سخاوت و در نهایت علاقه با دانستن محتوای بسیار سیاسی این برنامه داوطلبانه در آن شرکت می‌کنند.».
مدعوین مراسم یادمان
فهرست مدعوین مراسم که هر یک به شکلی چشم‌ها را به روی جنایات جمهوری اسلامی در زندان‌های ایران باز می‌کنند بسیار خواندنی است. نگاهی کوتاه نشان می‌دهد که چهره‌های مختلفی با سوابق متفاوت روز شنبه در هارت هاوس خواهند بود: از هنرمندان تا فعالان سیاسی و اجتماعی، از بازیگران تئاتر تا زندانیان سابق، از ایرانی تا کانادایی.
شهرزاد ارشدی، فعال حقوق بشر مقیم مونترال که قبلا نیز در پروژه‌هایی با خانم مجاب همکاری داشته است؛ شانون بلیک، جنیفر باساتیل، لوآ شاین و کلر واینوین از هنرمندان تئاتر کانادایی؛ زندانیان سابق سیاسی همچون شهرام جلالی‌زاده، منور مهتاب، آناهیتا رحمانی و جمشید کابلیان باغانی؛ و لینا خیمز نیکویست، رقصنده و هنرمند بصری کلمبیایی از چهره‌های شاخص حاضر به شمار می‌روند.
نمایشگاه نقاشی از ساعت ۷ شب برای تماشای شما برقرار است.
