* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بولیمی از بیماری های روانی تغذیه ای و مشکلات تغذیه ای مانند آنورکسی و پرخوری است. مشخص کننده بولیمی حملات بولیمی یا زیاده روی در خوردن است که شخص مقدار بسیار زیاد غذا می خورد بدون این که بتواند خودش را کنترل کند. بعضی از مطالعات نشان داده که شخص بین دو تا سه هزار کیلوکالری در هر حمله وارد بدن می کند. بیمار بولیمیک در هنگام حمله بیماری کاملاً کنترلش را از دست می دهد و پس از پایان حمله خودش را مقصر و گناهکار احساس می کند و پس از آن رفتار غیر عادی برای از دست دادن کالری های زیادی و جلوگیری از اضافه وزن دارد مثلاً مرتباً استفراغ می کند تا غذای اضافی را بالا بیاورد و یا در استفاده از داروهایی مثل مسهل ها، تنقیه و ادرار آورها زیاده روی می کند، یا شدید ورزش می کند و روزه می گیرد.
برعکس بیماران آنورکسی که همیشه کمبود وزن دارند بیماران بولیمی معمولاً وزن نرمال دارند.
پرخوری بولیمیک
پرخوری بولیمیک یک بیماری دیگر روانی تغذیه ای است که بسیار نزدیک به بولیمیک است که شخص حملات پرخوری دارد ولی حالات روانی تخلیه آن بدون جذب شدن را ندارد و در نتیجه بیماران مبتلا به پرخوری بولیمیک همیشه اضافه وزن دارند.
آنورکسی همراه حملات بولیمی
بعضی از بیماران حملات آنورکسی ذهنی و بولیمی را با هم دارند که به آن آنورکسی همراه با حملات بولیمی می گویند. بولیمی نوعی بیماری است که از زمان های بسیار دور شناخته شده بوده و یونانی ها و رومی ها در گردهمایی ها در همه چیز زیاده روی می کردند مخصوصاً در خوردن و آشامیدن، تا حد بیمار شدن و بالا آوردن، ولی بولیمی به عنوان یک بیماری از سال های ۱۹۷۰ شناخته شده و طبق مطالعات و نوع تشخیص آن بین یک تا ۵ درصد دختران جوان در جوامع غربی به آن دچارند. تعداد بیماران بولیمی از بیماران آنوورکسی ذهنی بیشتر است و همینطور در حال افزایش است. از هر ۲۰ بیمار یک مرد و ۱۹ زن هستند.
تشخیص
با این که حملات بولیمی در اواخر نوجوانی دیده می شوند ولی تشخیص به طور متوسط ۶ سال بعد داده می شود، زیرا این حملات شدیداً همراه با احساس خجالت است و برای بیمار مراجعه به پزشک راحت نیست. هر چه این پاتولوژی سریع تر تشخیص داده و درمان آن شروع شود امکان درمان بیشتر می شود.
علل بیماری و سایر بیماری های همراه با بولیمی
همان طور که گفته شد بولیمی یک مشکل روانی تغذیه ای است که از سال های ۷۰ به عنوان بیماری شناخته و مطالعات بسیاری درباره آن انجام شده ولی متاسفانه علل دقیق تولید بیماری هنوز مشخص نیست، ولی چند هیپوتز وجود دارد که دانشمندان در حال تحقیق بر روی آنها هستند. همین طور محققان عقیده دارند که عوامل زیادی می توانند علت بروز بیماری بشوند مثل عوامل ژنتیک، نرواندوکرینین، روانی، فامیلی، جامعه ای.
با این که هنوز هیچ ژنی مشخص نشده ولی مطالعات نشان می دهد که یک خطر فامیلی وجود دارد و اگر در یک فامیل بیماری وجود داشته باشد امکان این که افراد دیگری هم مبتلا شوند بیشتر از فامیل های سالم است. یک مطالعه بر روی دوقلوهای همسان نشان داده که اگر یکی از دوقلوها بیمار شود ۲۳ درصد امکان دچار شدن دیگری هست. این امکان در دوقلوهای غیرهمسان ۹ درصد می باشد، بنابراین عوامل ژنتیکی در این باره نقش دارند.
عوامل عصبی هورمونی (آندوکرینین) یک کمبود هورمونی هم به نظر می رسد که در بیماری نقش دارد. کمبود هورمون (LH – RH) که در تنظیم فعالیت های تخمدان ها موثر است در بیماران بولیمیک مشاهده شده ولی این کمبود هنگام از دست دادن وزن مشاهده می شود و میزان هورمون با اضافه شدن وزن طبیعی می شود، البته این مسئله بر اثر تولید بولیمی به وجود می آید تا اینکه علت تولید آن باشد.
عوامل عصبی: مطالعات زیادی نشان داد که بدکاری تولید کننده سروتونین همراه مشکل سیری ناپذیری است. سروتونین باعث انتقال پیام های عصبی بین نرون هاست و همین طور مرکز اشتهای مغز را تقویت می کند. بنا به دلایلی که هنوز مشخص نشده میزان سروتونین در بیماران بولیمیک کمتر از حد طبیعی است و پس از درمان میزان آن بیشتر می شود و به حد طبیعی می رسد.
عوامل روانی: مطالعات زیادی نشان داده که بولیمی همراه عدم اطمینان به خود بر اثر تصوری که شخص از بدنش دارد، به وجود می آید. این هیپوتزها و مطالعات آنالتیک نشان داده که شخصیت و احساسات نوجوانان بولیمیک در بیماری آنها موثر است همین طور در ابراز این احساسات و احساس این که بدنشان یک شئی جنسی است و آن را رد می کنند.
این نوجوانان به طور ناخودآگاه می خواهند که همیشه دختر کوچولو باقی بمانند و این موضوع باعث اشکالات تغذیه ای و متعاقب آن عقب افتادگی بدن مثل نامرتبی پریود و لاغری و از دست دادن فرم طبیعی و … می شود، همراه با مشکلات روانی همچون عدم تصمیم گیری، بی ارادگی، عدم ابتکار و جلوگیری از نشان دادن احساسات و بی خیالی، خودکشی، پرهیز از ارتباط چشمی و اضطراب.
مطالعات نشان داده که اینگونه بیماران دارای افکار منفی هستند و باورهای اشتباهی دارند مثل اینکه لاغری خوب است و هرگونه اضافه وزن بد.
بالاخره بولیمی یک پاتولوژی است که بیشتر در کشورهای صنعتی دیده می شود و عوامل فرهنگی اجتماعی جای مهمی در تولید بولیمی دارد. تصاویر زن زیبا و کامل و آگهی های لاغری که به شدت در مطبوعات و تلویزیون نمایش داده می شود شاید در بزرگسالان خیلی موثر نباشد ولی اثر شدید بر روی نوجوانان دارد.
بیماری های همراه با بولیمی
مشکلات روانی مختلفی همراه با بولیمی دیده می شوند ولی به سختی می شود گفت که بولیمی باعث این مشکلات روانی می شود یا این مشکلات شخص را به طرف بیماری بولیمی می برد. مشکلات دیگر عبارتند از تنبلی لوله گوارشی و کم شدن حرکات آن که باعث یبوست، کم آبی بدن، جمع شدن آب در پا و کم شدن مقدار سدیم در بدن و کم کاری کلیه ها می شود.
غذا نخوردن و کم غذایی می تواند باعث کم خونی، آمنوره، هیبرتانسیون، کم شدن فعالیت های قلب، کم شدن کلسیم بدن و در نتیجه پوکی استخوان (استئوپروز) شود.
بالاخره مصرف بالای مواد مخدر و الکل که در بیشتر بیماران دیده می شود می تواند مشکلات روانی ـ بدنی دیگری تولید کند و در حالت خلسه کارهای دیگری بدون تفکر انجام دهد مانند روابط جنسی حفاظت نشده.
سیمپتوم های بولیمی
بیماری های تغذیه ای به یک حمله شدید و غیر قابل کنترل روح و جسم منجر می شود، به این دلیل فعالیت های روزانه شخص مثل غذا خوردن در جامعه می تواند دردسر بزرگی برای بیمار بولیمیک باشد.
سیمپتوم های بولیمی عبارتند از:
ـ مرحله پرخوری: که شخص آن قدر می خورد که حالش بد شود یا دل درد بگیرد که خیلی بیشتر از یک وعده غذای معمولی است.
ـ مرحله روزه گرفتن که شخص فکر می کند می تواند اضافه وزن پرخوری را از بین ببرد.
ـ تحریک کردن برای استفراغ پس از پر خوری.
ـ مصرف ادرارآورها ـ مسهل ها و تنقیه و پاک سازی لوله گوارش
ـ ورزش کردن طولانی
ـ گوشه گیری
ـ بداخلاقی، زودرنجی، غمگینی، احساس گناه کردن، خجالت کشیدن
ـ دقت بیش از حد روی فرم و وزن بدن و داشتن نگاهی غیرعادی و منفی بر اندام خود.
بخش دوم و پایانی هفته آینده
