“کار من این است که دیگران را تشویق کنم هر آنچه می خواهند بیان کنند. کار منتشر شده مدتی می ماند. ملهم و مشوق من آموختن این امر بود که دیگران، همیشه، آنچه را من می خواهم بشنوم نمی گویند-خوب در فرهنگ من را. آنچه از دل برمی آید بنویس. تا فردا درنگ مکن. همین حالا بنویس.”
Rita Joe
ریتا جو شاعر میک- مک، سال ۱۹۳۲، در “وایکوکوما”ی جزیره ی کیپ برتون زاده شد. به دنبال مرگ مادرش، از سن پنج تا دوازده ساله گی در یتیم خانه زندگی کرد. چهار سال بعد را در مدرسه ی “ایندین رزیدنشال اسکول” در “۰شوبه ناکادی”- نووا اسکوشیا درس خواند. در سال ۱۹۵۴ با “فرانک جو” ازدواج کرد. ریتا جو، نوشتن را در سال ۱۹۶۹، با ستونی با عنوان “اینجا و آنجا در اسکاسونی”، در “میک-مک نیوز” آغاز کرد.
اولین کتابش را در سال ۱۹۷۸ چاپ کرد.
پنج کتاب شعر، و نیز، نامه یِ زنده گی یِ خود را ، زیر عنوانِ آواز ریتا جو نوشت.
از جمله آثار اوست: اشعار ریتا جو، ترانه های اسکاسونی…
ریتا جو، سه شنبه شب بیستم ماه مارچ سال ۲۰۰۷، هفتاد و پنج ساله بود که در گذشت.
Rita Joe
یک واحد درسی
سال های سال کلمات تو را خواندم
صدایی جانبدار که فکر می کرد حق با اوست
خواندم و داوری نکردم
حرف بزرگان قبیله ام را بیاد می آوردم
“قدری صبور باش
ما پانصد سال صبوری کردیم
بالاخره روزی گوش خواهند سپرد”
امروز آنچه را که در قلب من است بیان می کنم
من معلم ام
روی تخته سیاه واژه گان “میک- مک”را می نویسم
کلمات زبان قبیله ام را هجی میکنم
و کودکان تکرار میکنند
بارها و بارها بیان می کنم
آنچه را که در قلب من است
زبان قومی ی والدین ام را
تدریس برنامه یی که خود مهیا کرده ام دشوار نیست
من از بطن این کلمات زاده شدم
خودگردانی تنها دریچه یی گشود
از بهشت می گفت
از بهشت می گفت
و از میهمانان فرشته گان
از نیسکام می گفت
و از روح مقدس
مومنانه می گفت
از برادری ی راستین آدمیان
اما
هنگامی که می بایست کنارم می نشست
بر پا ماند
زبانم را گم کرده ام
زبانم را گم کرده ام
زبانی که تو ربودی
به هنگامی که دختربچه یی بودم در “شوبه ناکادی”
تو زبان ام را از من قاپیدی:
مثل تو حرف میزنم
مثل تو فکر می کنم
مثل تو خلق می کنم
به دو طریق حرف میزنم
به هر دو طریق میگویم
طریق تو نیرومند تر است
پس دستم را به نرمی پیش می آورم و می خواهم
بگذار زبان ام را بیابم
تا بتوانم از خود بگویم ات
هدفِ این ترجمه ها، آشنایی با شعرِ سرخ پوستان است، و از این روزن، شاید، دیدنِ همدلی ها در عین غیرِ همزبانی.
حسین زراسوند
h.zarasvand@yahoo.com
ریتا جو، شاعری از قبیله یِ میک ـ مک است
