گزارش بیست و ششمین نشست کانون کتاب تورنتو
نشست یکصد و سی ششم کانون کتاب تورنتو به رونمایی مجموعه شعر ویلا مقدم با نام «پیامک حوا» و دو مجموعه داستان از حسن زرهی با نام های «ماهی در بیابان »و «عروس نخل ها » اختصاص داشت.
چون همیشه گردانندگی جلسه با سعید حریری از مسئولان کانون کتاب تورنتو بود. حریری ضمن خوش آمدگویی، به معرفی ویلا مقدم و حس زرهی میهمانان صد و ششمین نشست کانون پرداخت، و میکروفن را به میهمانان برنامه واگذارکرد.
ویلا مقدم پیش از شروع شعرخوانی اش، از کانون کتاب تورنتو، شرکت کنندگان در برنامه و شهروند، حسن زرهی و نسرین الماسی و نقش مؤثر این نشریه در جامعه ادبی- هنری ایرانیان تورنتو تشکر کرد. و مراتب امتنان خود را نسبت به فرح طاهری، بیتا مشایخی و نیر بهرام بهرامی که در چاپ کتاب شعرش یاریگر او بودند ابراز کرد. و در نهایت از داشتن خانواده اش(فرزندان و همسرش) که چنین همراه و همدل و مشوق اویند شکرگزاری کرد، و سپس به شعرخوانی پرداخت. پس از شعرخوانی ویلا مقدم حسن زرهی سخنان خود را این گونه آغازکرد:
داستان و داستان گویی نقش پررنگ و انکار نکردنی در زندگی انسان دارد. تا بدانجا که داستان و رمان می تواند در زندگی ما دلبری ها کند.
در همه ی اموری که در زندگی روز مره مان با آنها سر و کارداریم رگه هایی از داستان و داستان پردازی هست. اگر به رادیو گوش می کنیم و یا سینما می رویم و یا به نمایشگاه نقاشی، علاوه بر ویژگی های یاد کردنی بسیار دیگری، عنصر داستان هم در همه ی اینها هست و اگر چندان دست یافتنی و در دسترس نباشد از همه ی توان مان بهره میگیریم که خصلت قصوی اثر را پیدا کنیم.
در فرهنگ وادبیات کلاسیک ما که دامنه ی اصلی آن را شعر تشکیل می دهد ، عنصر داستان گویی بویژه در بزرگترین شاعران ما از دلایل شهرت ملی آنان اگر نگوییم، یکی از آن دلایل است.
در مولوی، مثنوی و داستان هایش در میان فارسی زبانان از آثار دیگر شاعر شهرت بیشتری دارد، تابدان پایه که این اثر را قرآن زبان فارسی نامیده اند. در شاعر بزرگ دیگر نظامی داستان گویی از چنان اوج و ارزشی بهره دارد که می توان او را نخستین رمان نویس فارسی زبان اما به شیوه شعری به حساب آورد. خود او که به کار خویش باور و ایمان انکار نکردنی داشته است در مقدمه ی هفت پیکر خطاب به فرزندش محمد می گوید که در پی ادبیات نرود که ادبیات به او خاتمه یافته و اگر می خواهد برای مردم و جامعه مفید بیفتد خوب است که طبابت بیاموزد و درد های مردمان را درمان کند.
در مورد فردوسی که به قول اورهان پاموک نویسنده معروف ترکیه صاحب دریای قصه هاست و هرکس به قدر توان خود می تواند از این دریا دریافت کند، این موضوع چنان آشکار و پر اهمیت است که نیازی به شرح و بیان نیست. آنهم قصه هایی که هنوز و همچنان از این توان وامکان بهره دارند که به صورت رمان امروزی باز آفرینی شوند چنان که پاموک به زیبایی از داستان رستم و سهراب رمانی خواندنی با نام بانوی موقرمز خلق کرده که نشان می دهد به قول او به این دریای قصه ها توجهی که باید نشده است.
حسن زرهی به این نکته اشاره کرد که داستان در زندگی انسان همیشه نقش کلیدی و ستودنی داشته تابدانجا که گاهی که همه امکانات نجات انسانا ز دست می رفته این داستان بوده که یک تنه برای نجات انسان از مرگ برای مبارزه بامرگ آفرینان وارد گود می شده است.
حسن زرهی به هزار و یک شب اشاره کرد که دختر شجاع و شیرین بیانی به نام شهرزاد، برای نجات جان خویش و دیگر دختران سرزمینش داستان می‌گفته تا تیغ تیز دختر کش حاکم را کند کند.
او افزود :این که می گویند جهان آزاد از زیر شنل رمان به در آمده است، قول چندان نادرستی نیست. کما اینکه هر جا تاریخ نویسان و سرگذشت شرح کنندگان از بردن موضوع های پیچیده و دارای پیچ وخم چندگانه به میان مردم باز می ماندند و می مانند این داستان و رمان است که به فریاد جامعه می رسد.
از کودک شش ساله ی ژاپنی کازئو ایشی گورو یاد کنیم که در انگلیس بزرگ شد و توانست به این کشورافتخار ادبی کم مانندی را هدیه کند. اما شاید اهمیت اصلی نویسنده ای مانند او دراین باشد که یکی از مهمترین جابجایی های سیاسی و اقتصادی جهان که چهره یکی دو قرن را دیگرگون کرد همین نویسنده در رمان خواندنی و ماندنی به نام “بازمانده ی روز” به شیوه ای شگفت و به زبان و بیانی باورنکردنی در قالب زندگی یک سرپیشخدمت و یک خانه ی قدیمی چنان به زیبایی باز آفرینی کرده است که آدم اگر ده هاکتاب هم در جابجایی امپراتوری انگلیس و امریکا بخواند باز به این روشنی و رشک انگیزی از ماجرا مطلع نمی شود. اگر بخواهم از منظر اثری که رمان بر انسان معاصر وجهان نهاده حرف و حدیث کنم از وقتی که دارم بسیار دراز دامنتر خواهد شد. همین رابگویم و علاقمندان به جهان رشک انگیز داستان را به خود داستان خوانی بخوانم.
او در پایان سخنانش به مقاله ای که اورهان پاموک نویسنده نامدار معاصر درباره اهمیت داستان درمجله اشپیگل نوشته و گلناز غبرایی ترجمه کرده اشاره کرد:
«هنگام که با همه ی وجود بر سطرهای کتابی به پرواز در می آییم، بدون اینکه دلیلش رابدانیم، گاهی فکری شادی بخش و در همان حال موحش به ذهنمان خطور می کند که این کتابچه بسا بتواند درهای زندگی تازه ای را به رویمان بگشاید. در این گونه لحظه ها چنان خود را در آغوش دنیای پیرامونمان می اندازیم که نه تنها حرف ها و جمله ها، بلکه نیمکتی که رویش نشسته ایم و نوری که می تابد و آواهای دور و برمان و رنگ ویژه یآسمان را هم به سوی خویش می کشانیم».
به راستی داستان خوانی چنان موهبتی است.
ویلا مقدم در دور بعدی شعرخوانی اش، به پرسش یکی از مخاطبان که “شعر خود را به کدام شاعر نزدیک‌تر می‌دانید” اینگونه پاسخ داد:
من شعرشاملو، فروغ و اخوان را شاید بیشتر از بقیه خوانده ام و بیشترین تاثیر را روی من گذاشته اند. او افزود هر رویدادی که روی انسان اثر بگذارد می‌تواند سر منشا شعرباشد.
ویلا مقدم گفت آنچه باعث شد شعر من از حریم خصوصی بیرون بیاید همزمانی جریان دختران انقلاببا شعر دختران جاوید بود، با عباس پهلوان تماس گرفتم و اظهار تمایل کردم که این شعر چاپ شود.
او درباره زبان شعری اش گفت که احساس من در این جنس زبانی جاری است و کاملا درونی و شخصی است.
در پایان این نشست امیر مهیم شاعر و نویسنده یکی از نقاشی هایش را به پاس بیش از ۴ دهه فعالیت فرهنگی به حسن زرهی و نسرین الماسی هدیه داد.
گفتنی ست که در این جلسه دکتر رضا مریدی وزیر تحقیقات و نوآوری در دولت پیشین انتاریو حضورداشت که در ابتدای برنامه از بنیاد کورش و بنیانگذار آن آقای محمد اسلامی که محلی برای برگزاری کوشش های فرهنگی اجتماعی جامعه ایرانی فراهم آورده است، تشکر کرد و نیز به نقش موثراهل قلم و کوشاگران فرهنگی – ادبی هر جامعه ای درپیوند با رشد و بالندگی آن جامعه اشاره کرد.
و درنهایت پایانبخش آخرین برنامه ی کانون کتاب در سال ۲۰۱۸ خرید و امضای کتاب بود.
عکس ها از رزا درافشانیان
