نمایشنامه “اپرت عارف و کلنل”، تازه ترین اثر رضا علامه زاده نویسنده و فیلمساز پرکار ایرانی ساکن هلند، شامگاه شنبه ۱۸ فوریه امسال با حضور نویسنده و همسرش در محل کتابفروشی و انتشاراتی فروغ کلن آلمان رونمائی شد. در این مراسم، چند ده تن از ایرانیان مقیم کلن و شهرهای اطراف آن شرکت داشتند.
تازه ترین کتاب علامه زاده را نشر فروغ در کلن روانه بازار کتاب کرده است. این انتشاراتی، در سال های اخیر تلاش های خود را در عرصه نشر کتاب گسترش داده و آثاری ماندگار ارائه داده است.
“اپرت عارف و کلنل” نمایشنامه ای است در دو پرده و سی و هفت تابلو. به گفته علامه زاده دو اصطلاح “اپرت” و “پرده” به این دلیل برگزیده شده که نمایشنامه قرار بوده به صورت موزیکال اجرا شود و در عین حال این دو اصطلاح قدیمی فضای دوران زندگی شخصیت های آن، عارف، کلنل میرزاتقی خان پسیان و ایرج میرزا را تداعی می کنند.
علامه زاده کوشیده است جنبه های دراماتیک روابط پیچیده سه شخصیت دوران مشروطیت را به گونه ای به هم پیوند بزند که از آن یک نمایش جذاب و در عین حال نزدیک به مستند ساخته شود. او، با نگاه سینماگری که در عین حال با نوشتن و کارگردانی نمایش “مصدق” توانائی خود را در عرصه تئاتر نیمه مستند نشان داده، در این کار نیز موفق است. هرچند که میزان موفقیت یک نمایشنامه را، در نهایت، تنها پس از اجرای روی صحنه آن می توان سنجید.
در برنامه شنبه شب، ابتدا حمید مهدی پور مدیر انتشارات فروغ در سخنانی کوتاه علامه زاده را معرفی کرد، سپس نویسنده حدود نیم ساعت درباره آنچه او را به نوشتن اپرت عارف و کلنل واداشته توضیح داد. او با اشاره به پیش درآمدی که خود بر کتاب نوشته گفت: “حدود ۴۰ سال پیش هنگامی که تاریخ مشروطیت را مطالعه می کردم در مناسبات عارف و کلنل پسیان عناصر دراماتیک پیچیده و اعجاب آوری یافتم که در همه این سال ها ذهنم را مشغول می کرد”
مجذوب شخصیت کلنل پسیان
علامه زاده اضافه کرد: “به ویژه شخصیت کلنل پسیان، به عنوان افسر و خلبان تحصیل کرده، مدرن و بسیار منضبطی که در عین حال عاشق شعر و ادبیات بود و دوستان نزدیکش را سرشناس ترین چهره های فرهنگی زمانه اش تشکیل می دادند، برایم خیلی جذاب بود. سرانجام تصمیم گرفتم این جنبه های جذاب و دراماتیک را از متن زندگی آن ها و متونی که دیگران درباره آن ها نوشته اند بیرون بکشم و نمایشنامه ای بنویسم که جنبه های نمایشی و دراماتیک آن به اندازه اصالت تاریخی اش زنده باشد. البته این را که چقدر در این کار موفق یا ناموفق بوده ام نمی دانم”.
علامه زاده سپس فرازهایی از نمایشنامه را خواند که با استقبال حاضران روبرو شد.
نشست پس از یک استراحت کوتاه که با پذیرایی از حاضران همراه بود، ادامه یافت. در این بخش، علامه زاده به پرسش های متعددی که از سوی حاضران مطرح شد پاسخ داد و در پایان کتاب های تازه انتشار یافته خود را برای علاقمندان امضا کرد.
در پایان برنامه به خواهش برگزارکنندگان، سپیده رئیس سادات که در محل حضور داشت، با اجرای تصنیفی از عارف پایانی خوش برای این نشست صمیمانه و گرم ایجاد کرد.
رضا علامه زاده یکی از پرکارترین نویسندگان و فیلمسازان ایرانی در خارج از کشور است. او که در سال های دهه ۱۳۴۰ خورشیدی در آکادمی فیلم و تلویزیون تهران رشته کارگردانی خوانده است، در سال های اخیر در دانشگاه های هالینز ویرجینیا و لیدزمتروپولیتن انگلستان و مرکز آموزش رادیو و تلویزیون هلند رشته فیلم سازی تدریس می کند.
از علامه زاده تاکنون فیلم های قدیر، فدایی، دار، حرف بزن ترکمن، شط، شرجی، زندگی صمد بهرنگی، شاه دررفت، جنایت مقدس، تابوی ایرانی و میهمانان هتل آستوریا (سینمایی) را دیده ایم.
همچنین فیلم نامه های “وصیت نامه ققنوس”، “سوگواره پیران”، جای پای آهو، لالا و ناپدری من، قفل، نمایشنامه مصدق، داستان کودکان “پوپکی که کاکل درآورد” مجموعه داستان کوتاه “تنه قطور درخت افرا” و مجموعه مقالات “دستی در آتش، نگاهی بر سیاست” و سخنی بر سانسور و سینما از او منتشر شده است.
در کتاب “دستی در آتش، نگاهی بر سیاست” علامه زاده ماجرای دستگیری و محاکمه خود و اعضای گروهی را شرح داده است که همراه با خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان محاکمه شدند. در این محاکمه خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان به اعدام و رضا علامه زاده به حبس ابد محکوم شدند. حکم اعدام گلسرخی و دانشیان در بهمن ماه ۱۳۵۲ خورشیدی اجرا شد، اما رضا علامه زاده در آستانه انقلاب همراه با سایر زندانیان سیاسی دوران پهلوی، با فشار مردم از زندان آزاد شد.
