شهروند ـ فرح طاهری: هفته ی آخر ماه جولای دو مراسم در بزرگداشت دکتر امیر حسن پور در دانشگاه تورنتو برگزار شد. اولین مراسم را مرکز ایرانشناسی دانشگاه تورنتو با همکاری کانون کتاب تورنتو روز جمعه ۲۱ جولای برگزار کرد. این مراسم با عنوان “شب ادبیات و فرهنگ ایران” به گرامیداشت زنده‌یاد استاد امیر حسن‌پور اختصاص داشت.
دکتر محمد توکلی طرقی استاد تاریخ و تمدن های خاور نزدیک و خاور میانه و همکار زنده یاد استاد حسن پور میزبان بخش اول برنامه بود.
او در این بخش که به انگلیسی برگزار شد، از استاد امیر حسن پور گفت. چکیده ای از گفته هایش قبلا در شهروند منتشر شده بود.
امیر حسن‌پور در سال ۱۹۴۳ در شهر مهاباد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همین شهر گذراند و برای تحصیلات دانشگاهی به تهران رفت. او دوره های کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی را در ۱۹۶۴ و کارشناسی ارشد زبان‌شناسی را در ۱۹۷۰ در دانشگاه تهران به پایان رساند. پس از آغاز دورۀ دکتری در دانشگاه تهران، برای ادامۀ تحصیل در دانشگاه ایلینوی به امریکا رفت. با اوجگیری جنبش انقلابی در ایران، او که از فعالان جنبش دانشجویی بود، پیش از اتمام تحصیلات دکتری در ۱۹۷۹ به ایران بازگشت و نقش مهمی در جنبش چپ در کردستان ایفا کرد. پس از چند سال فعالیت سیاسی، مجدداً برای ادامۀ تحصیل به دانشگاه ایلینوی برگشت و با نوشتن رساله‌ای با موضوع “زبان و توسعۀ ملی: استانداردسازی زبان کردی، ۱۸۱۸-۱۹۸۵” در ۱۹۸۹ دکترای علوم ارتباطات را دریافت کرد.
حسن‌پور در سال ۱۹۹۹ با رتبۀ استادیاری در دانشگاه تورنتو، بخش تمدنهای خاورمیانه و خاور نزدیک، آغاز به کار کرد و در سال ۲۰۰۴ به رتبۀ دانشیاری دست یافت. “جنبش های اجتماعی و جامعۀ مدنی در خاورمیانه”، “رسانه‌های عمومی در خاورمیانه”، “ایران و ترکیه در قرن بیستم”، “ناسیونالیسم، قومیت و حقوق اقلیتها” و “تئوری و روش تحقیق” از جمله کلاس های درسی این استاد محبوب دانشگاه تورنتو بود. استاد حسن‌پور از جمله برگزارکنندگان جلسات هفتگی ایرانشناسی در دانشگاه تورنتو بود و با سخاوتمندی علمی، مهربانی معلمانه و دقت نظرش نقش مهمی در بازاندیشی تاریخ و فرهنگ ایران در این جلسات داشت.
برخی از جمله نوشته‌های ماندگار استاد حسن‌پور به زبان انگلیسی عبارت اند از “ملی گرایی و زبان در کردستان” (۱۹۹۲)، “سیاست زبان‌شناسی غیرسیاسی: زبان‌شناسان و زبان‌کُشی” (۲۰۰۰)،”بازتولید پدرسالاری در زبان کردی” (۲۰۰۱)،”غربت، وطن و تکنولوژی رسانشی” (۲۰۰۳)،”زبان استخوان ندارد، ولی بسیار استخوان‌شکن است” (۲۰۰۶).
از ایشان نوشته‌های بسیاری به زبان فارسی و کردی به یادگار مانده است. از جمله نوشته‌های فارسی ایشان در یک سال گذشته مقالۀ “امیرحسین آریان‌پور و تدریس جامعه‌شناسی مارکسیستی در دهۀ ۱۳۴۰” (۲۰۱۶) و کتاب “بر فراز موج نوین کمونیسم” (۲۰۱۷) است.
استاد حسن‌پور در سال ۱۹۸۰ با دکتر شهرزاد مجاب، از استادان محبوب دانشگاه تورنتو، ازدواج کرد. صلاح فرزند یگانۀ این دو استاد دانشگاه است.
دکتر توکلی در پایان سخنانش خطاب به دکتر شهرزاد مجاب و صلاح حسن پور در میان حاضران، درگذشت این استاد برجسته ی دانشگاه تورنتو را به آنان تسلیت گفت و یادش را گرامی داشت.
متن کامل سخنان دکتر توکلی را در ایران نامگ بخوانید.
در ادامه پرفسور جنیفر جنکینز (Jennifer Jenkins) از دانشکده مطالعات تمدن های خاورمیانه و نزدیک و از همکاران دکتر حسن پور یادداشتی را که تام یکی از دوستان نزدیک ایشان به مناسب درگذشت او نوشته بود، خواند. در این یادداشت پر احساس، نویسنده به خاطرات مشترکش با حسن پور در ایران و آمریکا اشاره داشت و شناختی را که از او در پی دهه ها دوستی و نزدیکی پیدا کرده، برشمرده بود.
سپس پرفسور جیمز رایلی (James Reilly)، همکار دیگر دکتر حسن پور در دانشگاه تورنتو سخنانی درباره ی او و کارهایش ایراد کرد.
بخش دوم این مراسم به شب ادبیات و فرهنگ ایران اختصاص داشت که از سوی کانون کتاب تورنتو در همکاری با دانشگاه تورنتو برگزار شد. در این بخش دکتر همایون کاتوزیان، خانم حورا یاوری و آقای علی دهباشی سخنرانی کردند. (گزارش این جلسه را هفته ی آینده می خوانید.)
در جلسه ی بزرگداشت دکتر حسن پور که در دانشکده تاریخ و تمدن های خاور نزدیک و خاور میانه دانشگاه تورنتو برگزار شد، با سخنان همکاران دانشگاهی اش، بیشتر به وجه آکادمیک دکتر حسن پور پرداخته شد.
گفتنی است که پس از درگذشت استاد محبوب دانشگاه تورنتو، در ادای احترام به او پرچم این دانشگاه بر فراز سیمکوهال به حالت نیمه افراشته درآمد.
فایل های صوتی این سخنرانی ها را در لینک های زیر بشنوید
یادمان زندگی و افکار امیر حسن پور
مراسم دیگری که در آن دستاوردهای پرفسور امیر حسن پور جشن گرفته شد، یک روز بعد، شنبه ۲۲ جولای ۲۰۱۷ در سالن اینس تاون دانشگاه تورنتو به میزبانی دکتر شهرزاد مجاب (همسر) و صلاح حسن پور (فرزند) زنده یاد امیر حسن پور با همراهی جمعی از دوستان و فعالان سیاسی و با حمایت حزب کمونیست ایران برگزار شد.
در کارت دعوت این مراسم نوشته بود: «او زیست تا از دریچه انقلاب و مبارزه طبقاتی فکر و عمل کند. از شما دعوت می کنیم به ما بپیوندید تا زندگی و عقاید کنشگر، محقق و کمونیست انقلابی پروفسور امیر حسن پور را جشن بگیریم.»
استقبال از این مراسم به حدی بود که صندلی های سالن اینس تاون کاملا پر شده بود و بارها صندلی های بیشتری به کناره های صحنه اضافه کردند و تعدادی نیز در انتهای سالن ایستاده مراسم را دنبال می کردند.
گردانندگان مراسم دوریس راجان و سردار سعدی بودند. راجان سخنرانان را به انگلیسی و سردار سعدی به فارسی و کردی معرفی می کردند. در واقع مراسم به سه زبان انگلیسی، فارسی و کردی برگزار شد.
مراسم با طبل نوازی کیانا جانستون و داکوتا میران آغاز شد و سپس ویدیویی از یکی از سخنرانی های استاد حسن پور (به انگلیسی) پخش شد.
اولین سخنران صلاح حسن پور تنها فرزند استاد بود که طی سخنانی که گاه با طنز آمیخته بود از پدرش یاد کرد.
پیام حزب کمونیست ایران (مارکسیست، لنینیست، مائوئیست) توسط یکی از اعضای حزب خوانده شد.
پیامی به کردی کرمانجی توسط Gϋlay Kiliҫasian خوانده شد و در ادامه دو تن از استادان دانشکده برای فلسطین با سخنان کوتاهی یاد این استاد همراه با مردم فلسطین و حامی حقوق آنها را گرامی داشتند.
ویدیوی کوتاهی از یکی از جلسات استاد حسن پور به فارسی پخش شد و نوبت به نماینده حزب کمونیست آمریکا رسید تا پیام این حزب را بخواند.
نفر بعدی فرید پرتوی بود که از سوی اتحاد بین المللی کارگران از حمایت ها و تلاش های استاد حسن پور از مبارزات کارگری گفت. سپس پیام تصویری ستار آویهنگ از اعضای حزب کمونیست ایران که در خارج کشور به سر می برد، پخش شد.
بعد از استراحتی کوتاه، بخش دوم برنامه با موسیقی شهریار جمشیدی آغاز شد.
در ادامه دنیا ضیایی و بهنام امینی از دانشجویان دکتر حسن پور از تاثیری که این استاد بر آنها داشته یاد کردند.
سخنران بعدی پرفسور هیمانی بانرجی (Himani Bannerji) استاد جامعه شناسی دانشگاه یورک از رفاقت و همکاری اش با دکتر حسن پور گفت.
پس از پخش پیام تصویری فاتح شیخ از فعالان کمونیست کرد نوبت به سخنرانی دکتر جعفر شیخ الاسلامی رسید. او دوست و همکار استاد حسن پور بود و خاطرات زیادی برای تعریف داشت. دکتر شیخ الاسلامی سخنرانی اش را به دو زبان کردی و انگلیسی ایراد کرد و کار زیبایش این بود که در انتها به یاد رفیقش ترانه ای خواند با صدایی بسیار زیبا.
ویدیوی دیگری از امیر حسن پور پخش شد و پس از آن نوبت به دکترشهرزاد مجاب، همسر امیر حسن پور رسید تا از رفتن یار و همراهش بگوید. سخنان پر از عشق و مهر دکتر مجاب که قبلا ضبط شده بود همراه با تصاویری زیبا و شاد و پر از شور زندگی از ۳۷ سال زندگی مشترکشان همراه شد.
همین جا باید یاد کرد از شهرزاد ارشدی، دوست خانوادگی شهرزاد و امیر، که با سلیقه تمام انتخاب و نمایش عکس ها را برعهده گرفته بود که در تمام طول برنامه پسزمینه ای زیبا به مراسم بخشیده بود.
بخش پایانی این مراسم که سه ساعت به طول انجامید موسیقی با سازهای کوبه ای بود که روشنک جابری به همراه دو تن از هنرمندان همکارش در آن نقش داشتند.
گردانندگان مراسم در پایان ضمن تشکر از حضور پرشمار دوستان و علاقمندان و آشنایان، اطلاع دادند که برنامه ی بزرگ دیگری در بزرگداشت دکتر حسن پور ۱۸ مارچ ۲۰۱۸ در کتابخانه ی مرکزی تورنتو برگزار خواهد شد. ۱۸ مارچ روز به قدرت رسیدن طبقه کارگر در سال ۱۸۷۱ در پاریس که با کمون پاریس از آن یاد می شود، است از این رو تاریخ مورد علاقه ی استاد حسن پور بود.
در پایان از حاضران پذیرایی شد.
فایل های صوتی سخنرانان مراسم را بشنوید:
