* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
دو نوع سلولیت وجود دارد، اول سلولیت مربوط به زیبایی و دوم سلولیت عفونی که بر اثر ورود باکتری ها در زیر پوست که زخم یا بریدگی داشته تولید می شود. در این صورت یک بیماری خطرناک به شمار می رود و باید سریع در بیمارستان درمان شود. در این مقاله به سلولیت مربوط به زیبایی می پردازیم.
سلولیت چیست؟
سلولیت در نتیجه تخریب ساختمانی نسوج زیر پوست که چربی های زیر اپیدرم را تشکیل می دهند به وجود می آید و به پوست حالتی نازیبا شبیه پوست پرتقال می دهد و بیشتر در ناحیه پشت ران و باسن دیده می شود. تقریباً همه افراد مبتلا زنان هستند و از ۱۰ نفر نه نفر در طول زندگی به آن دچار می شوند و مردها از هر ۵۰ نفر یک نفر دچار می شود.
این مسئله از نظر پزشکان یک تغییر فیزیولوژیکی طبیعی حساب می شود. موقع به وجود آمدن سلولیت مشخص نیست و در همه افراد هم یکسان نیست و بستگی به عوامل مختلف دارد که توضیح خواهیم داد.
درمان کامل در صورتی که سلولیت خیلی کم باشد صورت پذیر است وگرنه درمان کامل برای سلولیت وجود ندارد ولی امکاناتی هست که برای بعضی اشخاص ظاهر سلولیت آنها را بهتر کرد ولی باید دانست که اثر درمان موقتی است و باید مرتباً تکرار شود تا در دراز مدت وضع پوست بهتر شود.
سلولیت چگونه تولید می شود؟
علل واقعی تولید سلولیت هنوز به دقت مشخص نیست و عوامل مختلفی در آن دخالت دارند و فرضیه های مختلفی هم برای آن هست که ممکن است یک عکس العمل انفلاماسیون در تولید آن موثر باشد. هم چنین مشاهده شده که هورمون های جنسی زنانه، ارثی بودن، ورزش و نوع تغذیه در تولید آن موثرند. سلولیت باعث تغییر ساختمانی نسج چربی در زیر پوست در مناطق مخصوصی می شود. چربی هایی که در قسمت های عمیق تر هستند را می شود توسط لیپوساکشن خارج کرد و اثری در تولید سلولیت ندارند. سلول هایی که ذخیره چربی در آنها وجود دارد چربی در اتاقک هایی جمع می شوند و مابین آنها دیواره ای از نسج نرم هست که قابل ارتجاع است و پوست به عنوان سقف این اتاقک هاست، وقتی سلولیت وجود دارد این سلول ها بیشتر شده و آب بیشتری در آنها جمع می شود، در نتیجه این اتاقک ها متورم شده و دیواره بین آنها تغییر شکل داده باد می کند و به طرف پوست فشار وارد می کند و به آن شکل پوست پرتقال می دهد.
عوارضی که ممکن است تولید کند
با این که سلولیت فقط یک مشکل زیبایی است ولی می تواند تولید نوعی ناراحتی فیزیکی هم بکند و حتی باعث درد هم بشود. با گذشت زمان سلولیت تقویت شده و دیواره ها مستحکم تر می شوند و بر روی گیرنده های عصبی فشار وارد کرده و باعث حساسیت زیاد مناطق دچار شده می شوند و در نزد بعضی زنان تماس و دست زدن و حتی تماس لباس با پوست باعث احساس ناراحتی و درد می شود و بالاخره یک سلولیت قدیمی می تواند تولید اشکالاتی در جریان گردش لنف کرده و از خروج مواد دفعی سلول های آن منطقه موانعی ایجاد کند.
علائم سلولیت
ـ جمع شدن چربی در زیر پوست که به آن شکل پوست پرتقال می دهد، معمولاً سلولیت در قسمت پشت ران و باسن، روی شکم، گردن، بالای بازوها و قسمت داخلی زانوها دیده می شوند.
ـ در مناطق تولید شده احساس سنگینی و کشیده شدن پوست وجود دارد.
ـ حساس بودن به تماس و فشار مثلاً هنگام ماساژ.
ـ گاهی احساس کرامپ در ساق پا.
چه کسانی ممکن است دچار شوند
زنان بیشتر دچار می شوند، هورمون های زنانه، استروژن ها و پرولاکتین (در هنگام بارداری) به تولید سلولیت کمک می کنند.
بلوغ، بارداری، شیر دادن، قاعدگی و درمان با استروژن ها اغلب عامل شروع آن هستند. این هورمون ها باعث جمع شدن چربی شده و نرمی نسج هم بند را کم می کنند در نتیجه بدن زنان آمادگی بیشتری برای سلولیت دارد، زیرا دو برابر مردان سلول های جمع کننده چربی دارند. یادآوری می کنم که پوست مردها کلفت تر و سلول های چربی کوچک تر و فشرده تر هستند.
زنان مخصوصاً مادرها پوست شان آمادگی بیشتری برای دچار شدن دارد بنابراین امکان مبتلا شدن آنها هم بیشتر است.
زنان نژاد قفقازی منجمله ایرانی ها به علت نامعلوم بیشتر دچار سلولیت می شوند تا زنان نژاد زرد و سیاه.
عواملی که به ابتلا کمک می کند
ـ تغذیه: مصرف بی رویه نمک، غذاهای سرشار از مواد قندی، چربی و کمبود فیبرهای غذایی به مبتلا شدن کمک می کنند.
ـ کمبود یا عدم حرکات بدنی و ورزش و گوشه نشینی به شدت گرفتن بیماری کمک می کند. عضلات ساق پا مانند پمپ کمک به بالا رفتن خون می کند. عضلات لاغر و کار نکرده ساق پا باعث کندی گردش خون در ساق پا می شود.
مصرف دخانیات: نیکوتین باعث بدی گردش خون در مویرگ ها و کمبود اکسیژن در نسوج می شود.
مصرف داروهای ضدبارداری از راه دهان و بعضی از داروها مانند استروژن ها، داروی های ضد حساسیت (آنتی هیستامینک) و کورتیکوستروئیدها می توانند باعث ایجاد سلولیت بشوند. اگر لازم است که از این داروها استفاده کنید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
و بالاخره استرس: باید اضافه کرد که تولید بیماری ربطی به لاغری و چاقی خانم ها ندارد ولی در نزد خانم های چاق بیشتر دیده می شود.
پیشگیری
معمولاً امکان پیشگیری وجود ندارد، عوامل ارثی و بیولوژیکی نقش مهمی در تولید آن دارند ورزش و تغذیه سالم به گردش بهتر خون و تونوس پوست کمک می کند.
درمان
هنوز درمانی برای از بین بردن سلولیت وجود ندارد و متخصصان چند برنامه توام را پیشنهاد می کنند که شاید اثر مثبتی در درمان داشته باشد مانند تغییر در اغذیه و ورزش و حرکات بدنی که از اولین توصیه هاست.
یک سری محصولات ضد سلولیت (که اکثراً گرانقیمت هم هستند) به صورت کرم ها، ژل ها، ماساژ با دستگاه های مختلف، درمان با لیزر، امواج رادیویی، اولتراسون، تزریق بعضی مواد در زیر پوست یا کمی عمیق تر و حتی جراحی، در بازار عرضه می شوند که باعث بهتر شدن وضع پوست به طور موقت می شوند. وقتی مسئله زیبایی خانم ها مطرح است بازار این درمان ها خیلی داغ است. بهتر است بدانید که:
ـ از متدهایی که در بازار عرضه می شود هیچ کدام نمی تواند سلولیت را از بین ببرد.
ـ با بهترین درمان ها یک بهبودی ظاهری موقت دیده می شود.
ـ بعضی از اشخاص بهتر به درمان جواب می دهند تا دیگران بنابراین خیلی مشکل است که درباره قابلیت درمان اظهارنظر کرد و بعضی هم مطلقاً به درمان جواب نمی دهند.
ـ مدت کوتاهی پس از درمان سلولیت به حالت اولیه برمی گردد بنابراین درمان ها باید به مدت طولانی انجام گیرد.
ـ هنوز از نظر علمی مفید بودن درمان ها ثابت نشده و مطالعات در حال انجام است.
ـ درمان های با امواج لیزر و تزریق زیر پوستی می تواند عوارض بسیار بدی داشته باشد که برطرف کردن آن به سادگی امکان پذیر نباشد مانند تغییر رنگ پوست که قهوه ای می شود و یا جای زخم باقی می گذارد. بهتر است که با یک پزشک یا متخصص پوست که در قسمت زیبایی فعالیت دارد یا یک جراح پلاستیک مشورت شود.
ـ تغذیه: همان طور که گفته شد باید از غذاهای شور و مصرف زیاد نمک پرهیز کرد و به اندازه کافی آب نوشید.
ـ ورزش: ورزش برای سلامتی بدن وگردش خون و تقویت عضلات بسیار مفید است ولی ورزش یک موضع مخصوص مثل ران و باسن تاثیری در درمان سلولیت ندارد.
ـ درمان با امواج و ماساژ عمیق: درمان با دستگاه های امواج مادون قرمز و امواج رادیویی و لیزر بر روی پوست و ماساژهای عمیق باید حداقل ۶ سانس یا بار در هفته یا ۱۵ روز انجام شود و هر بار حدود ۲۰۰ دلار در کبک خرج دارد. بهبودی وضع پوست چند هفته تا سه ماه طول می کشد.
ـ کرم و ژل: کرم و ژل های ضد سلولیت معمولاً مخلوطی از تئوفیلین، آمینو فیلین، کافئین و یا مخلوطی از عصاره چند گیاه است که معمولاً زیاد مفید نیستند.
ـ Mesotherapie : تزریق مقدار کمی دارو و در داخل پوست در قسمت مورد نظر است این داروها می توانند شامل آمینوفیلین، هورمون ها، آنزیم ها، عصاره گیاهان، ویتامین ها و مواد معدنی باشند. هیچ گونه مطالعه کلینیکی قابل قبول در این مورد دیده نشده و امکان آثار ناخواسته زیاد است مانند درد، قرمزی پوست و نکروز که می تواند روی پوست جا بگذارد.
جراحی پلاستیک: جهت کشیدن پوست انجام می شود و یک قسمت از سلولیت برداشته می شود ولی باید دانست که جای عمل جراحی بر روی عضو جراحی شده باقی می ماند.
اخیراً نوعی میکرولیپوساکشن به کار می رود که ظاهر پوست را بهتر می کند.
طب مکمل
Cellasene مخلوط گیاهی است که بی اثر است و توصیه نمی شود.
