در شماره ۱۲۳۳ شهروند قسمت اول مبحث سینما و اعتیاد را به گفتگو با دکتر عباس آزادیان روانپزشک و پژوهشگر مقیم تورنتو اختصاص دادیم. در این بخش دکتر آزادیان به طور مختصر و مفید به ریشه یابی گرایش به اعتیاد و تاثیرات جسمی و روحی و روانی آن پرداخت. در این شماره به معرفی فیلمهای سینمایی ایرانی که در آنها اعتیاد و مواد مخدر محور موضوع آنها بوده می پردازم. باید اشاره کنم که گونه های مواد مخدر به لحاظ جغرافیایی در سینمای غرب و شرق با تفاوتهایی همراه است. برای مثال در سینمای غرب بیشتر کوکائین و هروئین در موضوعات نقش دارند در حالیکه در سینمای شرق مثل چین و ژاپن و ایران و غیره به تریاک در موضوعات سینمایی مربوط به مواد مخدر بیشتر پرداخته می شود، اما آنچه که در مورد فیلمهای ساخته شده در سینمای ایران باید توضیح بدهم اینست که بیشتر این فیلمها تنها به جنبه های آموزش اخلاقی بسنده کرده و از لحاظ ساختار و پرداخت حرفه ای قصه بسیار ضعیف و غالبا هم کلیشه ای عمل کرده اند. به همین خاطر با مروری کوتاه به فیلمهای تولید شده در سینمای قبل از انقلاب ایران فیلم گوزنها بهترین فیلم آن دوره و یکی از بهترینهای تاریخ سینمای ایران تا به امروز نیز می باشد. این در حالیست که فیلمهایی مثل خون بازی (رخشان بنی اعتماد) و سنتوری (داریوش مهرجویی) نیز با محور قرار دادن بازیگر اصلی در نقش یک معتاد هر یک در جایگاه خود از فیلمهای قابل توجه سینمای ایران هستند. اعتیاد در سینما دارای ابعاد مختلفی است. فیلمهایی که کاملا درباره اعتیاد و افراد معتاد هستند. دسته دیگر فیلمهایی که در باره قاچاق مواد مخدر هستند و گروهی هم فیلمهایی هستند که اگر چه موضوع فیلم در باره اعتیاد نیست، اما شخصیتهای اصلی یا فرعی در فیلم به نوعی با مواد مخدر در ارتباط هستند یا مصرف می کنند. با توجه به این تفاوتها من سعی کردم در ادامه این مطلب از فیلمهایی که در هر یک از ابعاد یاد شده با مواد مخدر و اعتیاد در ارتباط بودند، لیستی تهیه کنم تا علاقه مندان به این مبحث بتوانند فهرستی از این فیلمها را در اختیار داشته باشند. به علت فراوانی این فیلمها در سینمای جهان و عدم دسترسی به فهرست کامل این موضوع در سینمای جهان ترجیح دادم در این مطلب تنها به فیلمهای تولید شده در تاریخ سینمای ایران بپردازم. امیدوارم که در آینده بتوانم به فیلمهای تولید شده در سینمای جهان نیز بپردازم. لازم به یاد آوریست که این فهرست تنها بخشی از فیلمهایی است که نگارنده شخصاً از آنها مطلع هستم و لزوما فهرست کاملی نمی باشد.
ع. محمدی
اعتیاد در سینمای ایران
شبهای تهران ( سیامک یاسمی) ۱۳۳۲
آفت زندگی ( محمد علی جعفری) ۱۳۳۹
ببر رینگ ( رضا بیک ایمانوردی) ۱۳۴۳
دختر ولگرد ( آراماییس آقا مالیان) ۱۳۴۳
مزد خونین ( ناصر رفعت) ۱۳۴۴۴
ایمان ( مهدی رییس فیروز) ۱۳۴۶
قصه دلها ( حمید مجتهدی ) ۱۳۴۸
جوانی هم عالمی دارد ( عباس دستمالچی) ۱۳۴۹
فرار از زندگی ( رضا صفایی) ۱۳۵۱
تشنه ها ( محمود کوشان) ۱۳۵۱
کندو ( فریدون گله) ۱۳۵۴
گل خشخاش ( محمود کوشان) ۱۳۵۵
نازنین ( علیرضا داود نژاد ) ۱۳۵۶
پشت و خنجر ( ایرج قادری) ۱۳۵۶
خاتون ( رضا میر لوحی ) ۱۳۵۶
بوی گندم ( فرزان دلجو- امیر مجاهد) ۱۳۵۷
دایره مینا ( داریوش مهرجویی) ۱۳۵۴
زرخرید ( رضا صفایی) ۱۳۵۸
امشب اشکی می ریزد ( منوچهر مصیری) ۱۳۵۹
از فریاد تا ترور ( منصور تهرانی) ۱۳۵۹
پنجمین سوار سرنوشت ( سعید مطلبی) ۱۳۶۰
زخمه ( خسرو ملکان) ۱۳۶۲
سیاه راه ( کوپال مشکات) ۱۳۶۳
اسارت ( کار گروهی) ۱۳۶۴
شب شکن ( خسرو ملکان) ۱۳۶۴
تاراج ( ایرج قادری) ۱۳۶۴
خانه ابری ( اکبر خواجویی) ۱۳۶۵
تیغ و ابریشم ( مسعود کیمیایی) ۱۳۶۵
دبیرستان ( اکبر صادقی) ۱۳۶۵
ویزا ( بهرام ری پور) ۱۳۶۶
طوبی ( خسرو ملکان ) ۱۳۶۷
از بلور خون (جمشید عندلیبی) ۱۳۷۱
طعمه (فرامرز صدیقی) ۱۳۷۱
سهراب تا سهراب (عباس شیخ بابایی) ۱۳۷۲
مجازات (جهانگیر جهانگیری) ۱۳۷۳
باد و شقایق ( سید ضیاءالدین دری) ۱۳۷۷
عشق طاهر ( محمد علی نجفی) ۱۳۷۹
شوکران (بهروز افخمی) ۱۳۷۹
بلوغ (مسعود جعفری جوزانی) ۱۳۷۹
دست های آلوده (سیروس الوند) ۱۳۷۹
نسل سوخته (رسول ملا قلی پور) ۱۳۷۹
شب به خیر غریبه (علی عسگری ) ۱۳۸۰
آقای رییس جمهور (ابوالقاسم طالبی) ۱۳۸۰
قارچ سمی (رسول ملا قلی پور) ۱۳۸۱
مانی و ندا (پرویز صبری) ۱۳۸۱
نگین (اصغر هاشمی) ۱۳۸۱
ساقی (محمد رضا اعلامی) ۱۳۷۹
بی همتا (جهانگیر جهانگیری) ۱۳۸۱
بمانی (داریوش مهرجویی) ۱۳۸۱
خانه ای روی آب (بهمن فرمان آرا) ۱۳۸۲
این زن حرف نمی زند (احمد امینی) ۱۳۸۲
نفس عمیق (پرویز شهبازی) ۱۳۸۲
آدمک ها (علی قوی تن) ۱۳۸۲
بوتیک (حمید نعمت الله) ۱۳۸۳
شهر زیبا (اصغر فرهادی) ۱۳۸۳
زهر عسل ( ابراهیم شیبانی) ۱۳۸۳
مهمان مامان (داریوش مهر جویی) ۱۳۸۳
برگ برنده (سیروس الوند) ۱۳۸۳
سربازهای جمعه (مسعود کیمیایی) ۱۳۸۳
شمعی در باد (پوران درخشنده) ۱۳۸۳
اکواریوم (ایرج قادری) ۱۳۸۴
گرگ و میش (قاسم جعفری) ۱۳۸۵
قتل آنلاین (مسعود آب پروز) ۱۳۸۵
ستاره است (فریدون جیرانی ) ۱۳۸۵
اخراجی ها (مسعود ده نمکی) ۱۳۸۵
