شهروند ـ در شهروند ستونی به معرفی ایرانیان موفق و دستاوردهایشان در ادبیات، ورزش، هنر، علم، سیاست و حرفه تخصصی شان در هر گوشه ی جهان، حتی در ایران اختصاص داده شده است. می دانیم که خبر بسیاری از موفقیت ها به رسانه ها راه پیدا نمی کند و تنها در جمع کوچک خانواده و آشنایان عنوان می شود، پس اگر فرد موفقی در اطراف خود می شناسید، لطفا به ما معرفی کنید. ما به دنبال مشهورترین ها نیستیم، اتفاقا یکی از اهدافمان این است که بتوانیم آنها را که تا کنون تلاش و خلاقیت و استعدادشان تغییری در زندگی خود و یا دیگران به وجود آورده، ولی دیده نشده اند، به دیگران معرفی کنیم.

در شماره های گذشته مهوش ثابت، آوا هما، سمیرامیس کیا، سونا مقدم، مهدی رضانیا، مریم حفیظی راد، سارا رحیمی، سعید ولدبیگی، نسرین متحده، سوسن رشیدی، بامداد اسماعیلی، عصمت صوفیه، کامران وفا، یارا شهیدی، سایه اسکای، مهران انوری، گلریز قهرمان، وحید رجب لو، شکوفه آذر، زهرا نعمتی، مریم ناظمی، مهسا قربانی، مینو اخترزند، بهروز بوچانی و آرش کمالی سروستانی، بیتا دریاباری، فرح کریمی، گلاره زاده، اشرف قندهاری(بهادرزاده)، تیمور الیاسی، اعضای تیم فوتسال زنان ایران، رضا مریدی، مریم طوسی، گلدی قمری، سیروس حبیب، پریسا تبریز، پی یر امیدیار، امیر خدیر، ساندر ترپهاوس و لیلا اسفندیاری را معرفی کردیم.

این هفته شما را با پیام اخوان حقوقدان و فعال حقوق بشر ایرانی ـ کانادایی آشنا می کنیم.

پیام اخوان، وکیل ایرانی-کانادایی، فعال حقوق بشر و استاد حقوق بین الملل دانشگاه مک‌گیل در مونترال  متولد ۱۱ اپریل ۱۹۶۶ در تهران است. در ۹ سالگی همراه خانواده به کانادا آمد و در تورنتو ساکن شد و در سال ۲۰۰۱ تحصیلات خود را در رشته حقوق در دانشگاه هاروارد به پایان برد. او عضو دادگاه داوری لاهه و اولین دادستان جنایات جنگی سازمان ملل در امور یوگسلاوی و روآندا بود.

چه شد که این جوان ایرانی تبار بزرگ شده در یک خانواده ی بهایی و تحصیلکرده در غرب به مقوله ی حقوق بشر علاقمند شد؟ او پاسخ این پرسش را در سخنرانی ای که در نوامبر ۲۰۱۷ در کانون کتاب تورنتو داشت، داده است. او در جایی از سخنانش به خاطرات نوجوانی اش نقب زد، به ۱۶ سالگی اش و اینکه چگونه دوست داشت زندگی کند و محبوب باشد، و از مونا محمودنژاد یاد کرد،  دختر ۱۶ ساله ای که در شیراز از جامعه ی بهایی در دبیرستان مقاله ای انتقادی می نویسد و به سرکوب بهائیان اعتراض می کند و خواستار آزادی عقیده و باور می شود. در کشوری چون ایران، نوشتن چنین مقاله ای عواقب وخیمی در پی دارد. مونا دستگیر می شود، به زندان می افتد، شکنجه می شود، و ماه جون ۱۹۸۳ به همراه ۹ زن بهایی دیگر در شیراز به دار آویخته می شود.

پیام اخوان می گوید، وقتی این خبر در رسانه ها پخش شد، از خودم پرسیدم، چرا او و چرا من نه؟ فرق بین مونا و من چه بود؟ این بود که پدر و مادر من به کانادا مهاجرت کردند و او در ایران باقی ماند و برای باورش هزینه داد و من مزیت زندگی راحت را در اینجا داشتم.

اخوان می گوید، در نوجوانی مجبور شدم که انتخاب کنم که آیا این بی عدالتی ها را ندیده بگیرم و زندگی ام را بکنم، یا اینکه برایش کاری بکنم. و این پرسش، شروع گام گذاردن او در وادی حقوق بشر و مبارزه با بی عدالتی ها شد که شرح آن در کتاب In Search Of A Better World  آمده است.

پیام اخوان از پایه گذاران «مرکز اسناد حقوق بشر ایران» در سال ۱۳۸۳ در نیویورک است. یکی از اهداف این مرکز به وجود آوردن آرشیوی جامع و عینی از موارد تخلف حقوق بشر در ایران و تعیین مسئولیت تخلفات حقوق بشر بر اساس این آرشیو و در دسترس قرار دادن آن برای عموم مردم و ترویج مسئولیت پذیری، احترام به حقوق بشر و قانونمندی در ایران است.

 و معتقد است که بسیاری از مقامات گذشته و حال جمهوری اسلامی ایران به سبب اعدام های گسترده سیاسی در زندان های ایران در دهه ی شصت باید در دادگاه های بین المللی محاکمه شوند.

او همچنین عضو تیم دادستانی ایران تریبیونال، دادگاه نمادین مردمی برای رسیدگی به جنایات دهه شصت جمهوری اسلامی بود که در پاییز ۱۳۸۶ آغاز به کار کرد و در دو مرحله در لندن و لاهه برگزار شد و در نهایت قضات این دادگاه در اکتبر ۲۰۱۲ جمهوری اسلامی را به ارتکاب جنایت علیه بشریت محکوم کردند.

در سال ۲۰۱۷ ، دکتر پیام اخوان به عنوان سخنران سال ۲۰۱۷ در کانادا انتخاب شد تا سری سخنرانی‌‌های مسی‌ که توسط سی‌ بی‌ سی‌ برگزار می شود را در سراسر کانادا ایراد کند. او که خود از نزدیک شاهد نسل کشی‌ در یوگسلاوی سابق، جنایت علیه بشریت در رواندا و نقض حقوق بشر در نقاط مختلف دنیا و اخیرا توسط داعش بوده، در این سری سخنرانی ها از تجربه‌ها و خاطراتش گفت و متن سخنرانی هایش که در شهرهای مختلف کانادا ایراد شد با عنوان “در جستجوی جهانی‌ بهتر” در قالب یک کتاب منتشر شد که در ردیف پرفروش‌ترین کتاب های غیر داستانی کانادا قرار گرفت.

پیام کتاب دیگری هم دارد با نام Definition, Meaning, and the Ultimate Crime: Reducing Genocide to Law  که توسط انتشارات دانشگاه کمبریج در سال ۲۰۱۲ به چاپ رسیده است.

پیام اخوان بارها در پارلمان های اروپایی و پارلمان کانادا درخصوص نقض حقوق بشر سخنرانی کرده و با رسانه های مختلف در این خصوص مصاحبه داشته است.  او در پاسخ به پرسش بی بی سی که “اگر شما زن بودید آیا تا این حد موفق می شدید؟” می نویسد:

پاسخ اصلی در تفسیر و دادن معنای جدید به مفهوم “موفقیت” نهفته است، هم برای مردان و هم برای زنان. به جای آنکه معیار سنجش و رضایت میزان پول و قدرت در زندگی حرفه ای و کاری باشد ما باید به این توجه کنیم که شغل ما تا چه حد در گسترش شفقت و عدالت موثر است… فقط بر اساس این مفهوم نو از “موفقیت” و انسان دوستی مشترک می توانیم دنیای بهتری بسازیم.

پیام اخوان در مورد مسئله بهائیان در ایران می گوید: با توجه به مصائب مردم ایران و ناخشنودی‌شان از نظام حاکم، این نفرت بیمارگونه‌ی قرون وسطایی از بهائیان خود آشکارا خبر از ورشکستگی اخلاقی سران جمهوری اسلامی و تلاش دیرینه‌ی آنها برای بلاگردان کردن یک اقلیت دینی صلح‌دوست می‌دهد. ژان‌پل سارتر جمله‌ی معروفی دارد: «اگر یهودی‌ها وجود نداشتند، یهودستیزان حتماً آن‌ها را اختراع می‌کردند.» نفرت‌ورزی بیش از هر چیز انعکاسی از بی‌شهامتی است، انعکاسی از این نیاز که برای ساختن «خود» باید «دیگری» را نابود کرد. مسئله‌ی بهائیان مسئله‌ی کوچکی نیست. در واقع، رهایی بهائیان رهایی ایران است، خلاصی از زندان نفرت و نیرنگی است که مانع از شکوفایی یک ملت بزرگ شده است، ملتی که می‌تواند کل آن منطقه‌ی پاره‌پاره از خشونت‌های فرقه‌ای را دگرگون کند.