صمد بهرنگی در دوم تیرماه ۱۳۱۸ در محله چرنداب تبریز به دنیا آمد. پدرش کارگری فصلی بود که نیمی از سال را کار می کرد و به قول خودش صورتش را با سیلی سرخ نگه می داشت.
پس از پایان تحصیلات ابتدایی به دبیرستان تربیت تبریز رفت. در سال ۱۳۳۶ پس از اتمام دانشسرای مقدماتی، معلم روستاهای آذربایجان شد و در روستاهای ممقان، قدجهان، آذرشهر، گوگان، و آخیرجان، درس داد.
او در این مدت مقالاتی را با نام های گوناگون در نشریات تهران انتشار داد و به جمع آوری ادبیات شفاهی مردم آذربایجان پرداخت. در همین زمان بود که “کندوکاو در مسائل تربیتی ایران” را به چاپ رساند. ضمن تدریس و نوشتن، ششم متوسطه را به صورت متفرقه گذراند و وارد دانشکده ادبیات تبریز شد و
زنده یاد صمد بهرنگی
در رشته زبان انگلیسی لیسانس گرفت. با آن که مدرک لیسانس داشت چند سالی را در کلاس های اول دبستان تدریس کرد.
“اولدوز و کلاغ ها” اولین تجربه داستان نویسی او بود و بعد داستان هایی به دنبال آن نوشت. ” یک هلو و هزار هلو ” و ” ۲۴ ساعت در خواب و بیداری” آخرین آن ها بودند. کتابی در زمینه آموزش الفبا برای کودکان آذربایجان تدوین کرد که چاپ نشد.
در اواخر دهه چهل که اغلب نیروهای سیاسی در اثر سرکوب و اختناقی که رژیم ایجاد کرده بود، به بن بست رسیده بودند، راه خروجی توسط صمد بهرنگی در چند کتاب آخر او مطرح شد. “ماهی سیاه کوچولو” آخرین قصه ای بود که در زمان حیاتش چاپ شد ولی چند روز بعد از مرگش در نهم شهریور ۱۳۴۷، انتشار یافت.
از آثار صمد بهرنگی می توان از “افسانه های آذربایجان” به همراهی بهروز دهقانی، “مجموعه مقاله ها”، “عروسک سخن گو”، “کچل کفتر باز” و “پسرک لبو فروش” نام برد.
منابع:
۱. اورنگ خدیوی، یونس. (۱۳۸۳). من مرگ را سرودی کردم (زندگی و آثار بهروز دهقانی). تهران: بازتاب.
۲. بهرنگی، اسد. (۱۳۷۸). برادرم صمد بهرنگی (روایت زندگی و مرگ او). تبریز: بهرنگی.
۳. بهرنگی، صمد. (۱۳۸۳). قصه های صمد بهرنگی. تهران: اندیشه کهن.
۴. مجموعه مقاله ها. (۱۳۵۷). تهران: روزبهان.
