* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
درماتیت سبورئیک یک بیماری پوستی خوش خیم است که به صورت لکه های قرمز رنگ همراه با شوره روی پوست دیده می شود. پیشرفت بیماری با حمله های آن ادامه دارد و می تواند چندین سال ادامه داشته باشد.
به این بیماری سبورئیک می گویند چون فقط در قسمت های چرب پوست دیده می شود مثل صورت و پوست سر- هیچ مشکلی ایجاد نمی کند و هیچ خطری هم ندارد ولی از نظر زیبایی دردساز است.
انتشار یک مخمر باعث تولید پلاک های قرمز است و درمانش با مصرف شامپو، کرم و لوسیون های ضد قارچ صورت می گیرد. سه تا پنج درصد مردم به آن مبتلا می شوند و با تولید پلاک های قرمز و شوره های سفید رنگ یا زرد رنگ همراه است.
علل تولید درماتیت سبورئیک
در حال حاضر علل تولید آن را نمی توان به طور یقین مشخص کرد. به نظر می رسد که دو عامل برای تولید آن هست قسمت هایی از بدن که چرب هستند و یک قارچ از نوع Malassezia furfur که قبلا به آن Pityrosporum می گفتند، ولی به نظر نمی رسد که شخص مبتلا به تولید زیاد سبوم (شوره) دچار شود. زیرا مخمر مالاسزیا روی پوست همه مردم وجود دارد ولی بعضی اشخاص بدنشان نسبت به آن عکس العمل مناسب ندارد که ممکن است باعث درماتیت سبورئیک بشود. فرضیه دیگری که وجود دارد می گوید مخمرها سبوم (شوره) را تبدیل به اسیدهای چرب آزاد می کنند که باعث التهاب می شوند.
تشخیص
پزشک با دیدن ظاهر پوست بیماری را تشخیص می دهد. با این که لکه های تولید شده ظاهرشان شبیه پسوریازیس است و اگر درماتیت سبورئیک همراه با پسوریازیس باشد به آن سبوپسوریازیس می گویند.
نشانه ها
نشانه ها بستگی به محل پلاک دارد و کمی با هم تفاوت دارد:
روی پوست مودار سر– از همه بیشتر دیده می شود. شوره های سفید هنگام شانه زدن روی لباس و شانه می ریزند. پوست سر قرمز رنگ و همراه با خارش است.
روی پوست- پلاک های قرمز پوسته دار که بیشتر در مناطق زیر دیده می شوند: روی صورت در ناحیه بین بینی و دو طرف دهان، کناره های بینی، ابروها، پلک ها، پشت گوش ها، و داخل گوش خارجی. پلاک ها معمولا متقارن هستند.
روی سینه- روی خط عمودی دو پستان در ناحیه بین دو شانه.
در نواحی تناسلی- در نواحی مودار و چین خورده مثل چین کشاله ران.
خارش- معمولا زیاد وجود دارد ولی نه مرتب و می تواند همراه با احساس سوزش باشد.
این صدمات پوستی بی ثبات هستند. می آیند و می روند و در اغلب موارد محرک تولید آنها استرس، خستگی و کار زیاد می باشد. این لکه با نور خورشید بهتر می شوند.
شیرخواران هم به آن مبتلا می شوند و ۷۰درصد آنها قبل از سه ماهگی ایجاد می شود.
نوعی از آن به نام ارتیرودرمی وجود دارد که معمولا خود به خود خوب می شود و در نزد کودکان دیده می شود(۱۰درصد تا پنج سالگی)
چهار درصد افراد بالغ دچار درماتیت سبورئیک هستند و ۲۵ درصد افراد ۶۵ سال به بالا به آن دچارند. این بیماری در اوائل و اواخر زندگی دیده می شود یعنی درست بعد از تولد و بعد از ۶۵ سالگی.
چه کسانی در خطر ابتلا هستند
افراد ۶۵ سال به بالا، آنهایی که پوست چرب دارند، بیماران مبتلا به پارکینسون، افراد سروپوزیتو به “آچ آی وی” و آنهایی که به مرحله ایدز رسیده اند، مبتلایان به سرطان های مجاری تنفسی و گوارشی، الکلی ها، مصرف کنندگان داروهای نرولپتیک. استرس و خستگی از عوارض شروع حملات هستند.
پیشگیری
پیشگیری از درماتیت سبورئیک کار سختی است و با کم کردن عوامل تولید آن در بهداشت زندگی مثل خستگی، پرکاری و الکل می شود از آن پیشگیری کرد.
درمان
از نظر درمانی پیشگیری شامل:
کم کردن شوره ها (پوسته ها) با تمیز کردن روزانه محل های مبتلا، با محصولات تمیز کننده ضعیف
کم کردن قارچ ها با استفاده از محصولات ضد قارچ به محض دیده شدن
برای از بین بردن کامل درماتیت سبورئیک درمانی وجود ندارد و مرتبا بیماری عقب می رود و دوباره حمله می کند. داروهای مختلف روی قسمت های آلوده به صورت کرم یا شامپو به کار می روند و به ندرت در مواقع خیلی شدید پزشک داروهایی از راه دهان را تجویز می کند.
برای درمان معمولا از داروهای ضد قارچ استفاده می کنند، که باعث می شود از حملات درماتیت سبورئیک جلوگیری کند و پزشک بر اساس محل بیماری و پیشرفت آن، دارو را تجویز می کند. درمان با مالیدن کرم دارویی به طور روزانه یا هر دو روز یک بار یا شستشوی ۲ بار در هر هفته با شامپوی دارویی صورت می گیرد. وقتی حمله بیماری گذشت یک بار در هفته و بعد از آن هر دو هفته بار به مدت ۳ ماه.
از نمک های لینوم به صورت ژل مالیدنی روی محل بیماری هم استفاده می شود. کورتیکوئیدها با این که بسیار موثرند باید حتی الامکان کمتر استفاده شوند زیرا آثار ثانویه بد دارند که بدتر از خود بیماری باعث ناراحتی بیمار می شود. مثل از بین رفتن سیگمان ها- اکنه- نازک شدن پوست و کم شدن مقاومت آن و حتی بازگشت سریع تر و شدیدتر بیماری و حتی باعث اعتیاد بیمار به کورتیکوئیدهای پوستی و اگر از آن استفاده می شود باید مدت درمان کوتاه و همراه با درمان ضد قارچ باشد. در شیرخواران از روغن بادام برای درمان آن استفاده می شود.
مناطق صدمه دیده را نباید خاراند و از کرم های مرطوب کننده و تمیز کننده های خفیف باید استفاده کرد.
طب مکمل
نمک های بحرالمیت- شستشوی روزانه با صابون درماتولوژیک یا کرم آن، که دارای آثار مثبت بر روی درماتیت سبورئیک هست ولی در بعضی ها باعث شدت بیماری می شود. برای پوست سر آب کشیدن موها با آب شور (آب شیر به اضافه نمک های درشت) گاهی از حملات جلوگیری می کند.
تغذیه- درمان طبیعی درماتیت سبورئیک داشتن یک رژیم غذایی بهداشتی است که چربی های ساتوره و شکر در آنها محدود باشد و بیشتر دارای فیبرها و سبزی های سبز، مخصوصا کلم، و هم چنین اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ و ویتامین E باشد.
هومیوپاتی- مالیدن کرم های هومیوپاتیک دو تا سه بار در روز، و هم چنین خوردن قرص های ناتوروپاتی در مواقع شدیدتر موثر واقع می شود. به متخصص هومیوپاتی مراجعه کنید.
روغن های اساسی مثل روغن گاوزبان و یا روغن گلرنگ. برای مرطوب کردن و ترمیم پوست، و آلوئه ورا و گریپ فروت هم برای درمان درماتیت سبورئیک به کار می روند.
