لنفوم غیر هاچکینی یکی از دو نوع سرطان دستگاه لنفاتیک است. نوع دوم، بیماری هاچکینی است که به ندرت دیده می شود و سوژه ی این مقاله نیست. بنابراین لنفوم غیرهاچکینی یک نوع سرطان دستگاه لنفاتیک است که جزء مهمی از دستگاه دفاعی بدن است- در این بیماری لنفاتیک ها که یک نوع گلبول سفید است در مغز استخوان- طحال- تیموس و گانگلیون ها ساخته می شود -که به طور بی نظم و غیر قابل کنترل زیاد می شود و می تواند به اعضای دیگر مثل مغز هم حمله ور شود.
لنفوم غیرهاچکینی پنج برابر بیشتر از لنفوم هاچکینی یا بیماری هاچکینی دیده می شود و تقربیا از هر صدهزار نفر ۱۶نفر به آن مبتلا می شوند و بیشتر مردها به آن دچار می شوند تا زنان. و معمولا بیماران بین ۶۰ تا ۷۰ سالگی به آن مبتلا می شوند. کسانی که دستگاه دفاعی آن ها ضعیف است مثل افرادی که سروپوزتیو هستند، یا پیوند داشته اند و از داروهای ایمونو ساپرسور استفاده می کنند، بیشتر در خطرند و در حدود ۱۰درصد افراد آلوده به “اچ ای وی” از لنفوم غیر هاچکینی رنج می برند.
چندین نوع بیماری لنفوم غیرهاچکینی وجود دارد که – طبق ظاهر سلول ها در زیر میکروسکوپ- در بین آنها دو نوع بزرگ وجود دارد؛ لنفوم های تنبل و لنفوم های مهاجم که نوع اول رشد آرام دارد و سیپمتوم های کمتری ایجاد می کند، و نوع دوم رشد سریع دارد.
علل
عامل دقیق بیماری لنفوم غیرهاچکینی مشخص نیست و هیچ عامل کمک کننده به تولید بیماری مشخص نشده ولی محققان عقیده دارند که بعضی از بیماری های ارثی صدمه زننده به دستگاه دفاعی می تواند امکان تولید بیماری را بیشتر کند. همچنین بیماری های عفونی مانند آلودگی به ویروس Epstein- Barr “اچ آی وی”هلیکوماکترپیلوری یا مالاریا می توانند امکان خطر را بالا ببرند. و بالاخره عوامل زیست محیطی مثل تماس با حشره کش ها هم می توانند موثر باشند. مطلعات دقیق تری برای اثبات این عوامل لازم است.
چه موقع به پزشک باید مراجعه کرد
به محض این که متوجه وجود یک یا چند توده بی درد شدید مخصوصا در نواحی گردن- زیر بغل یا کشاله ران که پس از چند هفته از بین نمی روند هر چه بیماری سریع تر تشخیص داده شود شانس بهبودی بیشتر خواهد بود.
علائم
تورم بی درد و مهم گانگلیون های گردن- زیر بغل و کشاله ران
خستگی مداوم و شدید
تب و لرز که بستگی به عفونت های زمستانی بی اهمیت ندارند
عرق کردن شبانه مداوم
از دست دادن بدون دلیل وزن
دردهای تکراری در قفسه سینه یا اشکال در تنفس
خارش های پوستی بدون هیچ زخم یا عامل خارش
عوامل تولید خطر
سن بالاتر از ۶۰ سال
مصرف داروهای ایمیونو و سیروز پس از پیوند اعضا
آلودگی به عفونت اچ آی وی- ویروس Epstein- Barr ، باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مالاریا
در معرض تماس با حشره کش ها به مدت طولانی به علت شغل
پیشگیری
تا به امروز هیچ چیزی که بتواند باعث پیشگیری از بیماری لنفوم غیرهاچکینی بشود ساخته نشده مگر این که تغذیه سالم و عدم تماس با حشره کش ها ممکن است خطر بیماری را کمتر کند.
درمان
درمان بستگی دارد به نوع لنفوم، عضو مبتلا، مرحله بیماری و سایر عوامل مربوط به شخص بیمار. در نزد کودکان پیش آگهی بیماری خوب است زیرا ۷۰تا ۹۰درصد بیماران بیش از ۵ سال زنده می مانند، و در نزد بالغین این میزان بین ۵۰تا ۸۰ درصد متغیر است.
لنفوم غیر هاچکینی ۴ مرحله دارد. مرحله اول نوع کم خطر بیماری و مرحله چهارم نوع پیشرفته آن است.
مرحله اول- لنفوم هنوز در یک گروه از گانگلیون ها در داخل یک عضو، یا در یک ناحیه در خارج از گانگلیون هاست
مرحله دوم- لنفوم در چندین گروه گانگلیون ها در یک طرف دیافراگم توراسیک است، یا در یک عضو است و گانگلیون ها در نزدیکی آن است.
مرحله سوم – لنفوم در دستگاه لنفاتیک در دو طرف دیافراگم وجود دارد.
مرحله چهارم- لنفوم در خارج از دستگاه لنفاتیک منتشر شده
درمان ها
شیمی درمانی– درمان اصلی برای تخریب و از بین بردن سلول های سرطانی شیمی درمانی است و داروهای شیمی درمانی در بیشتر موارد همراه با ایمیونوتراپی است.
ایمیونوتراپی– در اکثر موارد همراه با شیمی درمانی استفاده می شود- این داروها کمک می کنند که دستگاه دفاعی بدن بیمار تقویت شده و بتواند سلول های غیرطبیعی را از بین ببرد.
رادیوتراپی – گاهی ممکن است از رادیوتراپی هم به عنوان درمان کامل کننده استفاده شود. گانگلیون های آلوده و گانگلیون های اطراف آنها هدف اشعه های یونیزان مخصوص قرار می گیرند.
پیوند مغز استخوان– اگر لنفوم به خوبی به درمان ها جواب ندهد- لازم می شود که از مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی استفاده شود- این مقدار دارو باعث از بین بردن مغز استخوان هم می شود و در این صورت پیوند مغز استخوان لازم می شود. یعنی مغز استخوان بیمار را قبل از شیمی درمانی خارج می کنند و پس از آن وارد بدن می کنند- پیوند مغز استخوان بالاترین نتیجه و موفقیت را در بیماران کمتر از ۵۵ سال دارد.
باید توجه داشته باشیم که دو نوع لنفوسیت در بدن وجود دارند. لنفوسیت های T و لنفوسیت های B لنفومهای مربوط به لنفوسیت های B معمولا بهتر به درمان ها جواب می دهند تا لنفوم های مربوط به لنفوسیت های T
نتیجه گیری
لنفوم غیرهاچکینی شامل یک گروه سرطان های دستگاه لنفاتیک است که پیشرفت آن بسیار متغیر است. گانگلیون ها و اعضای مختلفی می توانند مبتلا شوند.
سمپتوم ها اغلب گمراه کننده هستند و اغلب باعث نگرانی نمی شوند- به محض این که متوجه شدید که در بدن تان یک توده بدون درد به وجود آمده (معمولا در نقاطی که گانگلیون زیاد دارد و در اغلب موارد در گردن – زیر بغل و کشاله ران دیده می شوند) و بزرگتر می شود یا مقاوم است و از بین نمی رود به پزشک مراجعه کنید. اولین آزمایش تشخیص، یک اکوگرافی است. همچنین باید به علامت هایی که بدن خودمان نشان می دهد توجه داشته باشیم. مثل تب مداوم- عرق کردن شبانه- خستگی شدید- از دست دادن بدون دلیل وزن بدن- نشانه هایی هستند که باید با پزشک مشورت شود.
برای تشخیص دقیق، یک بیوپسی از گانلیکون لازم است. همچنین باید با پزشک متخصص خون مشورت شود. پس از انجام چندین آزمایش مکمل پزشک متخصص به بیمار می گوید که بیماری او در چه مرحله ای ست و پیشرفت آن چگونه خواهد بود. ممکن است بیماری به آهستگی پیشرفت کند یا برعکس خیلی سریع، در نتیجه نوع درمان لنفوم غیر هاچکینی برای همه بیماران یک سان نیست، و باید با مشورت پزشکان متخصص در رشته های مختلف برای درمان هر بیمار تصمیم لازم گرفته شود. انتخاب این درمان بستگی به نوع و فعالیت بیماری و وضع عمومی سلامتی شخص بیمار دارد. گاهی در مراحل اولیه، در بیمارانی که بیماری پیشرفت کندی دارد پزشک ترجیح می دهد که هیچ درمانی انجام نشود- معمولا وقتی که لنفوم پیشرفت می کند و یا مهاجم است، برای بالا بردن شانس درمان با در نظر گرفتن عوارض ثانویه، شیمی درمانی پیشنهاد می شود.
به بیمار باید درباره بیماری و عواقب درمان و طرز درمان اطلاعات دقیق را داد.
