شهروند – آرش عزیزی: جشنواره‌ی تئاتر “مگنتیک نورت” (Magnetic North) از ۱۳ تا ۲۲ ژوئن در کالگریِ آلبرتا برقرار است. دو نمایش ایرانی حاضر در این جشنواره از خبرسازترین شرکت‌کننده‌ها بوده‌اند و رسانه‌های مختلف محلی و سراسری به آن‌ها توجه کرده‌اند. از جمله کالگری هرالد و گلوب اند میل گزارش‌های مفصلی به این دو نمایش اختصاص داده‌اند. نمایش‌نامه‌نویس هر دوی آن‌ها متولد ایران هستند، اما داستان متفاوت زندگی‌شان است که چشم خیلی روزنامه‌نگاران و ناظران را به خود جلب کرده است.
یکی در تهران است و نمی‌تواند از کشور بیرون بیاید. دیگری در کانادا است و نمی‌تواند به ایران بازگردد. هر دو ۳۰ سال دارند و در نتیجه از نسل پس از انقلاب هستند و دقیقا همین محدودیت‌های سفر و در نتیجه این مفهوم شناورشان از “وطن” و”خانه” است که موضوع این دو نمایش‌نامه‌ی اتوبیوگرافیک شده است.
نسیم سلیمانپور
“خرگوش سفید، خرگوش قرمز” اثر نسیم سلیمانپور به قول منتقد گلوب اند میل، “به شدت شخصی است اما هرگز توسط او اجرا نمی‌شود.” نسیم وقتی شروع به نوشتن نمایش کرد که هفت سال پیش یک شب خواب دید روی صحنه جلوی تماشاچیان (و از جمله پدر و مادرش) خودکشی می‌کند.
او که می‌دانست به خاطر مشکلات سربازی نمی‌تواند از ایران خارج شود، برای اجرای خارجی نمایش تصمیم به کاری خلاقانه گرفت.
او در گفتگو با گلوب اند میل می‌گوید که تصمیم گرفته این نمایش “بسیار شخصی” را توسط بازیگران دیگری اجرا کند. بازیگرانی که متن را در آخرین لحظه دریافت می‌کنند و آن‌را بلافاصله به صورت نمایش‌خوانی اجرا می‌کنند.
چنان‌که گزارش کرده بودیم این نمایش در جشنواره‌ی “سامرورکز” (SummerWorks) پارسال در تورنتو با بازیگرانی مثل اریک پیترسون و یانا مکینتاش برگزار شد و جایزه‌ی بهترین متن جدید آن جشنواره را برد. در جشنواره‌ی کالگری نمایش‌خوانان آن دانیل مک‌ایوور، دنیس کلارک، ربکا نورتان و شلدون التر خواهند بود.
برندا لیدلی، مدیر هنری جشنواره‌ی “مگنتیک نورت” که یک سال در اتاوا برگزار می‌شود و یک سال در شهری دیگر، این نمایش را به “موشکی که به پرواز درآمده” تشبیه کرده. اما دیگر نمایش ایرانی نیز در توفیق در این جشنواره دست کمی از کارِ سلمان‌پور نداشته است.
این یکی “یک” (One) اثر مانی سلیمانلو، اهل مونترال، است که برای اولین بار به زبان انگلیسی به اجرا در می‌آید. سلیمانلو متولد تهران است، اما در همان بچگی به پاریس رفت و ۹ سالش بود که سر از تورنتو در آورد و امروز مقیم مونترال است. سلیمانلو بازیگر موفق تئاتر است و در سال ۲۰۰۹ و با شروع جنبش انقلابی در ایران، در پیامد کودتای انتخاباتی احمدی‌نژاد، گروه تئاتری از او خواست کاری راجع به ایران عرضه کند. این کار قرار بود بخشی از مجموعه آثار نمایش‌نامه‌نویسان کبکی با پیشینه‌های فرهنگی مختلف باشد.
مانی سلیمانلو
آن‌جا بود که سلیمانلو از خودش پرسید واقعا راجع به ایران و ایرانیانی که جان بر کف در خیابان‌ها برای آزادی نبرد می‌کنند چه می‌داند؟ و حاصل این کنکاش “یک”بود که به زبان فرانسوی ساخته و با اقبال مواجه شد.
اما جالب این‌جا است که در چند ماه گذشته عروج جنبش توده‌ای ضدشهریه‌ها در کبک باعث شده سلیمانلو بیشتر طعم اعتراضات خیابانی را بچشد و برای همین “یک” را به روز‌کرده و تم جنبش “بهار کبک” را نیز به آن افزوده است.
در گزارش گلوب اند میل می‌خوانیم که وضع سلیمانپور هم ناگهان عوض شده. چهار ماه قبل گذرنامه گرفته و به دلیل مشکلات چشمی‌اش از خدمت سربازی معاف شده. او البته به دلیل سختی‌های دریافت ویزای کانادا به جشنواره‌ی کالگری نمی‌رسد، اما در ماه سپتامبر با نمایشنامه به دوبلینِ ایرلند می‌رود و پس از آن به استرالیا. اما تصمیم دارد شکل نمایش (که توسط دیگران خوانده می‌شود) تغییری نکند.
