* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
پارا دونتیت عبارت است از انفلاماسیون نسوجی که در اطراف دندان ها وجود دارند و از آنها پشتیبانی و نگهداری می کنند. این نسوج عبارتند از لثه ها- فیبرهای نگهدارنده دندان ها و استخوان که دندان در آن کاشته شده است.
پارا دونتیت یک بیماری عفونی باکتریایی است که معمولا وقتی تولید می شود که سیستم دفاعی بدن ضعیف شده باشد.
پارا دونتیت معمولا با یک انفلاماسیون لثه ها شروع می شود که به آن Gingivitis که به تدریج به طرف استخوان پیشرفت کرده و ایجاد یک کیسه عفونی بین دندان و لثه می کند که اگر درمان نشود باعث تخریب استخوان و لق شدن دندان و حتی از دست دادن آن می شود. انواع مختلفی از پارا دونتیت وجود دارد که متخصصان به آن بیماری های پارادونتال می گویند. اگر استخوان صدمه دیده باشد به آن پارا دونتیت می گویند و اگر لثه ها صدمه دیده باشند به آن Gingivitis می گویند.
انواع پارا دونتیت
به طور کلی پارا دونتیت ها دو نوع هستند:
-پارا دونتیت مزمن که پیشرفت آن آهسته یا نیمه آهسته است
-پارا دونتیت مهاجم که می تواند در یک محل یا در تمام دندان ها دیده شود.
پارا دونتیت می تواند بر اثر بعضی از بیماری ها مانند دیابت- سرطان یا بر اثر عفونت توسط HIV (سیدار- ایدز) هم ایجاد شود که دندان پزشکان به آن پارا دونتیت همراه با یک بیماری عمومی می گویند.
نوع دیگر جدول بندی پارا دونتیت روی سن بیمار انجام شده و دو نوع است:
پارا دونتیت بزرگسالان که بیشتر از همه دیده می شود.
پارا دونتیت زودرس کودکان و نوجوانان که پیشرفت سریع دارد.
چه کسانی مبتلا می شوند
به نظر می رسد که بین ۲۰تا۵۰درصد بزرگسالان در اکثر کشورهای جهان به درجات مختلف به آن مبتلا هستند. طبق نظر سازمان بهداشت جهانی که از ۸۰ مطالعه در ۳۰ کشور جهان انجام شده ۱۰تا۱۵درصد بزرگسالان دنیا از پارا دونتیت پیشرفته رنج می برند.
یک مطالعه که اخیرا در ایالات متحده انجام شده نشان می دهد که تقربیا نیمی از بزرگسالان دچار پارا دونتیت در مراحل مختلف اولیه، نیمه پیشرفته، و کاملا پیشرفته هستند و شدت بیماری با سن بیمار بیشتر می شود. همین مطالعه نشان داده که تقریبا ۶۵ درصد افراد ۶۵ سال به بالا به نوع متوسط یا شدید آن مبتلا هستند.
نوع حاد و مهاجم بیماری که نوجوانان به آن مبتلا می شوند به ندرت دیده می شود. به نظر می رسد از ۰.۱ تا ۲/۰ درصد مردم اروپا و ۵ تا ۱۰درصد سیاه پوستان و مهاجران امریکای جنوبی به آن مبتلا هستند.
علل بیماری
پیدا کردن عوامل بیماری مشکل است و می توان آن را به دو نوع زیر تقسیم بندی کرد:
– باکتری های پاتوژن موجود در دهان
– ضعف یا عدم فعالیت دستگاه دفاعی که اجازه می دهد این باکتری ها فعال شوند و تولید مثل کنند.
عوامل دیگری هم می توانند به تولید بیماری کمک کنند مثل کشیدن سیگار- بیماری های عفونی – بدی تغذیه و… پارا دونتیت می تواند نشان دهنده یک بیماری عمومی هم باشد مثل دیابت. بیش از صدها نوع باکتری که برای سلامتی دهان و دندان خطرناک هستند در دهان وجود دارد که روپوشی روی لثه ها و دندان ها ایجاد می کنند که به آنها پلاک دندان می گویند
این پلاک ها را می توان با مسواک زدن از بین برد ولی آنها می توانند به سرعت تولید شده و سخت بشوند و رسوب کنند و در عرض چند روز ایجاد انفلاماسیون در لثه ها بکنند و به تدریج پیشرفت کنند و اگر دستگاه دفاعی بدن به شدت عکس العمل نشان ندهد، تعادل بین باکتری های خوب و بد دهان بهم خورده عفونت می تواند باعث تخریب نسوج مجاور شده و پارا دونتیت شروع شود. هر نوع پارا دونتیت همراه با یک نوع عفونت باکتری ایجاد می شود و این باعث پیچیدگی در مطالعه بیماری می شود.
پیشرفت بیماری و مشکلاتی که می تواند ایجاد کند
پارا دونتیت وقتی ایجاد می شود که ژنژیویت درمان نشده و پیشرفت کرده و اگر درمان نشود باعث ریختن دندان ها می شود. بیماری در نزد بزرگسالان پیشرفت آهسته دارد و چندین سال طول می کشد. نوع مهاجم بیماری در نوجوانی شروع شده و قبل از سی سالگی به پیشرفت سریع می رسد. نوع مزمن بیماری همراه با انفلاماسیون طولانی آثار نامطلوب در تمام بدن دارد و امکان ایجاد بیماری های دیگری مثل بیماری های قلبی عروقی را بیشتر می کند.
اولین سیمپتوم های بیماری خونریزی لثه ها به محض مسواک زدن است و وقتی بیماری پیشرفت کرد سیمپتوم های دیگری مثل عوارض زیر دیده می شوند:
– قرمزی و تورم لثه ها
عقب نشینی لثه ها (دندان ها درازتر از معمول دیده می شوند) و فضاهای خالی بین دندان و لثه تولید می شود.
– یک آبسه دندانی همراه با چرک ایجاد می شود
وجود درد در هنگام جویدن
– دندان های لق و بی لثه
– بوی بد دائمی دهان
بیماری به تدریج و بدون علامت پیشرفت می کند و سیمپتوم ها وقتی دیده می شوند که بیماری پیشرفت کرده باشد، بنابراین معاینه مرتب دندان و دهان برای غربالگری بیماری و درمان اولیه بسیار لازم و ضروری است.
چه کسانی در خطرند
کسانی که بیشتر در خطر این بیماری هستند عبارتند از:
– سالخوردگان
– بانوان باردار و یائسه به علت تغییرات هورمونی
– کسانی که دچار بیماری دیابت هستند و بیماری در آنها می تواند پیشرفت سریع داشته باشد
– افرادی که دچار یک بیماری دیگر هستند مثل:
– سرطان خون
– ایدز(سیدا) همراه با پارا دونتیت خیلی مهاجم
– یک بیماری ژنتیک: تریزومی ۲۱- هیستو سیوز ایکس- نوتروپنی فامیلی دوره ای و بیماری های ژنتیک دیگر
عوامل ایجاد کننده خطر ابتلا به بیماری
– مصرف دخانیات
– چاقی زیاد
– بدی تغذیه، مطالعات نشان داده که بیماری در نزد افرادی که درآمد کافی ندارند بیشتر دیده می شود. کمبود ویتامین سی هم امکان تولید بیماری را زیادتر می کند
– مصرف الکل و مواد مخدر که شدت بیماری را زیاد می کند.
– مصرف بعضی از داروها- مثل آنتی هیستامین ها- داروهای ضد فشار خون بالا- داروهای روان گردان که باعث کم شدن آب دهان و امکان بیشتر عفونت های دهانی- دندانی هستند.
– استفاده از پرتروزهایی که روی دندان ها محکم می شوند و نمی گذارند دندان ها به خوبی شسته و تمیز بشوند و .در نتیجه پلاک بیشتری تولید می شود. در مدت درمان اورتودنتیک باید شدیدا بهداشت دهان و دهان رعایت شود..
ادامه دارد
