Claire Panosian Dunavan متخصص بیماری های عفونی گرمسیری و انگلی در دانشگاه لوس آنجلس کالیفرنیاست و اخیرا به یک مورد بیماری جالب انگلی برخورد کرده تا با تیمش به تشخیص کامل آن رسیده اند. آنها در یک مقاله شرح حال بیمار و حالات او را به تفصیل شرح داده اند و چگونگی رسیدن به تشخیص قطعی را نیز بیان کرده اند. تنها از نظر تعهد پزشکی به حفظ اسرار بیماران اسامی بیماران را عوض کرده اند و خودشان نام هایی برای آنان انتخاب کرده اند.
لندری پسر سیزده ساله از افریقای غربی است، زمانی که وارد لوس آنجلس شد خسته و روحا متزلزل و ترسان بود. اهل کامرون بود و اولین باری بود که با هواپیما سفر می کرد و حالا که وارد لوس آنجلس شده بود مایل ها از هر آن چه که با آن آشنایی داشت و به آن تعلق داشت و همه ی فرهنگ او را تشکیل می داد دور شده بود. پدر و مادرش اخیرا در یک تصادف رانندگی جان باخته بودند و او را تنها گذاشته بودند و حالا آمده بود که با عمه اش دلفین که سرپرستی او را به عهده گرفته بود در لوس آنجلس زندگی کند. عمه اش دلفین به گرمی از او استقبال کرد. اولین شب زندگی در محل جدید لندری نتوانست بخوابد و استراحت کند. زانوی چپش ملتهب، گرم و دردناک بود. او باید به مدرسه می رفت و زبان انگلیسی را یاد می گرفت زیرا در کامرون به زبان شکسته بسته فرانسه کامرونی حرف می زد، به فوتبال (Soccer) علاقه داشت و بازی هم می کرد، گاهی هم با گوشی تلفن همراهش ویدیو از یوتیوب نگاه می کرد، اما زانو و قسمت پائین پایش ملتهب و متورم بود و تورمش در حال پیشرفت بود. عمه اش دلفین که یک پرستار تحصیلکرده بود، به لندری گفت برخی افراد مسن خون در رگهایشان منعقد می شود و خون به قسمت های پائین تر نمی رسد و دردی شبیه درد تو پیدا می کنند ولی این بیماری در سن تو کمتر اتفاق می افتد. دلفین در همان بیمارستانی که من بودم کار می کرد و ظاهرا به ترومبوفلبیت مشکوک شده بود. ناراحتی لندری روز به روز شدیدتر می شد و دلفین تصمیم گرفت او را نزد پزشک ببرد.
اولین کاری که برای لندری انجام شد یک (MRI) بود اما زمانی که اسکن انجام شد ورم محو شده بود و ظاهرا هم چیزی دیده نمی شد. نمی دانستیم تورم پای لندری واقعی یا خیالی است. او می گفت احساس می کنم چیزی زیر پوست پایم حرکت می کند و صدای عجیب و غریبی دارد. آیا لندری گرفتار افسردگی شده بود و اینها را که می گفت مربوط به افسردگی او بود؟ آیا او غم و اندوه و درد غربت دارد؟
یک هفته بعد از آزمایشگاه خواسته شد برای لندری CBC (فرمول و شمارش گلبول های خون) انجام دهند تا ببینیم گلبول های سفید زیادتر شده اند یا نه و در صورتی که زیادتر شده باشند علامت یک عارضه عفونی است؟
روز بعد نتیجه آزمایش از آزمایشگاه رسید. نتیجه بسیار جالب بود. تعداد گلبول های سفید نرمال بود ولی تعداد ائوزینوفیل های خون او که در حالت نرمال باید یک الی سه درصد باشد، بسیار بالا و ۶۰درصد بود. ائوزینوفیل ها نوعی از انواع چندگانه گلبول های سفید هستند که اسید دوست هستند و در رنگ آمیزی رنگ نارنجی را به خود می گیرند و معمولا در نسج جای دارند نه در خون محیطی. متخصصین هنوز نمی دانند که نقش آنها چیست و چه مأموریتی به عهده ی آنهاست و در چه موردی به خون محیطی می ریزند و پروتئین های سمی آزاد می کنند.
در مورد بیمارانی که ائوزینوفیلی دارند پزشکان مسائل بسیاری را باید مورد نظر قرار دهند. در مورد درصد کمی از بیماران سرطان، سرطان خون (لوسمی) یا یک التهاب نادر ممکن است روی مغز استخوان اثر بگذارند و آن را وادار کنند که ائوزینوفیل زیادی به خون محیطی بفرستد. یک شک خیلی دورتر با احتمال کمتر این است که یک آلرژی به گرده گیاهان یا به یک ماده شیمیایی یا یک دارو وجود داشته باشد ولی وقتی که بیمار از یک بحران آلرژی در عذاب است هیچگاه درصد ائوزینوفیل ها مانند لندری تا این حد بالا نمی رود و در آلرژی ها به ۵تا۱۰درصد می رسد.
در ائوزینوفیلی احتمال دیگر آلودگی به یک بیماری انگلی است که معمولا انگل های عامل عارضه در نواحی گرمسیری وجود دارند که کامرون یکی از این نواحی است.
انگل هایی که ائوزینوفیل ها را خیلی بالا می برند، معمولا انگل هایی هستند که در بدن مهاجرت دارند و تغییر محل می دهند و در خون و درون بافت ها سفر می کنند. آیا ممکن است لندری به یکی از این بیماری های انگلی و یکی از کرم ها آلوده شده باشد، اگر چنین است به کدام کرم آلوده شده است؟
Kadesadayurat یک پزشک محلی متخصص اطفال که روی تین ایجرها کار می کند قرار شد در این مورد کمک کند. از او پرسیده شد:”ما چه چیزی را برای بررسی از دست داده ایم؟ به نظر شما چه تست دیگری برای تشخیص بیماری لندری لازم است؟” او به چند کرم خاص فکر کرده بود. کرم هایی نظیر انگل های روده، مانند کرم قلاب دار(هوک ورم) و کرم های گرد مانند استرونژیلوئیدس، شیستوزوما کرمی از دسته کرم های پهن برگی شکل که از طریق آب آلوده به فضولات انسانی شخص را مبتلا می کند. اما درباره کرم هایی که به وسیله حشرات منتقل می شوند چی؟
دکتر Kadesadayurat به این دشمنان عجیب و غریب اشاره ای نکرد، پیشنهاد شد سرم خون لندری را به یک آزمایشگاه اختصاصی یعنی “انستیتوی ملی سلامتی” بفرستند. چند هفته بعد جواب دریافت شد و معلوم شد حق با لندری است و واقعا چیزی زیر پوستش می خزد و حرکت می کند و آن کرمی است از گروه میکروفیلرها از افریقای غربی و مرکزی و نامش لوآلوآ است.
در سال ۱۹۷۹ من یک پزشک تازه کار در بیمارستان مخصوص بیماری های گرمسیری در لندن بودم. هر هفته بیمارانی از قسمت های مختلف دنیا را می دیدم. یکی از این بیماران یک خانم افریقایی بود با عوارض غیر معمول. او به پزشک عمومی گفته بود اندام هایش گاهی متورم می شوند و انگار چیزی زیر پوست او می خزد و یک یا دو بار هم یک کرم شفاف در حدود چشمش حرکت کرده است. پزشک او فکر می کرد بیمارش از توهم رنج می برد و بیماریش خیالی است و او را نزد روانپزشک فرستاد، چند ماه بعد او را در بیمارستان لندن دیدم خون او درصد بالایی ائوزینوفیل نشان می داد و لاروی کرم لوآلوآ در خون او مشاهده شد. لوآلوآ کرمی است نخی شکل و از راه گزش حشره ناقل به انسان منتقل می شود و این حشره خاص از گروه Deer flies می باشد. این حشرات می دانند چگونه غذای خود را پیدا کنند. پس از تکثیر در گل و لای در اماکن سایه دار و در سطح بالای زمین پرواز می کنند و به دنبال حیوانات خونگرم می گردند. حرکات خاصی آنها را جذب می کند. مثلا حرکت حیوان، بازدم تنفس حیوانات، حتی بلند شدن گرد و خاک چوب، پس از یافتن هدف با شیرجه ای مستقیما به روی هدف می رسند و او را می گزند و مقدار کمی از خون او می خورند. در برخی از این گزش ها یک مرحله اولیه از سیکل تکامل لوآلوآ منتقل می شود و چند ماه بعد به کرم بالغ تبدیل می شود که در زیر پوست قرار دارد و آزادانه در آن جا می چرخد و حرکت می کند. گاهی اوقات سرعت حرکت او به یک سانتی متر در دقیقه می رسد و موجب ایجاد دوره های کوتاه تورم می شود. کرم های بالغ در چرخه حرکت خون به داخل چشم هم می روند. پس از جفتگیری، ماده ها نوزادان را در جریان خون می ریزند. امروزه این انگل یک مشکل مهم بهداشتی است که تقریبا ۱۲ میلیون نفر را درگیر کرده است که این مبتلایان بیشتر در افریقا زندگی می کنند. با مثبت بودن جواب لندری از نظر ابتلا به لوآلوآ از مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها خواسته شد داروی دی ایتل کاربامازین DEC را در دسترس قرار دهند. این دارو برای درمان بیماری های انگلی خاص به کار می رود و قادر است لوآلوآ را هم بکشد و در هر دو مرحله زندگی این کرم یعنی مرحله لاروی و مرحله بلوغ روی آن اثر دارد. لندری برای شروع درمان در بیمارستانی بستری شد و تحت درمان DEC قرار گرفت. دوز پائینی استروئید و داروهای ضد آلرژی هم برای او تجویز شد. دو روز پس از درمان من او را معاینه کردم. دلفین عمه ی خستگی ناپذیر او را هم در بخش دیدم. بر اساس نتایج آزمایشات مشاهده کردم که داروها جواب داده اند. منجمله ائوزینوفیل خون لندری بسیار پائین آمده است. حال لندری خوب است. از او پرسیدم زندگی و مدرسه در لوس آنجلس چگونه است؟ لندری در حالی که سرش را تکان می داد، تشکر کرد. و عمه دلفین در حالی که چروک لباس لندری را صاف می کرد گفت، لندری در درس انگلیسی هم خیلی پیشرفت کرده! لندری تابستان همان سال برای دیدار با پدر بزرگ و مادربزرگش به ویلای آنها در کامرون رفت و ساعات شادی را با آنها گذراند.
*دکتر خسرو نیستانی- متخصص علون آزمایشکاهی بالینی
