روزهای پنجم و ششم اکتبر امسال، ایرانیان ساکن مناطق غربی آلمان، که برخی از آن ها ده ها سال است به ایران سفر نکرده اند، این امکان را یافتند که چهار نوازنده جوان سازهای ایرانی و دو بازیگر برجسته تئاتر را در سفری عاطفی و شورانگیز به میهن خود همراهی کنند. “سفری فرهنگی به ایران” عنوانی بود که هنرمندان ایرانی برای برنامه تئاتر و موسیقی برگزیده بودند. این برنامه تقریبا ۲۰۰ دقیقه ای در دو شب پیاپی در “تئاتر کلر” شهر کلن برگزار شد.
آشنائی با گروه بربط
در بخش نخست برنامه، گروه موسیقی “بربط” معرفی شد. گروهی که برادران خوش روش، آرمان سیگارچی (نوازنده عود) و رضا سامانی (دف و تنبک) آن را مدتی است تشکیل داده اند. در این گروه، نیما خوش روش سه تار، پویا خوش روش کمانچه و مانی خوش روش نی می نوازند. آرمان سیگارچی ساکن کلن آلمان است و دو تن از برادران خوش روش ظاهرا از پاریس به محل آمده اند. با این همه کار گروه بسیار یکدست و هماهنگ است، چنانچه به نظر می رسد مدت ها با یکدیگر تمرین کرده اند.
کار گروه، در چارچوب “موسیقی سنتی” می گنجد، اما تنظیم آهنگ ها همراه با برخی بدیهه نوازی ها فضائی نسبتا نو می آفریند و آن را دلنشین می کند. تصنیف های “مژده روز بارانی” از عماد خراسانی و “سرکوه بلند” از مهدی اخوان ثالت هم، با صدای پویا خوش روش اجرا و به وسیله اعضای دیگر گروه همسرائی می شود. صدای اصلی نرم و دلنشین است، اما از قدرت کافی برخوردار نیست.
رضا سامانی که در این گروه تنبک و دف می نوازد، در شب اجرا غائب است و در نتیجه، کار بدون همراهی تنبک یا دف اجرا می شود. آرمان سیگارچی، نوازنده چیره دست عود و بربط که در غرب آلمان چهره ای آشنا است، سایر اعضای گروه را به حاضران معرفی می کند و توضیح می دهد که مانی و نیما خوش روش آهنگ ها را ساخته و تنظیم کرده اند.
همزمان با اجرای کنسرت که با استقبال گرم حاضران روبرو می شود، نخستین سی دی گروه نیز که تازه عرضه شده است و عنوان “دریاوار” را بر پیشانی دارد، برای فروش ارائه و با استقبال نسبی روبرو می شود.
با توجه به کیفیت کار گروه بربط می توان امیدوار بود که اگر این گروه نیز مثل بسیاری دیگر از گروه های موسیقی در خارج از کشور از هم نگسلد، جایگاهی شایسته برای خود ایجاد کند.
همسفر با موسیو ابراهیم
در دومین فاز سفر به ایران، در هر دو شب، نمایشنامه “موسیو ابراهیم و گل های قرآن” با کارگردانی علیرضا کوشک جلالی و بازی های پرتحرک، نرم و سبک و کاملا درونی شده رضا مولائی و اشکان خطیبی دو بازیگر حرفه ای و موفق تئاتر ایران بر صحنه می آید.
پیش از آغاز نمایش بهرخ حسین بابائی بازیگر تئاتر و از مدیران فستیوال تئاتر کلن روی صحنه می رود و از علیرضا کوشک جلالی و گروهش به خاطر آن که این نمایش را به مجید فلاح زاده بنیانگذار متوفی فستیوال تئاتر تقدیم کرده اند سپاسگزاری می کند.
خانم بابائی ضمنا خبر می دهد که به خواست و تاکید مجید فلاح زاده که حدود دو ماه پیش به صورت ناگهانی درگذشت، برگزاری فستیوال تئاتر ادامه می یابد و امسال برنامه های آن در سه سالن نمایش شهر کلن اجرا خواهد شد.
نمایشنامه موسیو ابراهیم را علیرضا کوشک جلالی سال ها پیش با برداشت از رمانی به همین نام از “اریک امانوئل اشمیت”نویسنده فرانسوی / بلژیکی نوشته، اما آن را با طنز ویژه خود درآمیخته و متنی کاملا نو از آن آفریده است.
براساس این رمان پیش تر فیلمی هم با همین نام ساخته شده که نقش موسیو ابراهیم را در آن عمر شریف بازیگر برجسته سینما ایفا کرده است.
“موسیو ابراهیم” روایت زندگی “موسی” یا (موسس) پسربچه یهودی است که با پدری به شدت خسیس، سخت گیر و افسرده در خانه ای همیشه تاریک و دلگیر، دورانی پر ادبار را سپری می کند. او در مسیر ماجراهایی با بقال شرقی عارف مسلکی آشنا می شود که همه محله تصور می کنند عرب است، اما عرب نیست.
کار این آشنایی به مهری عمیق و انسانی در قلب موسیو ابراهیم می انجامد، تا آنجا که پس از مرگ پدر موسی (موسس) او را، که خود “مومو”می نامد، به فرزندی می پذیرد و همراه او به زادگاهش آناتولی سفر می کند و در همان سفر در جریان یک تصادف رانندگی می میرد.
در جریان همین سفر، مومو چنان تحت تاثیر پدرخوانده عارف خود و حال و هوای اثیری شرق قرار می گیرد که همه کینه هایی را که در نتیجه رفتارهای خشونت آمیز و غیرانسانی پدر نسبت به او و مادر و برادر نادیده و ناشناخته خودش به دل گرفته بود، می شوید و با قلبی آکنده به مهر و انسانیت به فرانسه باز می گردد. آنجا است که در می یابد موسیو ابراهیم مغازه و همه دارایی خود را برای او به ارث نهاده است.
نمایشنامه موسیو ابراهیم در سال ۱۳۸۵ با نقش آفرینی بهزاد فراهانی و هومن برق نورد در تئاتر چارسوی تهران بر صحنه رفت و جایزه بهترین کارگردانی را نصیب علیرضا کوشک جلالی کرد.
رضا مولایی و اشکان خطیبی در موسیو ابراهیم
درخشش رضا مولائی و اشکان خطیبی
در تازه ترین اجرا، رضا مولائی نقش موسیو ابراهیم و اشکان خطیبی نقش مومو را بازی می کنند. این هر دو از چهره های موفق تئاتر داخل کشور هستند، با این همه نقش علیرضا کوشک جلالی را در گرفتن یک بازی فوق العاده از آن ها نمی توان نادیده گرفت. بازی ها در سطح استانداردهای بین المللی است. مولائی و خطیبی بر صحنه ای مثل همه کارهای کوشک جلالی کاملا مینیمالیستی ۶۵ دقیقه همه دیوارها و پرده های ممکن را میان خود و بیننده فرو می ریزند و تا مغز استخوان او نفوذ می کنند.
نمایش ضمنا از نورپردازی زیبایی برخوردار است. صحنه ها تنها با تابش نور و با سرعتی چنان زیاد تغییر می کنند که فرصت فاصله گرفتن از نمایش و رها کردن سرنخ متن را به تماشاگر نمی دهند.
