“مرکز مطالعات ایران شناسی” دانشگاه نیویورک(NYU)، در شهر نیویورک، سلسله سخنرانی های سال تحصیلی جدید خود را امسال با سخنرانی دکتر رضا براهنی افتتاح کرد.
عنوان سخنرانی براهنی”پل بستن بر شکاف یا پر کردن پرتگاه” بود، با عنوان فرعی “بوطیقای گذار در ادبیات معاصر فارسی”، که به زبان انگلیسی ایراد شد. براهنی سه مبدأیی را که به نام “سه باستانشناسی فرهنگ ایران” در جاهای دیگر بحث آن را پیش کشیده بود، به تفصیل بیان کرد: یک ـ “باستانشناسی سلطنت، از زمان کورش به بعد”، دو ـ “باستانشناسی اسلام، از زمان پیدایش اسلام و گرویدن ایرانیان به اسلام”؛ سه ـ “باستانشناسی روشنگری”، که از زمان برقراری رابطه ی ایرانیان با غرب، بویژه دوران آمادگی برای مشروطیت و خود انقلاب مشروطیت تا به امروز ادامه دارد.
دکتر براهنی (وسط) در حال ارائه سخنرانی خود
دکتر براهنی توضیح داد در حالی که هر سه این مقولات مربوط به گذشته هستند، اما بر زمان حال تأثیر فراوان گذاشته است. علت انتخاب کلمه ی “آرکئولوژی” یا “باستانشناسی” برای هر سه مرحله این بود که هر سه از گذشته به دوران معاصر رسیده و بدان شکل داده اند.
براهنی هنگام سخنرانی افتتاحیه ی خود در آغاز تدریس در دانشگاه تورنتو حدود ده سال پیش به همین اصطلاح باستانشناسی اشاره کرده از کتابی از “میشل فوکو” تحت عنوان “باستانشناسی دانش” نام برده بود. در آن زمان نیز تأکید بر همین باستانشناسی بود.
مرکز مطالعات ایرانشناسی دانشگاه نیویورک به ریاست پرفسور علی میرسپاسی در حوزه های مربوط به تاریخ، فرهنگ، سیاست و جامعه ایرانی برنامه هایی را در اختیار دانشجویان مقاطع تحصیلی تکمیلی قرار می دهد تا آنان با هیأت علمی دانشگاه های دیگر و دست اندرکاران فرهنگی امکان تبادل نظر داشته باشند. مرکز مطالعات ایرانشناسی با گروه های مختلف آموزشی و دپارتمان های مختلف دانشگاه نیویورک، از جمله بخش مطالعات بین رشته ای گالاتین (Gallatin) و مرکز مطالعات خاورمیانه کورکیان (Kevorkian) همکاری نزدیک دارد و با برگزاری سخنرانی ها و همایش هایی در حوزه ی مطالعات ایرانشناسی و فرهنگ و ادبیات ایران، و تشکیل نمایشگاه های هنری و نمایش فیلم، و نیز ترجمه و نشر فعالیت می کند.
دکتر براهنی همچنین در نمایشگاهی که از طرف مرکز مطالعات ایرانشناسی به یاد زنده یاد اردشیر محصص، نقاش نامدار ایران تخصیص داده شده بود، شرکت کرد و در دور دوم این سخنرانی ها به بررسی آثار محصص پرداخت و از خاطرات خود با اردشیر محصص و بخصوص ارتباط آثار محصص با “روزگار دوزخی آقای ایاز”، رمانی از خود دکتر براهنی، توضیح داد. اردشیر محصص بخش هایی از رمان دکتر براهنی را به تصویر کشیده، که هنوز کتاب با تصویرها به چاپ نرسیده است.
دکتر رضا براهنی در بازدید از نمایشگاه محصص
تعدادی از ایرانیان و استادان آمریکایی کارشناس فرهنگ و هنر ایرانیان توضیحات مفصلی درباره ی آثار اردشیر محصص دادند. پاره ای از این سخنرانی ها توأم با استفاده از فیلم و اسلاید از آثار اردشیر محصص بود که از تنوع و استعداد شگرف اردشیر محصص حکایت می کرد. این تحقیقات که توسط خارجیان صورت گرفته بود، نشان می داد که چگونه اردشیر محصص در ذهن کارشناسان غربی تأثیری عمیق گذاشته است.
