عصر سه شنبه سوم دی ماه در یکی دیگر از شب های مجله بخارا مراسم گرامیداشت محمد علی کشاورز بازیگر برجسته تئاتر با حضور جمعی از هنرمندان تئاتر …
شماره ۱۲۱۰ ـ پنجشنبه ۱ ژانویه ۲۰۰۹
بی بی سی: عصر سه شنبه سوم دی ماه در یکی دیگر از شب های مجله بخارا مراسم گرامیداشت محمد علی کشاورز بازیگر برجسته تئاتر با حضور جمعی از هنرمندان تئاتر و علاقمندان آن در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
در این مراسم همچنین از کتاب "اکسیر نقش" که در آن به زندگی هنری کشاورز پرداخته شده است (از مجموعه "تئاتر ایران در گذر زمان" که انتشارات افراز منتشر می کند) رونمایی شد.
سخنرانان مجلس گرامیداشت علی دهباشی سردبیر مجله بخارا، دکتر محمد صنعتی روانپزشک و نویسنده، و اسماعیل شنگله بازیگر سرشناس تئاتر بودند.
نمایش فیلم کوتاهی از زندگی محمد علی کشاورز با عنوان سلسله شوق ساخته مریم پیربند آغازگر بخش مراسم بود.
علی دهباشی سردبیر مجله بخارا طی سخنانی درباره کشاورز گفت:"بیش از نیم قرن حضور و کار پیگیر در عرصه تئاتر و سینمای ایران از ایشان در خاطره جمعی ما هنرمندی صاحب سبک ساخته است. نمایش ها و فیلم هایی که با نقش آفرینی های آقای محمد علی کشاورز ارائه شده گواهی است بر این مدعا."
دهباشی گفت خاطره بازیگری محمدعلی کشاورز در "چوب به دست های ورزیل" نوشته غلامحسین ساعدی و "لبخند با شکوه آقای گیل" نوشته اکبر رادی و ده ها نمایش دیگر هنوز برای دوستداران تئاتر زنده است.
سخنران از ویژگی های کشاورز گفت و افزود "وی جامع الاطراف است. هنرمندان ما بویژه در عرصه سینما کم می خوانند ولی او از سرآمدان تحقیق و مطالعه در عرصه تئاتر و سینما است."
سابقه آشنایی دکتر محمد صنعتی و کشاورز به دهه پربار چهل برمی گردد. در آن دوران دکتر صنعتی نمایشنامه "بختک" را نوشته بود و کشاورز به عنوان کارگردان آن را به صحنه برد.
دکتر صنعتی گفت:"احساس غربت و گرفتاری های جماعت روشنفکر و اهل اندیشه و هنر بیشتر از مردمان عادی و توده ها از زندگی طلب می کنند، ولی به آن دست نمی یابند."
"اساسا آدم متفاوت دشوار پذیرفته می شود. محمد علی کشاورز، اگر هم بازیگر و کارگردان است، باید به گونه ای باشد که توده مردم طلب می کنند، وگرنه خریدار نخواهد داشت. یا باید دنباله رو مردم باشد و در ذهنیت آنها بگنجد، یا محکوم به غربت و زندگی تراژیک است."
"بنابراین گروه اقلیت خلاق و فرهنگ ساز اقلیتی نابهنجارند، اصولاً به همین دلیل هم هست که می توانند فرهنگ آفرین باشند، می توانند تابوشکن و اسطوره شکن و نوآفرین باشند."
دکتر صنعتی سپس از دوران پخش زنده نمایش های تلویزیون در دهه چهل یاد کرد و گفت در آن سال ها همه امید ما به چهارشنبه شب ها بود که از تلویزیون تئاتر ببینیم تا اینکه تئاتر سنگلج ساخته شد.
او با گفتن اینکه سال های سال است که نه این بزرگان را روی صحنه دیده ایم و نه تئاتر را با آن قد و قواره ای که در آن زمان داشت، سخنان خود را به پایان برد.
پس از آن اسماعیل شنگله بازیگر قدیمی تئاتر که از دوران هنرستان هنرپیشگی در سال ۱۳۳۵ با کشاورز آشنا، دوست و همکار بوده است، طی سخنانی گفت:"جماعت اهل فرهنگ و هنر پس از انقلاب کشاورز را به عنوان بازیگر شاخص سریال هزاردستان یا فیلم مادر (هر دو از ساخته های علی حاتمی) می شناسند و عامه مردم او را با سریال پدرسالار به یاد می آورند."
او افزود: "در طول سالیان از نظر بازیگری کشاورز شکل گرفت. اگر امروز نقشی به او پیشنهاد شود شیوه خاصی برای کارهای خودش در نظر ندارد، بلکه او در قالب همان نقشی که باید ایفا کند، شیوه اش را پیدا می کند و این یکی از دلایل موفقیت اوست."
شنگله در پایان دو خاطره از نمایش هایی که با کشاورز همکار بوده ، برای حاضران تعریف کرد.
در پایان شصت و هفتمین شب از "شب های بخارا" محمد علی کشاورز روی صحنه رفت و ضمن تشکر از حاضران گفت: من اعتقاد دارم تئاتر دنیای صلح و دوستی و آزادی میان ملت های جهان است، بخصوص ملت ما که یکی از ملت های بزرگ جهان است.
او گفت: "ما هر چه داریم از مردم و فرهنگ سرزمینمان داریم. با رجوع به ادبیات کهن فهمیدم عشق چیست. عشق عبارت است از دوست داشتن و دوست بودن. ما دیگر پیر شده ایم و به قول حافظ چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون شو."
کشاورز خطاب به "جوانان اهل فرهنگ و هنر" گفت: "معنای عشق را بفهمید، هنر را بفهمید. تنها هنر کافی نیست باید فضیلت هنر و علم و فضیلت انسانیت و انسان دوستی را شناخت."
محمد علی کشاورز
کشاورز در ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ در خانه ای روستایی در محله سیچون اصفهان متولد شد. در ۱۳۳۵ وارد هنرستان هنرپیشگی شد و در ۱۳۵۰ در رشته هنرپیشگی و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای دراماتیک فارغ التحصیل شد.
او که از بازیگران شاخص تئاتر زنده تلویزیونی در اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل بود، بازیگری را از دوره هنرستان آغاز کرد و در بهترین نمایش های دهه چهل در تالار سنگلج به روی صحنه رفت.
پستخانه، اشباح، کمدی طبیب اجباری، فرشته برف، مردی که مرده بود و خود نمی دانست، نمایش کمدی موزیکال سیاه زنگی، مرد فرنگی، دایره زنگی، افول، کلمب، سیاوش در باد، بختک، لبخند باشکوه آقای گیل، بازی استریندبرگ، میرزا کمال الدین، زمین شیطان، از پا نیفتاده ها و آدم خوابش می گیرد و… از جمله نمایش هایی است که کشاورز در آن بازی کرده است.
محمد علی کشاورز در چندین فیلم مطرح در تاریخ سینمای ایران بازی کرده است: شب قوزی، آقای هالو، صادق کرده، رگبار، صحرای تاتارها، شطرنج باد، شام آخر و پس از انقلاب، در فیلم های مادر، دلشدگان، زیردرختان زیتون و فرزند صبح.
این هنرمند همچنین در سریال های تلویزیونی کمال الملک و هزار دستان بازی های به یاد ماندنی ارائه کرده است.
