سمینار حقوق بشر و ایران

شنبه ۱۵ نوامبر۲۰۰۸ دانشجویان ایرانی مدافع حقوق بشر در دانشگاه یورک و کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو با حمایت نشریه شهروند سمینار دانشگاهی "حقوق بشر و ایران"  …

شماره ۱۲۰۶ ـ پنجشنبه ۴ دسامبر  ۲۰۰۸

 

شنبه ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸ دانشجویان ایرانی مدافع حقوق بشر در دانشگاه یورک  (ISHR) و کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو(IAUT) با حمایت نشریه شهروند سمینار دانشگاهی "حقوق بشر و ایران" را در دانشگاه تورنتو برگزار کردند. در این سمینارکه به زبان انگلیسی برگزار شد و  هفت ساعت به طول انجامید از اساتید و فعالان دانشگاه های مختلف دعوت به عمل آمده بود. اساتید سخنران به ترتیب عبارت بودند از:

 

کاوه شهروز دانش آموخته ی حقوق از دانشگاه هاروارد، علیرضا اصغرزاده استاد دانشگاه یورک، محمد توکلی استاد دانشگاه تورنتو، منصور بنکداران استاد دانشگاه تورنتو، مینو درایه استاد دانشگاه یورک و پیام اخوان استاد دانشگاه مک گیل (مونتریال).

 

احسان تهرانی دانشجوی دانشگاه یورک و مجری برنامه در ابتدا از همکاری یکایک اساتید و حمایت نشریه شهروند در برگزاری این سمینار تشکر کرد. سپس از دکتر رضا مریدی نماینده پارلمان انتاریو دعوت کرد تا در مقدمه در باب حقوق بشر در ایران صحبت کند.

دکتر مریدی ضمن تشکر از گردانندگان و برگزارکنندگان این سمینار، با اشاره به اینکه رعایت حقوق بشر و دموکراسی لازم و ملزوم یکدیگرند، گفت: در جامعه ای که نقض حقوق بشر وجود دارد، دموکراسی هم مفهومی نخواهد داشت. و در جامعه ای که دموکراسی حاکم نباشد، حقوق بشر هم رعایت نخواهد شد. حقوق بشر و دموکراسی  در یک جامعه همچون  نیازهای اولیه انسان مانند آب و نان لازم  و ضروری است. با توجه به این که جامعه ی ایران یک جامعه ی چند ملیتی، چند زبانی و چند مذهبی است ما باید قادر باشیم که حقوق همدیگر را به عنوان فرد رعایت کرده  و بپذیریم، ولی متاسفانه در جامعه ی  ایران از اصول حقوق بشر بسیار دور هستیم و برای رسیدن به آن آموزش عمومی ریشه ای و وسیعی لازم داریم.

 

نوبت به سخنرانان رسید. کاوه شهروز درباره ی " International Human Rights" سخن گفت. علیرضا اصغرزاده سخنانش را با عنوان "  Reflections on Human Rights and Diversity in Contemporary Iran" ارائه داد. محمد توکلی از " Civil Liberties and Competing National Identities" گفت. منصور بنکداران به " Modernity, State, Opposition, and Human Rights in Iran" پرداخت. مینو درایه در خصوص " Women’s Rights in Islamic Law" سخنرانی کرد و پیام اخوان سخنرانی خود را با عنوان " Religious Minorities and Human Rights" ارائه کرد.

در زیر فشرده ای از سخنان دکتر علیرضا اصغرزاده را می خوانید.

علیرضا اصغرزاده سخنانش را با بررسی تضادها و تناقضها بین حقوق بشر و  ناسیونالیزم شروع کرد و تشریح نمود که چگونه   ذات جهانشمولی حقوق بشر با پدیده ای که در تئوریهای  جامعه شناختی به آن "ناسیونالیزم متدولوژیک" گفته میشود، در تضاد قرار میگیرد.

 

بر اساس این متدولوژی، تحقیقات علمی در حوزه های علوم انسانی و اجتماعی بر پایه اولویتها و منافع دولت ــ ملت شکل میگیرند و خود جامعه، با تمام پیچیدگیهایش، به حد دولت ــ ملت تنزل می یابد.

در واقع، تفاوتها و گوناگونی های رایج در جامعه، در زمره اولین قربانیان این نوع نگرش تقلیل گرایانه می باشند.

این نوع نگرش، با مشخص کردن پارامترهای "هویت رسمی"،"جنسیت رسمی"، "مذهب رسمی"، "تاریخ رسمی"، "زبان و ادبیات رسمی"، به غیررسمی کردن مشخصه های هویتی دیگران می پردازد و شهروندان جامعه را به دو گروه "خودی" و "غیرخودی" تقسیم می کند.

نتیجه منطقی این نوع تقسیم بندی تبعیض آمیز، به وجود آوردن شهروندان درجه یک، درجه دو، درجه سه و درجه چهار می شود، امری که هم اکنون در جامعه ایران شاهدش هستیم.

 

بنابر این، با به کار گرفتن ناسیونالیزم متدولوژیک، حقوق بشر نه تنها از طرف دولتها و رژیمهای سرکوبگر مورد تجاوز قرار میگیرد، بلکه از طرف محققان، نویسندگان و روشنفکران به اصطلاح بی طرف نیز زیرپا گذاشته می شود.

 

اصغرزاده ریشه ناسیونالیزم متدولوژیک در ایران را با "انجمن  ایران جوان" تحت ریاست دکتر محمود افشار و اولین شماره مجله آینده، چاپ ۱۹۲۵ توسط این انجمن، مرتبط دانست و روابط این انجمن با دربار رضاشاه را مورد تحلیل قرار داد.

طبق تحلیل سخنران، متدولوژی ناسیونالیستی محمود افشار با تقسیم مردمان ایران به دو گروه فارس و غیرفارس، نتایج فاجعه باری را سبب شده است که جامعه ایران بعد از گذشت بیش از هشتاد سال، هم اکنون نیز با این فجایع دست به گریبان است.

به منظور روشن کردن این مسئله، سخنران نمونه هایی از برخوردهای رژیم پهلوی، سران رژیم جمهوری اسلامی و همچنین گروههای اپوزسیون مانند "جبهه ملی ایران" در مورد حقوق زبانی، ملی، فرهنگی و جمعی خلقهای غیرفارس در ایران ارائه داد و تحلیل کرد که مواضع جمهوری اسلامی و گروههای اپوزیسیون در رابطه با حقوق انسانی غیرفارسها چندان فرقی با هم نمیکنند.

 

در بخش دیگری از سخنانش، اصغرزاده به موضوع گوناگونی ها و تفاوت ها در جامعه ایران پرداخت و از حوزه های جنسی، جنسیتی، زبانی، طبقاتی، جغرافیایی، معلولیت، مذهبی و فرهنگی به عنوان حوزه های استثماری، حذفی و ستمی یاد کرد.

 

او خاطرنشان ساخت  که دوران درک و فهم سلسله مراتبی و کلان ـ روایتی از ستم و ستمزدگی سپری شده است.

برای حصول همبستگی علیه ظلم و ستم، ضرورت دارد که همه حوزه های ستم پرور و ستم ساز  به صورت دقیق شناسایی شده و به طور همزمان به چالش کشیده شوند.

 

دکتر اصغرزاده در بخش پایانی سخنانش، از تن، به مثابه حوزه نهایی تجاوزات و نیز آزادیها و حقوق یاد کرد و از دانشجویان و روشنفکران دیاسپورای ایرانی خواست تا با طرد تئوریهای فرسوده و ورشکسته "نژاد آریایی" و "ناسیونالیزم متدولوژیک"، به ترویج و تبلیغ نگرشهای مدرن و پیشرو در رابطه با جامعه و انسان بپردازند.

 

دکتر اخوان به عنوان آخرین سخنران، طی سخنانی منسجم، به نقض حقوق بشر و رابطه ی آن با قدرت در ایران پرداخت. او ضمن تشکر از برگزارکنندگان تاکید کرد که لازم است چنین سمینارهایی  برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران بیشتر برگزار شود و افزود، باید کاری کنیم تا صدایمان شنیده شود.

 

leila@shahrvand.com