شماره ۱۲۰۱ ـ پنجشنبه ۳۰ اکتبر ۲۰۰۸
Modern Business Management
درس بیست و یکم
در ادامه مبحث “اخلاق در مدیریت”، طی مقاله ی گذشته به چگونگی تاثیرگذاری موضوعات و مباحث اخلاقی بر عملکرد سازمان ها پرداختیم و همچنین فاکتورهای اثرگذار را نیز در این ارتباط مورد توجه قرار دادیم. در این مقاله به روشهای بهبود شرایط و محیط سازمانی در راستای “مدیریت اخلاقی” خواهیم پرداخت.
روشهای بهبود “مدیریت اخلاقی”
در دنیای امروز اقتصاد و کسب و کار، هر روز شاهد مواردی از بی کفایتی و سوءنیت های مدیریتی می باشیم که نهایتاً منجر به ضرر و زیان برای سازمان و سهامداران آن میشود. از جمله این موارد می توان به ماجرای شرکت Enron در عدم ارائه اطلاعات مربوط به مسائل مالی و سرمایه ای و گمراه نمودن صاحبان سهام این شرکت اشاره داشت و یا کلاهبرداری توسط مدیران ارشد در شرکت WorldCom را مورد توجه قرار داد. این موارد از جمله وقایع مثال زدنی از سقوط اخلاقی برخی از مدیران در اداره یک سازمان و یا یک شرکت است که باعث بروز چالش های جدی در حوزه مدیریت کسب و کار گردیده است. لذا اخیراً سازمان ها برای بهبود وضعیت اخلاقی، بویژه در نزد مدیران ارشد و اجرائی، تمرکز ویژه ای براین موضوع کرده اند. به طوری که این امر در مواردی به صورت قانونی مدون شکل گرفته تا از بروز چنین اقدامات خلاف اخلاق از سوی مدیران سازمان ها جلوگیری شود.
برای مثال اخیراً در امریکا جهت مراقبت بر عملکرد شرکت ها و هدایت آن ها در جهت مدیریت اخلاقی و حرفه ای، قوانین و مقرراتی تحت عنوان “Corporate Governance“ وضع و اعلام شده که عمدتاً متوجه مدیران ارشد و لایه اجرائی (از جمله اعضای هیئت مدیره سازمان ها و شرکت ها) است. این قوانین، مکانیزم هایی را جهت هدایت، کنترل، و ارزیابی آن ها و نحوه مدیریت مدیران ارائه می کند. بسیاری از مدیران ارشد در شرکت ها و سازمان های مختلف از این امر استقبال کرده اند، چرا که با توجه به اجرای موثر این قوانین، می توان به شکل بهتری حقوق سهام داران را مورد توجه قرارداد.
در شیوه های سنتی، مراقبت بر عملکرد اخلاقی سازمان، صرفاً از طریق انجام ممیزی های مالی به صورت ادواری و ارائه گزارش نتایج آن انجام می گرفت، در صورتی که امروزه علاوه بر آن، مکانیزم نظارت و ارائه عملکرد مدیران ارشد نیز بخشی از برنامه های مدیریت اخلاقی سازمان ها محسوب می شود.
اما در کانادا، در ارتباط با مدیریت اخلاقی، سازمان ها و شرکت ها فراتر از توجه به قوانین و مقررات دولتی، به نظرات عموم مردم و جامعه و تغییرات آن تمرکز می نمایند. بر این اساس شورای مدیران اجرائی کانادا(Canadian Council of Chief Executives)، هدایت دولتی کسب و کارها را در جهت”ارائه ی شفاف و دقیق ارزش های اخلاقی به جای برقراری قوانین و مقررات اجباری” استوار نموده است. در این راستا، این شورا در ابتدا، تمرکز خود را بر هدایت اقدامات و فعالیت های وکلا، مراکز اجرای قوانین، و حسابدارانی که به نوعی در ارتباط با کلاهبرداری ها و تخلفات “یقه سفیدها” قرار می گیرند، معطوف داشته است. این شورا از تیم های کاری تشکیل شده که به صورت یک پارچه (نه به صورت مستقل و جدای از هم) در جهت بررسی وقایع مرتبط با کلاهبرداری ها و تخلفات اداری امنیتی اقدام می نمایند. با این مجموعه اقدامات، امید است که سازمان ها و شرکت ها به جای رعایت اجباری قوانین و مقررات ذیربط، بر اساس جلب اعتماد عمومی و مردمی، به موضوع مدیریت اخلاقی در رده های مختلف سازمان خود اهتمام ورزند.
به کارگیری اینترنت در “مدیریت اخلاقی”
یکی از روش های جدید و کارآمد در بهبود امر مدیریت اخلاقی سازمان ها، استفاده از ابزار اینترنت در جهت نظارت، مراقبت، و اطلاع رسانی نسبت به موضوعات و مسائل اخلاقی و یا ضد اخلاقی در سازمان است. به طوری که شرکت کانادائی “Resulter” در بریتیش کلمبیا این امر را تجربه کرده و با به کارگیری یک نرم افزار ویژه، امکان مشارکت تمامی کارکنان خود را در حفظ سلامت اخلاقی و مالی شرکت فراهم کرده است.
این نرم افزار به گونه ای طراحی شده است که در صورتی که یکی از کارکنان از وجود یک تخلف اداری و مالی در شرکت مطلع باشد، می تواند جهت اعلام و پیگیری آن از سوی مدیران اجرائی ذیربط، بدون نیاز به ذکر نام و مشخصات خود، موضوع را به اطلاع برساند. از طرفی این نرم افزار همچنین قابلیت ردیابی این گونه فایل های مرتبط با تخلفات را داشته و نتایج پیگیری آن جهت اطلاع همگان در دسترس است.
این شرکت همچنین نرم افزار مورد نظر را در سطح سایر کشورهائی که به نوعی در حوزه کاری این سازمان قرار می گیرند، توسعه داده تا از این طریق به کلیه شکایات مرتبط با فرایندهای اجرائی خود رسیدگی نماید.
در امریکا، قوانین هدایتی مرتبط با این نوع مسائل و استفاده از این گونه نرم افزارها به گونه ای است که می بایست حقوق فرد اطلاع دهنده کاملاً محفوظ بوده اطلاعات وی در امنیت کامل نگهداری شوند. به علاوه نتایج حاصل از پیگیری چنین موضوعاتی، بایستی در کمیته ممیزی مالی اداری شرکت مورد توجه قرار گیرد.
به طور مسلم با استفاده از چنین تکنیک هایی، کارکنان و عموم جامعه(بویژه سرمایه گذاران و سهام داران) به عملکرد شرکت اطمینان بیشتری پیدا کرده و از اقدامات ایشان در ارتباط با اجرای قوانین ذیربط و برخورد با تخلفات مالی اداری پشتیبانی خواهند کرد.
——————-
مجید جان فرسا مشاور ارشد سیستم های مدیریت است.
ایمیل نویسنده:
janfarsa@yahoo.com
