موزه آقاخان تورنتو به تازگی نمایشگاهی با عنوان «عصیانگر، دلقک، عارف، شاعر: ایرانیان معاصر» برگزار کرده است که نگاهی به آثار هنرمندان شاخص ایرانی در سه دهه گذشته دارد. این آثار فرصت یکتایی به مخاطبان ایرانی و خارجی می‌دهد تا از دریچه هنری به تحولات ذهنی جامعه ایرانی درون و بیرون از کشور در دو دهه گذشته نگاه بیاندازند.
آثار به نمایش درآمده از مجموعه شخصی محمد افخمی، سرمایه دار و مجموعه دار ایرانی ساکن دبی، است که توسط او در دو دهه گذشته جمع آوری شده اند. پدربزرگ مادری او، محمدعلی مسعودی، در دهه ۱۳۲۰ خورشیدی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات بود و از همان دوران آغاز به گردآوری مجموعه هنری از نگارگری، خطاطی، فلزکاری، و کوزه‌گری ایران باستان کرد. این مجموعه بعدها به دختر وی مریم رسید، که وی نیز با اشتیاق راه پدر را ادامه داد؛ ولی با این حال پس از انقلاب آثار موجود در آن به تاراج رفتند. محمد افخمی نیز اگرچه راه پدربزرگ و مادر خود را پی گرفته، اما توجه وی بیشتر به هنر معاصر و نوین ایران بوده است.
نمایشگاه‌گردان (کیوریتور) این نمایشگاه دکتر فرشته دفتری است که پیشتر نمایشگاه‌گردان موزه هنرهای مدرن (MOMA) در نیویورک و نیز نویسنده چندین کتاب پژوهشی و مقاله در زمینه هنر نوین و معاصر در ایران بوده است.
عنوان نمایشگاه به خوبی بیانگر طیف گسترده ای از موضوعاتی است که در نمایشگاه به آن‌ها پرداخته شده است؛ اعتراض سیاسی و فرهنگی به محدودیت های اجتماعی در ایران پس از انقلاب تا زیبایی شناسی معنوی و شاعرانه نگریستن ایرانیان به دنیای پیرامون خود از جمله موضوعاتی هستند که نظر بینندگان را به تنوع فکری گسترده در آثار هنرمندان معاصر کشور جلب می کند.
اثری از محمود بخشی با عنوان «از خون جوانان وطن لاله دمیده» به صورت گل‌های لاله ی ساخته شده از مهتابی قرمز و بسیار شبیه به نماد استفاده شده در پرچم کنونی ایران، احساسات دوگانه ای در ذهن ایرانیانی پدید می آورد که یادآوری شعر عارف قزوینی و نماد لاله احساس مثبت میهن دوستی را در ایشان زنده می‌کند و در عین حال تماشای نماد جمهوری اسلامی ممکن است همراه با احساسات منفی باشد.
هنرمندان این نمایشگاه گاه برای الهام به تاریخ گذشته ایران رجوع می‌کنند، گاه به شرایط سیاسی ـ اجتماعی کنونی، و گاه صرفن به خلق آثار انتزاعی پرداخته اند که تنها به دنبال زیبایی بصری بوده اند. بسیاری از این هنرمندان را کسانی تشکیل می‌دهند که یا در بیرون از ایران به دنیا آمده اند، یا بیشتر عمر هنری خود را در بیرون از کشور سپری کرده اند. از جمله ایشان علی بنی‌صدر است که در نیویورک فعال است. نقاشی بزرگی از وی یادآور نبرد لشکرهای ایران و توران در نگارگری‌های شاهنامه است، با این تفاوت که در فضای انتزاعی وی رنگ‌ها به جنگ هم می‌روند، در هم می‌تنند، و تقابلشان صحنه ای جنگی و تاریک پدید می آورد. شیرازه هوشیاری، ساکن بریتانیا، نیز دیگر هنرمند نامداری است که دو اثر انتراعی از وی به نمایش درآمده اند.
نمایشگاه نگاه ویژه ای به هنرمندان زن ایرانی و نگاه ایشان به محدودیت‌های پس از انقلاب دارد. عکسی از شیرین نشاط، که با مجموعه «زنان الله» خود به آوازه بین المللی رسید، زنان چادرپوشی را به تصویر می‌کشد که رو به سوی دریا حرکت می‌کنند. کنتراست میان زنان سیاه‌پوش و محیط پیرامونشان در آثار نشاط به خوبی نمایشگر فضای تاریک اجتماعی زنان در ایران انقلابی است. در اثری بسیار تاثیرگذار از پرستو فروهر، دستی بیرون آمده از چادر با پررنگ شدن در ذهن بیننده، نقشی اروتیک بازی می کند و در تضاد کامل با هدف پوشانندگی چادر قرار می‌گیرد. عصیان نسل نوین دختران ایرانی نیز در عکسی از شیرین علی‌آبادی به تصویر کشیده شده است که در آن دختر جوانی با موهای رنگ کرده و از روسری بیرون انداخته و لنز آبی‌رنگ خود، در حال باد کردن آدامس به بیننده می‌نگرد.
نمایشگاه «ایرانیان معاصر» فرصت مناسبی است برای آشنایی با هنرمندان معاصر سرشناس ایرانی در سراسر جهان و نیز نوآوری‌های ایشان در برقراری ارتباط با جامعه ایرانی و مخاطب جهانی. این نمایشگاه تا ژوئن امسال در موزه آقاخان برقرار است و بازدیدکنندگان آن می‌توانند از نمایشگاه دیگری که به بررسی تاریخ چندهزار ساله سوریه می‌پردازد نیز دیدن کنند. به مناسبت برگزاری این نمایشگاه، کنسرت‌های موسیقی ایرانی با همکاری موزه برپا می‌شوند که برای اطلاعات بیشتر درباره آن‌ها می‌توانید به تارنمای موزه آقاخان مراجعه کنید.
اثری از مجموعه «Miss Hybrid»، شیرین علی‌آبادی (زاده ۱۹۷۳ میلادی)
