تغذیه و بهداشت خانواده
عده ی زیادی از خوانندگان شهروند خواسته اند درباره ی اقدام آنجلینا جولی ستاره ی مشهور سینما در پیشگیری از سرطان پستان بنویسیم. چون کار اصلی من در ۱۵ سال گذشته بر روی سرطان ارثی یا ژنتیکی سینه بوده و بر روی فرانسوی های مقیم کانادا تحقیقات زیادی انجام گرفته، به طور خلاصه نظرم را در اینجا بیان خواهم کرد.
آنجلینا جولی و همسرش برد پیت با شش فرزندشان
چند هفته قبل بود که خبر برداشتن (جراحی کامل) هر دو سینه ی خانم جولی به وسیله ی رسانه های جمعی انتشار یافت و سبب بحث و گفت وگوی مردم عادی و محققان این رشته شد. در حال حاضر دو ژن معیوب سرطان سینه به نام های BRCA1, BRCA2 بزرگترین رقم علل بروز سرطان فامیلی و ژنتیکی را به خود اختصاص می دهند و تا به حال صدها نوع موتاسیون یا جهش ژنتیکی بر روی این دو ژن شناخته شده اند که بیشتر آنها در فرانسویان مقیم کانادا (کارهای تحقیقاتی تیم ما در دانشگاه مونترال) و خانم های یهودی نژاد(تحقیقات محققان دانشگاه تورنتو) دیده شده است. در ابتدای شناسایی این ژن ها همگی فکر می کردند که این عوامل می توانند سبب درصد بالایی از سرطان سینه شوند ولی پس از سالها تحقیق و بررسی معلوم گردید که فقط حدود ۵ درصد از زنان ممکن است حامل این ژن معیوب باشند و بقیه علل بروز به خاطر محیط زیست، روش های زندگی، تغذیه ناسالم، چاقی زیاد و غیره است.
علاوه بر این تا به حال به وضوح ثابت شده است که زنانی که این ژن ها را دارند امکان اینکه در سنین بالا به سرطان سینه دچار شوند حدود ۸۰ درصد و سرطان تخمدان حدود ۵۵ درصد است. به عبارت دیگر خانم آنجلینا ممکن بود در آینده (در سنین ۶۰ تا ۸۰ سالگی) به سرطان های سینه و تخمدان (۸۰درصد و ۵۵ درصد ) دچار شود ولی به هر صورت تصمیم گرفت که هر دو پستان را با جراحی برداشته و از بروز سرطان سینه پیشگیری کند.
به عقیده ی من ایشان در این عمل عجله کرده زیرا با وجود برداشتن دو سینه هنوز امکان مبتلا شدن به سرطان تخمدان وجود دارد مگر اینکه تخمدان ها را هم بردارد. در ثانی اگر در موقع جراحی سینه حتی چند سلول از غده های شیری در بدنش باقی مانده باشد باز همان امکان ۸۰ درصد ابتلا به سرطان را خواهد داشت.
به هر صورت بهتر بود که او چند سالی صبر می کرد تا اگر سلول های سرطانی در سینه یا تخمدان او دیده شد، عمل جراحی مورد بحث را انجام دهد. گفتنی ست این دو ژن معیوب باعث سرطان های دیگر هم می شود ولی مهمترین آنها سرطان های سینه و تخمدان هستند.
اگر فرصتی بود در آینده بیشتر درباره ی ژنتیک سرطان سینه و عوامل مخصوصی که ممکن است این ژن ها را تشویق به بروز سلول های سرطانی کنند، گفت وگو خواهیم کرد.
تخم مرغ و ویتامین D
در سال ۱۹۲۹ دانشمندان تحقیقات جالبی بر روی بعضی از مواد غذایی و ویتامین D موجود در آنها به عمل آوردند که مهمترین آنها از نظر میزان ویتامین “دی” روغن کبد ماهی و زرده تخم مرغ بودند. اخیراً محققان دانشگاه جان هاپکینز در آمریکا بررسی جالب تری بر روی چند دسته از مرغ ها و تخم مرغ آنها به عمل آورده اند که نتایج آنها بسیاری از گوشه های تاریک به وجود آمدن و ذخیره ویتامین D را در زرده ی تخم مرغ روشن می کند. این گروه مرغ ها را به چند دسته تقسیم کرده 
که تعدادی از آنها را در مرغداری معمولی و بدون نور مصنوعی (چراغ UV) و دسته ای را در قفس های شیشه ای و گروهی را هر روز در معرض اشعه خورشید و همچنین در کنار چراغ های UV نگهداری کردند. پس از مدتی معلوم گردید که تخم مرغ هایی که از مرغ های دسته ی آخر یعنی آنهایی که در روز آفتاب کافی دیده و در مواقع دیگر هم از نور UV استفاده کرده بودند، حاوی مقدار زیادی ویتامین D بودند که هنوز پس از روغن کبد ماهی مقام دوم را از نظر میزان ویتامین D دارند. با این حساب مرغ هایی که بیشتر در معرض تابش آفتاب هستند و در صورت ابری بودن و عدم دسترسی به نور آفتاب از چراغ های UV استفاده می کنند قادرند بهتر و بیشتر ویتامین D ساخته و در زرده ی تخم مرغ ذخیره نمایند. در این گوشه ی دنیا ما نمی دانیم تخم مرغ ها از کجا به بازار می آیند ولی اگر کلسترول خونتان طبیعی است از تخم مرغ مخصوصا زرده آن برای ترمیم ویتامین D بدن خود استفاده کنید و حداقل روزی یک عدد تخم مرغ مصرف کنید که برای استخوان بندی و سلامتی بدن بسیار مفید می باشد.
نوعی پروتئین در شیر مادر میکرب های مقاوم را از بین می برد
ما می دانیم که در اثر مصرف بی بندوبار آنتی بیوتیک ها بسیاری از عوامل عفونت زا و میکرب ها در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم می شوند و شخص آلوده به این نوع عوامل ممکن است جان خود را از دست بدهد. این دسته از میکرب های مقاوم را superbugs می گویند و کنترل آنها کار آسانی نخواهد بود.
اخیرا دانشمندان دانشگاه نیویورک نوعی پروتئین را در شیر انسان شناسایی کرده اند که قادر است این دسته از عوامل عفونت زا را که با هیچ نوع آنتی بیوتیک یا درمان های دیگر درمان نمی شوند، از بین ببرد. این خبری است بسیار مهم و امیدوارکننده.
چندی قبل نیز دانشمندان نوعی پروتئین را در شیر انسان شناسایی کرده بودند که می تواند سلول های سرطانی را از بین برده و از بروز غده سرطانی در بدن جلوگیری کند. دانشمندان این پروتئین از بین برنده ی سلول های سرطانی و میکرب های مقاوم را هملت نامگذاری کرده اند و در حال حاضر بسیاری از مراکز تحقیقاتی دنیا بر روی آن بررسی های جالبی را در دست دارند.
دانشمندان معتقدند که سلامت و بهزیستی نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند و در چند سال اول زندگی کمتر به بیماری های عفونی دچار می شوند به علت همین پروتئین مخصوص است. این خود یک دلیل مهم است که مادران جوان به هر صورت از شیر خودشان نوزادان را تغذیه کنند زیرا اثرات مفید آن برای همیشه در وجود آنها خواهد ماند.
بهتر است باور کنید
در بسیاری از کشورهای جهان سوم تا یک ماه پس از تولد نوزاد برایش اسمی انتخاب نمی کنند زیرا در دنیا حدود ۳ میلیون نوزاد در چهار تا پنج هفته پس از تولد به علت بیماری های مختلف از بین می روند و در ضمن ۶/۲ میلیون جنین یا نوزاد به علت سقط جنین جانشان را از دست می دهند.
خوشبختانه از سال ۱۹۹۰ تا امروز میزان مرگ و میر در نوزادان از ۴ میلیون نفر در سال به ۹/۲ میلیون در سال تقلیل یافته. باید اشاره کرد که ۶۵ درصد مرگ و میر نوزادان در ده کشور دنیا به وقوع می پیونددد که کشورهای هند، چین و نیجریه در صدر جدول قرار دارند.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
