ترجمه: فرنگیس زاهد
به گمانم این خصلتی فرهنگی ست. ما تهرانتویی ها همیشه بحث های آتشینی با هم داریم ـ تو تاکسی با دادو فریاد با مسافرای صندلی پشتی جدل می کنیم، تو صف کباب در سوپر تهران با ایما و اشاره و کلمات تند و تیز صحبت می کنیم؛ یا در حالیکه سرسری مجله هفتگی را ورق می زنیم با هیجان به مطالب ستون سردبیری هم جواب می دهیم.
مناظره رهبران احزاب به زبان انگلیسی در تی وی او کانادا
در خانه هایمان هم همینطور عمل می کنیم، مثلا خانواده مرا در نظر بگیرید، گفتگوی ما همیشه با بحث و جدل همراه است. یکشنبه صبح برای صرف صبحانه دور میز نشسته ایم، در مورد همه چیز نظر می دهیم از سیاست گرفته تا ادبیات و حتی آب و هوا، و برای اینکه حرف خود را به کرسی بنشانیم کمی صدای خود را بلند کرده و با چند حرکت سر و دست مواضع خود را اعلام می کنیم و آماده دفاع از آن می شویم.
بالاترین حد مبالغه و چرب زبانی در جامعه ما زمانی ست که فرد دیگری شما را برای بحث و گفتگو لایق بداند، شما را در جدال هوش و سخنوری هم سنگ خود بداند و شما را به حضور در بازی مفتخر سازد.
برای ما مناظره در واقع المپیک سیاستمداران است، آنها رقبا و حریفان قَدَر را از گله جدا می کنند. پس با همان اشتیاقی که هواداران مسابقات ورزشی به تماشای رقابت های حذفی می نشینند، ما نیز خود را برای تماشای مناظره های تلویزیونی به زبان انگلیسی سه شنبه شب آماده کردیم.
این مناظره شامل چهار رهبر از بین پنج رهبر احزاب فدرال بود، استفن هارپر رهبر حزب محافظه کار، جک لیتون رهبر ان دی پی، ژیل دوسپ رهبر بلوک کبک و مایکل ایگناتیف رهبر حزب لیبرال.
و از حضور و مشارکت الیزابت می رهبر حزب سبز، تنها زن این مجموعه، در این مناظره ممانعت به عمل آمد، هرچند او از طریق وبلاگ و توئیتر موفق شد با علاقمندان به تبادل نظر بپردازد.
انتظارات زیادی از این برنامه وجود داشت، زیرا این مناظره در نهایت چارچوبی بود که در آن شرکت کنندگان می توانستند دیدگاه های یکدیگر را مستقیماً به چالش بکشند. و این تبادل آرا در نبود تکیه گاه های سیاسی آنها و در حالی که می بایست چشم در چشم یکدیگر بدوزند ماهیت حقیقی رهبران ما را به نمایش می گذاشت.
البته پیشگویی برنده و بازنده مناظره هم شرط بندی و رجزخوانی مخصوص خودش را داشت.
همه می دانستیم که مناظره کننده لایق و شایسته بهتر می تواند توجه همگان را به خود جلب کند، مردم را به میانه ی بحث و جدل پیرامون موضوعات مهم بکشاند، و آتش اشتیاق را شعله ور سازد، و یک مناظره کننده مقتدر می تواند روح و جان مردم را از آن خود سازد.
این مناظره جای حرف و حدیث فراوان دارد، پس بهتر است به فرازهایی از آن بپردازیم: به نظر من ژیل دوسپ رهبر حزب بلوک کبک شمع محفل آن شب بود. از همان ابتدای برنامه، او با صحبت های تند و صریح و پاسخ های دندان شکن خود بینندگان را در جای خود میخکوب کرد.
دوسپ، تنها شرکت کننده ای که به زبانی غیر از زبان مادری خود سخن می گفت، توانست در نیمه اول با بیانات نیشدار و مداخلات به موقع خود در مناظره دست بالا داشته باشد.
او مناظره را با تذکری زیرکانه آغاز کرد:”من در ابتدا می خواهم به آقای هارپر تبریک بگویم که برای اولین بار در این کمپین انتخاباتی به سئوال یک شهروند پاسخ می دهند.” تا توجه همگان را به کنترل شدید گردهمایی های انتخاباتی وی جلب نماید.
از همان آغاز مناظره، دوسپ با طرح سئوالاتی پیرامون گزارش سر ممیز کل که ادعا می کرد دولت محافظه کار برای تصویب بودجه پنجاه میلیون دلاری برای اجرای پروژه هایی سئوال برانگیز در رابطه با اجلاس جی هشت و جی بیست پارلمان را فریب داده است، هارپر را به توپ بست.
در نیمه ی دوم مناظره، بیانات بیگانه ستیز دوسپ در رابطه با مهاجرت به کبک و لایحه ۱۰۱ درخشش او را نزد بسیاری از رای دهندگان قومی کمرنگ ساخت.
او با بیان”مولتی کالچرالیسم (چند فرهنگی) برای کبک مناسب نیست” توجه مرا از دست داد. با در نظر گرفتن مهاجران فرانسوی زبان از سراسر دنیا بویژه شمال افریقا چنین بیانیه ای بی معنی ست.
اگر چه دوسپ مناظره را با اقتدار آغاز کرد ولی ظاهرا در نیمه دوم از نفس افتاد و تا پایان برنامه در حاشیه قرار گرفت و جایگاه خود را به عنوان بهترین مناظره کننده واگذار کرد.
مایکل ایگناتیف به سرعت به بازی پیوست و با عباراتی زیبا و پر معنا ناکامی های دولت هارپر را برجسته ساخت.
از اولین صحبت هایش در طی مناظره گرفته تا ادامه آن با لشکر رسانه ها، ایگناتیف همواره به اصطلاحات و عباراتی شنیدنی ویژه برنامه ای تلویزیونی مسلح بود.
یکی از بهترین گوشه های تند و تیزِ ایگناتیف وقتی بود که گفت چرا محافظه کاران نتوانسته اند به اکثریت برسند: «آقای هارپر شما حق اکثریت را کسب نکرده اید. حق اکثریت چیزی است که باید آن را کسب کرد.»
حمله اش به هارپر در مورد اینکه چرا عازم انتخابات شده ایم، با الهام از فیلم “چند مرد خوب” این بود که: «ما عازم انتخابات شده ایم چون شما نمی توانید حقیقت را بگویید.” و اشاره او به اینکه چگونه هارپر با استفاده از مانورهای پارلمانی مانع از دستیابی اپوزیسیون به برنامه هایش شده است:”شما هر چه را نتوانید کنترل کنید تعطیل می کنید”. عبارتی که نگرانی پیرامون بودجه کایروس و تعطیلی پارلمان را عیان ساخت.
ایگناتیف هم چنین به زبان طنز به موضوع ثبت سلاح و خشونت علیه زنان اشاره کرد و گفت:”زنان یا با تفنگ های شکاری کشته می شوند، یا با تفنگ های کمری، براشون فرقی نمی کند.”
یکی از اصطلاحاتی که در آن شب چندین بار از سوی ایگناتیف مورد استفاده قرار گرفت:”جت ها، زندان ها و معافیت های مالیاتی شرکتها” اولویت های دولت هارپر را برجسته می ساخت.
ایگناتیف حاضر در مناظره سه شنبه شب بسیار متفاوت از آن شخصیت دانشگاهی معتدل و نرمخویی بود که ما در گذشته شاهد بودیم، ایگی امشب عصبانی بود و آماده نبرد.
متأسفانه، نقل قول ها و تذکرات او کمی بیش از اندازه از پیش ساخته بودند، در حالی که رفتار ایگناتیف نشان از درک او از شرایط اضطراری و ضرورت بهره مندی از فرصت مناظره را می داد اما نقل قول ها و عبارات از پیش ساخته اش مناظره را به نمایشی تلویزیونی تبدیل کرد.
در پایان ایگناتیف نشان داد که حتی وقتی می شود سیاستمدار را بیرون اعلامیه های مطبوعاتی دید، شاید نشود پیغام های از پیش آماده شده را از سیاستمدار بیرون کشید
در فرهنگ ما، اگر در حین بحث و مجادله مودبانه منتظر نوبت خود باشید نشان از تازه کار بودن شما دارد، و این بدان معنی ست که یک حریف جسور و بی پروا قطعاً شما را به حاشیه خواهد راند.
تصور همگان بر این است که اگر شما حرفی برای گفتن دارید و به جد می خواهید آنرا بیان کنید پس باید برای حق سخن گفتن خود بجنگید.
جک لیتون به همین شکل فرصت های زیادی را در نیمه اول مناظره از دست داد به طوری که اگر به خاطر پخش تلویزیونی جلسه نبود چه بسا بسیاری از تماشاگران حضور او را از یاد می بردند.
لیتون در تقابل با دیدگاه دوسپ پیرامون مهاجرت با اشاره به همسر چینی اش الیویا چاو و مادر وی و یادآوری ضرورت پیوستن افراد خانواده به یکدیگر در قلب ما جای گرفت.
او در رابطه با ضرورت تسریع روند به هم پیوستن خانواده ها گفت،”مواردی بوده که پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها پیش از آنکه به اینجا آمده و نوه های خود را در آغوش بگیرند از دنیا رفته اند، و این سیاست نادرستی ست.”
و در رابطه با موضوع مهاجرت، لیتون هم چنین با بیان اینکه محافظه کاران” مهاجران را واحدی اقتصادی می دانند” به سیاست های هارپر حمله کرد.
لیتون در حمله به سیاست های معافیت مالیاتی ایگناتیف نیز موفق بود و با بیان اینکه “شما بهترین دوست آقای هارپر هستید” خشنودی لیبرال ها را از رژیم مالیاتی محافظه کاران به نمایش گذاشت.
لیتون هم چنین با اشاره به کاهش هفتاد درصدی آرای رهبر لیبرال ها در مجلس عوام، تعهد و پایبندی ایگناتیف به وظایفش را به چالش کشید.
لیتون با وجود برخی جهت گیری های مثبت و زنده کردن خاطره تامی داگلاس رهبر پیشین ان پی دی که پدر خدمات درمانی نیز نامیده می شود، نتوانست در نیمه دوم مناظره حضور انفعالی خود در نیمه اول را جبران کند و اگرچه در تصاحب جایگاه بهترین مناظره کننده موفق نبود اما دوست داشتنی ترین و دلسوزترین چهره ی آن شب بود.
در فرهنگی که مردم با شور و شوق فراوان بحث و گفتگو را دنبال می کنند گوشه گیری، سکوت و خونسردی بیش از حد نشانه ی بی حرمتی ست. این علایم بر بها ندادن به موضوعات مورد بحث و بی اعتنایی و تحقیر رقیبان دلالت دارد.
رفتار استفن هارپر در مناظره به وضوح نشان از تحقیر روند دموکراتیک داشت. در طول برنامه هنگامی که به اظهارات حریفان پاسخ می داد از نگاه کردن به آنها پرهیز می کرد و فقط گاه گاهی از گوشه چشم نظری به سوی آنها می انداخت. در حقیقت حضور هارپر در آن مناظره بیش از آنکه برای تبادل آرا و عقاید باشد گفتگویی تک نفره بود. او در هنگام صحبت عمدتا به دوربین زل میزد، رقیبان خود را نادیده می گرفت و مستقیم با بینندگان سخن می گفت.
هارپر در هر فرصتی مناظره را “جر و بحث” نامید و مکرر به کانادایی ها هشدار داد که تنها راه اجتناب از انتخابات پنجم دادن رای حداکثری به محافظه کاران است.
در چشم کسی نگاه کردن و دروغ گفتن کار آسانی نیست، اما هارپر نشان داد که می توان به دوربینی که مناظره را در سرتاسر کانادا پخش می کند زل زد و به آسانی دروغ گفت.
او از همان اولین اظهاراتش در حالی که با خونسردی به لنز دوربین نگاه کرد حقایق را تحریف کرد و کانادایی ها را گمراه ساخت.
هارپر زمانی که سیاست مهاجرت دولت خود را “سیاست مهاجرت با درهای باز” نامید بر خود نلرزید، و به نظر می رسید هنگامی که از “افزایش بودجه برای اسکان تازه واردان” خبر داد در آرامش کامل بود.
او هم چنان با خونسردی در پاسخ به اولین سئوال مناظره پیرامون کاهش مالیات شرکت ها گفت:”هیچ کاهش مالیاتی برای شرکت ها در بودجه جاری دولت منظور نشده است.”
در حالی که دوسپ هیچ واکنشی به تناقض گویی های هارپر نشان نداد، الیزابت می رهبر حزب سبز دیدگاه خود را در اینترنت برای کانادایی ها توئیت کرد.
او گفت:”این دولت مالیات ها را مداوم کاهش داده و در نظر دارد میزان آن را از ۵/۱۶% در سال جاری به ۱۵% در سال آینده برساند.”
می در جریان بحث مهاجرت نیز جمله معترضه ای نوشت. او تاکید کرد:”کارهای ناتمام در سیستم مهاجرت در دولت هارپر افزایش داشته است، زیرا آنها در افزودن نیرو به هیئت عالی رسیدگی به امور مهاجران کوتاهی کردند.”
فقدان هرگونه اشاره و سئوالی پیرامون مسائل کلیدی محیط زیست، بویژه عدم موفقیت کانادا در تحقق و پیشبرد برنامه های مربوط به گرمایش زمین از جمله مواردی بود که اشارات گزنده می را به دنبال داشت.
اگرچه هیچ یک از مناظره کنندگان در تسخیر قلب کانادایی ها موفق نبود، اما در طی مناظره رای دهندگان چهره ای دیگر از رهبران خود را دیدند.
من شخصاً ترجیح می دادم بیشتر شاهد بحث های خودجوش می بودم تا نمایشی از پیش ساخته. و هم چنین دلم می خواست هارپر رقیبانش را هم سنگ خودش می دانست.
آیا این مناظره نقطه عطفی در انتخابات پیش رو خواهد بود یا نه؟ در زمانی مناسب می توان پاسخی برای آن پیدا کرد.
