“کاش یه روزی برسه که همه به جای اسلحه، ساز در دست بگیرند”
“کاش یه روزی برسه که همه به جای اسلحه، ساز در دست بگیرند”، این جمله ی پایانی فیلم بود. زنی که تنبور می نواخت و می خواند، این جمله را خیلی آرام رو به دوربین گفت. همین جمله اشک مرا درآورد.
عارف محمدی، هنرمند فیلمساز از تورنتوی کانادا چند هزار کیلومتر طی کرده تا برود به روستای بکتر سفلی در غرب ایران تا ببیند چه رازی ست در تنبور که تقدیسش می کنند.
سید قدمیار کهنسال ترین تنبورنواز ایران در سن ۱۲۰ سالگی در روستای بکترسفلی در غرب ایران درگذشت. او مرشدی معنوی متعلق به یکی از آیین های کهن ایران”یارسان” است که پیروانش تنبور را مقدس شمرده و با این ساز به نیایش می پردازند. مرگ قدمیار بهانه ای برای کشف رابطه اندیشه های پیروان این آئین با ساز تنبور می شود.
عارف محمدی با یافتن سلمان، یکی از هفت نوه تنبورنواز قدمیار سفری به زادگاه و آرامگاه او را آغاز می کند. سفری در پی کشف راز و رمز تنبور، ساز همیشه مسافری که نقش اندامش بر سنگ های هشت هزار سال پیش در مکان های تاریخی بین النهرین نیز دیده شده است.
این مستند مجموعه ای از زیبایی ها را در خود جمع کرده؛ از تنبورنوازی جمعی زن و مرد و پیر و کودک تا مناظر زیبای غرب کشور همه نماهایی چشم و گوش نواز پدید آورده اند، به طوری که دلت نمی خواهد تمام شود. گویی با فیلم تو هم سفر کرده ای به آن روستای کوچک در غرب کشورت و به ملاقات آن مردم ساده و صمیمی که تو را به استکانی چای دعوت می کنند.
مستند “آواز خدا” پنجشنبه ۱۱ ژانویه در سالن نمایش کتابخانه فرویو برای اولین بار به طور خصوصی اکران شد.
لیلا پیمان مجری مراسم بود. رابرت زیمس استاد دانشگاه یورک به کوتاهی در مورد آشنایی اش با عارف محمدی و این مستند گفت.
عارف محمدی ضمن خوشامد به حاضران، از حامیان مالی و همکارانش در تهیه و تولید فیلم با ذکر نام تشکر کرد.
فیلم به نمایش درآمد با تصویر زنی که در میان آواره های پس از زلزله، تنها سرمایه اش، تنبور مقدسش را در دست دارد. این عکس پس از زلزله ی کرمانشاه و روستاهایش در رسانه ها چاپ شده بود و همین نظر عارف محمدی را جلب کرده بود و این نمایش را به او تقدیم کرد.
پس از آن هوشنگ توزیع، بازیگر تئاتر و سینما، که از لس آنجلس میهمان تورنتو بود، دقایقی با حاضران در سالن حرف زد. نکته ی مهمی که او به آن اشاره داشت، حمایت از هنر و هنرمند بود. او از صاحبان بیزنس دعوت کرد تا به امر مهم فرهنگ و هنر بها دهند و هنرمندان را در مسیر خلق هنری شان تنها نگذارند.
چند روز بعد از اکران، از عارف در مورد احساسش پس از پایان اولین نمایش فیلم پرسیدم. او که فشار کاری از پا انداخته بودش و سخت بیمار بود گفت:” سختی این کار خیلی زیاد بود از تحقیق تا تولید و تقریبا در همه مراحل از ابتدا تا انتها حضور داشتم. اولین اکران خصوصی همیشه یک آزمایش دشوار برای شنیدن بازتاب فیلم از زبان تماشاگران عام و خاص است. خوشبختانه تا امروز نظرات و پیام های کسانی که فیلم رو دیدند دور از انتظار بوده و این خیلی دلگرم کننده بوده برام. خیلی ها که در مورد فیلم شنیدند پیام میدهند و از نمایش دوباره فیلم میپرسند. این فیلم هنوز برای نمایش عمومی و معرفی بیشتر با مشکلات اقتصادی روبروست که با توجه به استقبالی که خود بینندگان کردند و به پیشنهاد تعدادی از همراهان قرار است کمپانی برای حمایت مالی از فیلم راه اندازی کنیم که بتوانیم از پس هزینه های باقی مانده و آتی فیلم بر بیاییم.با این حساب امیدواریم با حمایت دوستداران این فیلم مستقل که نشانگر بخشی از تمدن و فرهنگ غنی کشور کهن ما ایران است به این هدف دست پیدا کنیم.”
آشنایی با فیلمساز
عارف محمدی همزمان با تحصیل در رشته ادبیات فارسی، دوره فیلمسازی را نیز در انجمن سینمای جوانان در ایران به پایان برد. پس از ساخت چند فیلم کوتاه و کارآموزی در تئاتر و سینمای حرفه ای در سال۱۹۹۴ به آلمان و در سال ۱۹۹۹ به کانادا مهاجرت کرد و یکسال بعد برنامه فیلم و سینما را با هدف معرفی و نقد فیلمهای ایرانی در تلویزیون شهر ما نوشته و اجرا کرد که به برنامه ای محبوب در بین ایرانیان کانادا تبدیل شد. او یک دوره دو ساله مددکاری اجتماعی در شاخه مشاوره در امور مهاجران را نیز با مدرک فوق دیپلم از کالج جورج براون کانادا به پایان برد که آنرا تجربه خوبی در شناخت مسایل و مشکلات مهاجران ارزیابی می کند. او از سال ۲۰۰۱ تا کنون با نشریات ورسانه های ایرانی متعددی همکاری کرده و علاوه بر بررسی فیلمهای روز سینمای ایران و جهان، گفتگوهای زیادی با سینماگران برجسته و مطرح ایرانی داشته است که برخی از آنها در کتابی به نام سینمای ایران: امروز، دیروز در سال ۲۰۱۳ در ایران منتشر شد. او دو مستند به نام های اتوبوس (۲۰۰۴) و افق های روشن (۲۰۰۷) درباره اولین راننده اتوبوس زن و اولین مکانیک زن ایران ساخته. مستند “بازمانده ای از ماگادان”(۲۰۱۴)که داستان زندگی زنده یاد عطا صفوی است، جوایز متعددی همچون بهترین فیلم مستند و بهترین ایده از جشنواره نور(لس آنجلس) و بهترین مستند تلویزیونی رسانه های قومی کانادا را دریافت کرد. عارف همچنین مستند “تقوایی به روایت خودش” را که در سال ۲۰۱۱ ساخته بود در سال ۲۰۱۶ در مراسم بزرگداشت ناصر تقوایی، فیلمساز برجسته ی ایران، در تورنتو به نمایش درآورد. این بزرگداشت را گروه فرهنگی و هنری موج نو که عارف در سال ۲۰۰۳ به منظور برگزاری جلسات نقد و بررسی و آموزش سینما برای علاقمندان در شهر تورنتو تاسیس کرد، برگزار کرد. این گروه همچنین برگزاری مراسم بزرگداشت هنرمندانی چون جعفر والی،مهین اسکویی، رضا ژیان، مهدی رئیس فیروز و بهروز وثوقی و برگزاری کارگاه سینمایی با هنرمندانی چون اصغر فرهادی و فاطمه معتمدآریا در تورنتو را در کارنامه اش دارد.
عارف که در سال ۲۰۱۰ در رشته فوق لیسانس مستندسازی دیجیتال در دانشگاه رایرسون نیز پذیرفته شد بیشترین گرایش را به طور تخصصی روی سینمای ایران و به طور عام روی سینمای غیر متعارف بین الملل داشته است و در زمینه تاریخ سینمای ایران سخنرانیهای متعددی را در انجمن های دانشجویی دانشگاههای کنکوردیا، تورنتو، رایرسون، اتاوا، کلگری و گوئلف در کانادا داشته است. او تاکنون به خاطر فعالیتهای فرهنگی و هنری اش در جامعه ایرانی تورنتو جوایز و تقدیرنامه های متعددی را دریافت کرده است.
مشخصات فیلم
آواز خدا
نویسنده و کارگردان و تهیه کننده: عارف محمدی
تدوین: میثم صمدی
فیلمبرداران: طاهر چگونیان، ابوالفضل علائی، وحید شبانی
طراحی صدا: رضا مقدس
دستیار کارگردان: کامران رضایی
جلوه های تصویری: رامین دوستان
ترجمه انگلیسی: بهار الماسی
طراحی پوستر: مهدی پوریان
مدیر تهیه: خدمات مهاجرتی پارسای
همکاران تهیه: موزه آقاخان، حمیدرضا صفی پور
تولید: گروه هنری موج نو
زبان: فارسی، کردی با زیرنویس انگلیسی
رنگی، ۶۰ دقیقه، کانادا، ایران، ۲۰۱۸
عکس ها: فرشید سلیمان پور
