بخش نخست
به التهاب مخاط سینوس ها رینو سینوزیت هم می گویند که معمولا بر اثر یک عفونت ویروسی یا باکتریایی تولید می شود. وقتی که ویروس یا باکتری در سینوس تولید مثل می کنند و منتشر می شوند مخاط ملتهب و متورم می شود و امکان این که مجرا بسته شود هست و وقتی که این مخاط نتواند تخلیه شود در آن محل بسته شده میکروب ها به راحتی تولید مثل می کنند.
بیماران سینوزیتی احساس درد و فشار در صورت می کنند که بر اثر جمع شدن مخاط درسینوس هاست. سینوزیت عفونتی است که زیاد دیده می شود. آمار دقیق وجود ندارد ولی طبق بعضی از مطالعات بین ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم از کوچک و بزرگ به آن دچار می شوند.
سینوس ها به علت قرار داشتن محل شان دارای اسامی مختلفی هستند. همین طور سینوس عفونی شده مثل سینوزیت فرونتال در پیشانی- سینوزیت ماگزید و سینوزیت اسفنوئیدال چپ یا راست.
انواع سینوزیت
سینوزیت حاد- سه تا چهار هفته طول می کشد و بیشتر از سه بار در سال دیده نمی شود و در بیشتر موارد عامل عفونت ویروس های مجاری تنفسی فوقانی هستند که مهم تر از همه سرماخوردگی است. در کانادا بین نیم تا دو درصد بیماران سرماخورده به آن دچار می شوند.
سایر عواملی که باعث بیماری می شوند عبارتند از:
– یک عفونت باکتریایی یا قارچی
– آلرژی ها
– آبسه های دندانی که به سینوس سرایت می کنند
– آلودگی های هوا
– وجود پولیپ در بینی
– کجی استخوان بینی
سینوزیت مزمن- وقتی که سینوزیت بیشتر از ۱۲ هفته طول بکشد به آن سینوزیت مزمن می گویند.
سینوزیت نیمه حاد– معمولا بین ۴ تا ۱۲ هفته طول می کشد.اگرسینوزیت حاد به داروها جواب ندهد یا اصلا درمان نشود امکان به وجود آمدن سینوزیت مزمن هست.
معمولا سینوزیت مزمن پس از چند حمله سینوزیت حاد تولید می شود ولی امکان این که پس از یک سینوزیت حاد بیماری به سمت مزمن بودن پیشرفت کند هم هست.
در بیشتر موارد سینوزیت مزمن بر اثر آلرژی ها تولید می شود- مثل آلرژی به حیوانات خانگی- به آکارین ها- گروه گیاهان- قارچ ها یا سایر مواردی که باعث التهاب جدار داخلی بینی و سینوس ها می شوند- ۵۰ تا ۸۰ درصد کسانی که به سینوزیت مزمن دچارهستند آلرژی های دیگری هم دارند.
عوامل دیگری که باعث سینوزیت مزمن می شوند عبارتند از:
– تنفس دود سیگار و شرکا به صورت دود اولیه (کشیدن سیگار) یا ثانویه (تنفس دود سیگار دیگران)
– سیستم دفاعی بدن ضعیف
– فیروزکیستیک
– غیرطبیعی بودن آناتومی- مثل غیرطبیعی بودن مجاری سینوس به حفره بینی و یا کج بودن استخوان بینی
– وجود پولیپ در بینی
– شنا کردن (التهاب بر اثر کلر آّب)
– مصرف کوکائین از بینی
– صدمات وارد شده به صورت، باعث بسته شدن مجاری یک یا چند سینوس می شود
– در معرض مواد شیمیایی ملتهب کننده قرار گرفتن
– ریفلاکس گاستروازوفاژیل درمان نشده، خصوصا در نزد کودکان
مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود
به ندرت ممکن است که عفونت سینوس ها به چشم و یا به مغز سرایت کند که باعث بیماری های زیر می شود:
– مننژیت
– تولید آبسه در مغز
– ترومبوفلبیت در سیاهرگ های چشم
– استئومیلیت در استخوان های پیشانی- صورتی خصوصا در نزد کودکان
سینوزیت های درمان نشده یا مزمن می توانند باعث شدت بیماری های تنفسی در افرادی که از آسم رنج می برند بشود. مخصوصا در نزد کودکان
معمولا سینوزیت پس از یک سرماخوردگی که به نظر می رسد خوب شده بر اثر عفونت سینوس تولید می شود
سیمپتوم های مخصوص سینوزیت
وجود درد در صورت: معمولا بالاتر از ابروها- در بینی- در گونه ها- در اطراف و پشت چشم ها- احساس درد و فشار در ناحیه سینوس یا در یک طرف صورت
گرفتگی بینی: ترشحات زرد رنگ یا سبز رنگ غلیظ و چرکین وقتی که عفونت باکتریایی وجود دارد. اگر ترشحات بی رنگ باشند نشان دهنده یک عفونت ویروسی است که استفاده ازآنتی بیوتیک ها هیچ فایده ای ندارد
تب خفیف و ناراحتی عمومی بدن مثل بی حالی و کوفتگی
کم شدن یا از دست دادن حس بویایی
سیمپتوم های دیگری که امکان دارد دیده نشوند
– بوی بد دهان
– سر درد
– وجود درد در فک بالا و دندان های بالا
– سرفه های با ترشحات، زیرا ترشحات وارد گلو می شوند
– اگر سر را به جلو خم کنیم درد شدت پیدا می کند
در سینوزیت مزمن سیمپتوم ها همان هایی هستند که در سینوزیت حاد دیده می شوند ولی مدت خیلی بیشتری طول می کشد و تب هم ایجاد نمی کنند.
چه کسانی در خطرند
-کودکان: کودکان به طور متوسط بین ۶ تا ۸ بار در سال سرما می خورند که بین نیم تا دو درصد بیماریِ پیشرفت کرده، تولید سینوزیت می کند که به طور کلی به سینوس اتموئید دچار می شود. سینوس های دیگر بعدا به وجود می آیند.
-کسانی که قبلا دچار سینوزیت شده بودند امکان بیشتری برای دوباره دچار شدن دارند
-کسانی که دچار آلرژی های تنفسی هستند
– افراد آسماتیک
– کسانی که دچار یک غیرطبیعی بودن مادرزادی هستند که باعث بسته بودن کانال های بینی و سینوس ها می شود
– افرادی که دچار آبسه های دندانی و یا پولیپ های بینی هستند
– کسانی که دچار فیبروز کیستیک هستند
– کسانی که سیستم دفاعی بدنشان به علت بیماری های دیگری ضعیف شده
عواملی که باعث خطر می شوند
– عامل اصلی وجود یک عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی است
– محل کار یا زندگی دارای هوای آلوده و مرطوب باشد
– کشیدن سیگار یا در معرض دود ثانویه آن و سایر آلوده کننده های شیمیایی قرار داشتن
ادامه دارد
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانیاست.
