گزارش روزنامه‌ی گلوب اند میل از دیدار رضا پهلوی از کانادا
کمپبل کلارک و الیور مور
او پسر آخرین شاه ایران است و اکنون سخنگوی سازمانی جدید که می‌کوشد ایرانیان مخالف رژیم را در تبعید متحد کند. رضا پهلوی آمده تا از دولت های غربی حمایت جلب کند و جنبش نافرمانی مدنی در حمایت از دموکراسی درون ایران راه بیاندازد.
در حالی که ایران آماده ی انتخابات ریاست جمهوری روز ۱۴ ژوئن می شود، آقای پهلوی کارزاری اعتراضی را تشویق می کند. او از ایرانیان می خواهد برگه رای های خود را به سفارت های خارجی و یا به سازمان ملل پست یا فکس کنند و بگویند انتخابات آزاد می خواهند. او می گوید اعتصابات کارگری است که روزی به رژیم خاتمه می دهد.
نقش خود آقای پهلوی به عنوان سخنگوی «شورای ملی ایران»، گروه تازه تاسیسی که می کوشد مخالفان رژیم را حول کارزاری برای انتخابات منصفانه گرد آورد خود نکته ی غریبی به همراه دارد. این ولیعهد سابق که ایران را در سال ۱۹۷۹ در سن ۱۷ سالگی ترک کرده و اکنون ۵۲ ساله است در این مورد که پادشاه خواهد بود یا نه، کم رویی به خرج می دهد و می‌گوید مساله در حال حاضر این نیست. حکومت خشونت بار پدرش مدت ها مقصر انقلابی که از پی آمد دانسته می شد. اما اکنون او می‌گوید دارای سرمایه ای سیاسی است که از آن برای رقم زدن وحدت بین مخالفان رژیم استفاده می کند.
در دیدار از کانادا، پیغام کلیدی او این است که کشورهای غربیِ نگران دستیابی ایران به سلاح های هسته ای یا حمایت از تروریسم، استراتژی بهتری از دخالت نظامی دارند: پشتیبانی از تلاش مخالفان رژیم برای جایگزینی جمهوری اسلامی با دموکراسی.
آقای پهلوی در گفتگو با ما گفت: «به باور ما رژیم دموکراتیکی که به جای این دیکتاتوری مذهبی بنشیند با یک ضربه بسیاری از مسائلی را که جهان نگران آن ها است حل می‌کند. از برنامه ی هسته‌ای گرفته تا تروریسم، تا گسترش ایدئولوژی متحجر آن و بسیاری امور دیگر.»
او می گوید کشورهای دموکراتیک باید در راه حمایت از اپوزیسیون درون و بیرون از ایران در کارزاری از نافرمانی مدنی که هدفش انتخابات واقعا آزاد برای تغییر رژیم باشد بیشتر تلاش کنند. او گفت تا به حال شاهد گفتگوی رسمی جامعه ی بین المللی با اپوزیسیون ایرانی یا فرستادن نشانه های قوی به مخالفان که آن ها تنها نیستند نبوده ایم. او گفت تحریم ها باید هوشمندانه تر باشند و باید در ترکیب با پشتیبانی بین المللی باشد تا خود ایرانیان رژیم را از درون تغییر دهند.
او اشاره کرد دولت کانادا پس از معلق کردن روابط دیپلماتیک با تهران در سال گذشته اکنون کوشیده با مخالفان رژیم ایران رابطه برقرار کند و به آن ها کمک کند با یکدیگر رابطه برقرار کنند.
او گفت: «به نظرم این می تواند الگویی برای سایر کشورها باشد. طولی نمی کشید که در اروپا یا جاهای دیگر بگویند: «ما هم باید همین کار را بکنیم.» نمی توانیم انتظار داشته باشیم مردم به طور معجزه آسا بر این دیو که بر سرشان می کوبد و در خیابان به آن ها تیراندازی می‌کند پیروز شوند اما حاضر نباشیم به آن ها کمی احساس پشتیبانی و حمایت بدهیم.»
«مگر نه مردم را نزد شیران می اندازیم و هیچ راهی هم برای دفاع از خود ندارند. و انتظار دارید چه اتفاقی بیافتد؟»
اما آقای پهلوی می‌گوید عمل غیرخشونت آمیز می تواند موثر باشد گرچه برای ایرانیان بدون هزینه نخواهد بود. او گفت اپوزیسیون باید نه فقط هدف که چگونگی انجام آن را تشویق کند – با برنامه ای برای آشتی ملی تا کسانی که درون بوروکراسی ایران کار می کنند انتظار نداشته باشند «از کار بیافتند یا تحت پیگرد قرار بگیرند.» او گفت حرکت کارگران به عنوان بخشی از استراتژی عمومی می تواند به رقم زدن تغییر کمک کند.
«به نظر من سازمان دادن اعتصاب های وسیع کارگری در نهایت نظام را فلج می‌کند و به فروپاشی آن از درون می‌انجامد.» او افزود: «آیا این رژیم داوطلبانه کنار می رود؟ احتمالا خیر. ما راه دیگری نداریم مگر غلبه بر این رژیم با پایین کشیدن آن. مساله، شیوه ی آن است.»
«شورای ملیِ» مستقر در پاریس که آقای پهلوی نماینده ی آن است به هیچ وجه اولین گروه از مخالفان رژیم نیست که می کوشند تغییر در ایران را تشویق کنند. حسن هوشنگ یاری، استاد علوم سیاسی و کارشناس ایران در کالج نظامی سلطنتی در کینگستون، می گوید موارد اینچنینی بسیار بوده اند و «شاید هم زیادی بوده اند.» شورا تلاشی است، هنوز در اوایل کار، برای جمع کردن جمهوری خواهان، سلطنت طلبان، محافظه کاران، چپ گرایان و سایرین زیر یک چتر.
اما آقای پهلوی پسر محمدرضا شاه پهلوی فقید است. آقای حسن یاری می گوید حکومت محدودکننده ی پدر او و پلیس مخفی خشن آن، ساواک، ده ها سال است که مقصر برانگیختن انقلاب اسلام گرایانه که از پی آمد دانسته شده اند. همه ی مخالفان رژیم ایران نمی خواهند پسر شاه سخنگوی جنبشی دموکراتیک باشد. اما آقای حسن یاری می‌گوید گذشت زمان و کارنامه ی خشونت بار جمهوری اسلامی دیدگاه بعضی ها را عوض کرده است و خود آقای پهلوی هم پذیرفته که رژیم پدرش اشتباهاتی داشته است. «در حال حاضر نوعی نوستالژی برقرار است.»
آقای پهلوی گفت روشن نیست او روزی دوباره تاج بر سر می‌گذارد یا نه. او می‌گوید: «این امکان را به مردم ایران می سپارم.» مهم نیست شکل حکومت ایران جمهوری باشد یا سلطنت «مادام که محتوای آن دموکراسی سکولار باشد.»
او گفت: «اما من نگران این موضوع نیستم. به نظرم می توانم نقشی بازی کنم، و احتمالا همین کار را هم خواهم کرد، اما نقشم امروز خیلی روشن است. من سرمایه ای سیاسی دارم که بسیاری ایرانیان در من می‌بینند و این سرمایه را وقف این می کنم که تا جای ممکن وحدت و هماهنگی بین ایرانیان دموکرات منش، مستقل از ترجیح ایدئولوژیک شان، رقم زده شود.»
منبع: گلوب اند میل، ۲ ژوئن ۲۰۱۳
