افزایش شرکت کنندگان در دومین و سومین شنبه سال نو
در دومین شنبه سال ۲۰۱۹ برعکس آنچه رسانه های مسلط و دولت مکرون برآورد می کرد که جنبش جلیقه زردها فروکش کند، ۸۴ هزار نفر در سراسر فرانسه به خیابان ها آمدند، در اولین شنبه سال نو مسیحی ۵۰ هزار نفر در خیابان ها حضور داشتند. بنابراین برعکس نظر تحلیل کنندگان این جنبش نه تنها نمرد و فروکش نکرد، بلکه ابعاد جدیدی نیز به خود گرفت. در نتیجه این پرسش پیش می آید که چرا؟
شرح وضعیت آخرین شنبه سال ۲۰۱۸
در آخرین شنبه سال ۲۰۱۸ در خیابان شانزه لیزه نزدیک طاق پیروزی جمعیت کوچکی نزدیک به هزارنفر حضور داشتند. یک سوم آنها جلیقه زرد به تن داشتند. پلیس بلوک های بینابین را بسته بود. در نتیجه امکان ارتباط تظاهرکنندگان با هم قطع شده بود. وقتی پلیس نزدیک می شد آنها به خیابان های کوچک اطراف می رفتند و جلیقه های خود را در می آوردند و در جیب یا کوله پشتی ها می گذاشتند. پلیس وقتی افراد از یک بلوک به بلوک دیگر می رفتند، لباس ها و کوله پشتی ها را می گشت، احتمالا به دنبال سنگ و کوکتل مولوتوف و چیزهایی سنگین بودند. شعار محوری آنها «مکرون استعفا» بود.
اکثر شرکت کنندگان بالای ۴۰ سال بودند. کتی دختردانشجوی ۲۵ ساله که با دوست پسرش جولیان از شهر لیون آمده بودند، نیز در میان تظاهرکنندگان شرکت داشت. کتی در برابر این پرسش که چرا از لیون به پاریس آمده می گوید: «ما آمده ایم که از جنبش جلیقه زردها پشتیبانی کنیم. من دانشجو هستم و کار هم می کنم. با اینجال اگر با پدر و مادرم زندگی نکنم نمی توانم خرج زندگیم را خودم تامین کنم.»
جولیان: «ما آمده ایم تا بگوییم این جنبش هنوز زنده است. چون رسانه های مسلط فرانسه مرتب می گویند که این جنبش به پایان رسیده است.» او در مورد تعداد کم جوانان می گوید: «پدرو مادرم مخالفند و هم کلاسی هایم هم می گویند فایده ندارد، ولی ما معتقدیم که برای بهبود وضعیت باید اعتراض را زنده نگه داریم.» مرد میانسالی در پشت پیراهنش نوشته ۵۰۰ یورو. او می گوید: «من ۷۰ درصد بدنم آرتروز دارد و تنها ۵۰۰ یورو از دولت می گیرم.»
پلیس همه منطقه را محاصره کرده بود. حدود ده ماشین پلیس به طاق پیروزی نردیک می شدند. نیروهای پیاده نظام با باطوم و کلاه خود به طرف جمعیت نزدیک می شوند. جمعیت سعی می کند ابتکار نشان دهد، چون امکان رفت و آمد بین بلوک ها نیست. با هم از دو طرف چراغ قرمز رد می شوند و شعار مکرون «استعفا» را سر می دهند. جمعیت باز هم فشرده می شود. در این هنگام چند بار گاز اشک آور شلیک می شود. جمعیت ابتدا بسوی خیابان های اطراف پراکنده می شود. پسری را می بینم که حالش بر اثر گاز اشک آور بد شده و گروهی دورش را گرفته اند. با گاز اشک آور بعدی جمعیت پراکنده می شود و هوا نیز تاریک شده بود.
اولین شنبه سال ۲۰۱۹ در پاریس چه گذشت؟
از اوایل صبح از طریق فیس بوک اعلام کرده بودند که تظاهرکنندگان در مقابل هتل دو ویل (ساختمان شهرداری) جمع شوند. نزدیک ساعت ۲ بعد ازظهر در این منطقه حداقل حدود ۵ هزار نفر برخی با پلاکارد، برخی با جلیقه زرد جمع شده بودند. از آنجا که دولت تصور می کرد که حرکت جلیقه زردها در حال افول است این بار متروی هتل دو ویل را نبسته بود. معمولا ایستگاه های مترو که جمعیت در آنجا حضور سنگین دارد، بسته است.
سخنگوی دولت هم در این روز اعلام کرد که این حرکت در حال افول و خاموشی است. به هرحال جمعیت در طرف چپ رود سن در حال پیش روی بود. آنا و آنالیزا دو دختر دانشجو هستند که تقریبا در ابتدای جمعیت بودند. آنا ایرانی و آنا لیزا فرانسوی است. آنا می گوید:«آنا لیزا به جمعیت می گفت، این طرف بیایید، من راستش ترسیده بودم. وقتی جمعیت فشرده شد و گاز اشک آور زدند، همه در حال فرار بودیم. من به پشت سرم نگاه کردم و دیدم پلیس بشدت با باطوم یک پسر را مورد ضرب و شتم قرار می دهد، من که واقعا ترسیده بودم، سرعتم را زیاد کردم و از منطقه دور شدم.» جمعیت شعارهای ضد کاپیتالیستی می دهد. ویدیوی این شعارها را می توانید در زیر ببیند.
از آنا لیزا می پرسم به دنبال چیست، او می گوید: «مخالف دولت و سیستم کاپیتالیستی هستم ولی جایگزین آنرا نمی دانم.» در واقع برخی از تظاهرکنندگان می دانند که چه نمی خواهند ولی نمی دانند چه می خواهند.
جمعیت همچنان فشرده می گردد. با پرتاب گاز اشک آور ما به بلوار سن ژرمن سرازیر می شویم. جمعیت در این بلوار زیاد و زیادتر می شود. زن و شوهری حدود ۴۰ سال می گویند که از شهرستان به پاریس آمده اند و در آنجا یک آموزشگاه رانندگی دارند. ژان همسر کاترین خیلی عصبانی است می گوید: «مالیات ها اینجا سرسام آور است. ما باید مالیات بر در آمد بدهیم، مثلا ما در واقع ۶ ماه از سال را برای دولت کار می کنیم تا بتوانیم انواع و اقسام مالیات ها را بدهیم. در سال برای خانه ای که کرایه کرده ایم باید بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ یورو هم مالیات بدهیم. برای اجناسی که می خریم بین ۵ تا ۲۰ درصد مالیات می دهیم. دولت ۵۰ درصد مالیات بر ارث هم می بندد. افزون بر آن مالیات شهروندی هم می دهیم که در هیچ کشور اروپایی دیگری نیست.» صدای گاز اشک آور می آید و چشم ها و گلوها شروع به سوزش می کند. ولی هنوز پلیس از ما فاصله دارد.
توماس پسر دیگری است حدود ۳۵ سال، آشپز است. او می گوید: «من ماهی ۱۲۰۰ یورو درآمد دارم و ۶۵۰ یورو فقط کرایه خانه می دهم.» با این حال که خانه ام کرایه ای است باید مالیات برای اجاره بدهم. مالیات شهروندی هم رویش می آید، آخر هر ماه واقعا برای پول سیگار و مواد غذایی کم می آورم.» از توماس می پرسم. با شعار«مکرون استعفا» فکر نمی کند ممکن است راست ها به قدرت برسند و اوضاع بدتر شود. او در پاسخ می گوید: «ما مخالف کل حاکمیت هستیم، تا آخرش هم ایستاده ایم. ما می خواهیم سرنوشتمان را خودمان به دست بگیریم. یک سیستمی که نتواند هر کاری دلش بخواهد بکند. ما باید به بازی گرفته شویم.»
صدای گاز اشک آور می آید، این بار همگی به سرفه افتاده ایم و اشک از چشمانمان شروع به آمدن می کند. شدت گاز آنقدر است که عده ای سریع دست به کار می شوند، ابتدا اشغال ها را به وسط خیابان می آورند و آتش می زنند بعد چند تا دوچرخه و موتور را هم به آن اضافه می کنند. آتش بزرگی برپا می شود. پلیس بطرف ما نزدیک می شود، ما شروع به دویدن می کنیم. شال ها را جلوی دهان می گیریم که از فرط گاز اشک آور به سرفه های شدید نیافتیم. در سمت چپ زنی در خانه اش را بر روی ما باز می کند، حدود ۱۵ نفری داخل حیاط می شویم. یکی از همراهان با خود قطره مرطوب کننده چشم دارد. برخی با تجربه شنبه های گذشته مجهز آمده بودند. چند قطره در چشم ها می ریزیم. پس از مدت کوتاهی در را به آهستگی باز می کنیم. شعله های آتش زبانه می کشد. دوباره به خیابان می آییم. آتش فشان ها در حال خاموش کردن آتش هستند. ابتدا پلیس در اخبار اعلام می کند ۲۵ هزار نفر و چند ساعت بعد دولت اعلام می کند ۵۰ هزار نفردر کل فرانسه به خیابان ها آمده اند. در اخبار همین روز اعلام می شود که دفتر سخنگوی دولت به دلیل انتشار خبر افت جنبش جلیقه زردها با بلدوز کوچکی از سوی تظاهرکنندگان از جا در آمده است. گویا تنبیهی برای انتشار اخبار غلط بوده است!!
بافت جمعیتی تظاهرکنندگان
اکثر تظاهرکنندگان از طبقه متوسط و متوسط به پایین هستند که از وضعیت فشار اقتصادی، دستمزدهای پایین و مالیات های بالا به ستوه آمده اند. این وضعیت دزدی چه در خیابان و چه درمنازل را افزایش داده است. برخی با اره برقی به سراغ خانه ها می روند. دیوید می گوید:«از خانه من یک لپ تاپ و ۲۰۰ یورو پول دزدیده اند و با اره برقی به سراغ منزل همسایه آمده اند. برخی از دزدیها بخاطر فقر است و برخی هم دزدیهای سازمان یافته توسط باندهاست.»
از نظر سنی حدود ۷۰ درصد تظاهرکنندگان را افراد میانسال تشکیل می دهند. توماس در پاسخ به این پرسش که چرا تعداد شرکت کنندگان جوان کم است می گوید.«آنهایی که در این مملکت ده سال، ۲۰ سال، ۳۰ سال کار کرده اند، تازه متوجه می شوند که با کار کردن به جایی نمی رسند. جوانان هنوز این تجربه را ندارند به این علت تعدادشان هنوز زیاد نیست» افزون بر آن میانسالان در فرانسه دارای یک حافظه تاریخی هستند. آنها تجربیات جنبش های اجتماعی از جمله جنبش دانشجویی ۱۹۶۸ را بخاطر دارند و می دانند که اعتراض می تواند کارساز باشد.
چشم انداز آینده
امانوئل مکرون، رییس جمهور فرانسه که ابتدا با شعارهای پوپولیستی به قدرت رسید در عمل مالیات بر ثروتمندان را افزایش نداد. او در برابر اعتراضات عقب نشینی هایی را انجام داده است. قول داده که مالیات بر خانه های اجاره ای را در سال ۲۰۱۹ بردارد. از افزایش مالیات بر سوخت هم صرفه نظر کرده است. از سندیکاهای کارگری و جلیقه زردها دعوت کرده که بر سر میز مذاکره بیایند. اما جلیقه زردها این پیشنهاد را رد کرده اند و خواست های فراتری دارند. صدها نفر در فرانسه در روزهای تظاهرات دستگیر شده اند که پس از مدتی آزاد شده اند. به نظر می رسد که جلیقه زردها به دنبال تغییرات ساختاری هستند. آنها می خواهند که در سیاست و اقتصاد به بازی گرفنه شوند. و مالیات بر افراد با درآمد بالا بسته شود و نه بر مردمی با در آمد های کوچک.
با شروع مدارس و حرکت معلمان احتمال اوج گیری این حرکت بیشتر خواهد بود. تظاهرات جلیقه زردها تنها درچارچوب جغرافیای فرانسه باقی نماند. در کشورهای بلژیک و هلند هم برای همبستگی با آنها حرکات هایی صورت گرفت. تحلیل گران اقتصادی براین باورند که رکورد دیگری در راه است و شاهد رکود اقتصادی سرمایه داری پس از ۲۰۱۹ خواهیم بود و شاید صدای جلیقه زردها پیش لرزه های آن رکورد است که در حال شنیده شدن است.
