«آدم هرچقدر هم عمر کند همیشه به گذشته اش اتکا می‌کند.»
این حرف های ساشار ظریف، هنرمند آذربایجانی ایرانی مقیم تورنتو، است که با من از نمایش جدیدش «Solos of my life» که خودش نام فارسی «تنهانامه ها» را برای آن برگزیده است می گوید. این نمایش که هفته ی آینده به تورنتو می آید آخرین اثر این هنرمند خوش ذوق است که در کودکی به کانادا آمده و عمری را در زمینه ی انواع و اقسام رقص و موسیقی ترک تحقیق و کار کرده. ظریف سراسر آسیای مرکزی (به قولی «ترکستان») و آن نزدیکی ها را زیر پا گذاشته و از مغولستان تا آمریکای جنوبی هر جا که فکرش را بکنید برنامه گذاشته.
این‌بار اما ارائه ی کننده ی اثر او دیرین ترین و معتبرترین شرکت رقص کانادا، دنس‌ورکز (DanceWorks) است و بعضی از بهترین های رقص کانادا همچون سیلوی بوشار، ماری خوزه چارتیه و ویو مور در آن شرکت دارند. به اضافه سهیل پارسا، کارگردان شهیر تئاتر، نیز دراماتورژِ کار را به عهده گرفته است.
ظریف در این اثر که خود طراح رقص آن است در واقع بیشتر به صحنه هایی از زندگی خودش می پردازد، همان «گذشته»یی که برایم از آن می گوید، «همان داستان هایی که مثل صندوقچه برای خودت نگاه داشتی.»
ساشار برایم تعریف می کند که داستان ها را «به طور مجزا» ساخته و بعد آن ها را به هنرمندان مختلف داده تا قطعه های متفاوتی بر اساس آن کار کنند اما وقتی همه را پیش هم گذاشته «تا ببینم کنار همدیگر چه شکلی هستند» متوجه نقاط اشتراک بسیار آن ها شده و این بوده که تصمیم گرفته «تنهانامه ها» را بر اساس این مجموعه داستان ها بسازد: «این سنتی بودن من است که به صحنه ی معاصر می آید.»
سال گذشته که نمایش «به نام آب» از او در تئاتر سنتر در غرب تورنتو روی صحنه رفت با ساشار صحبت کرده بودم و او ضمن تشکر از جامعه ی ایرانی خواهان حمایت بیشتر از هنر بود. هنوز هم معلوم است که خیلی از میزان علاقه به کارهایش در جامعه ی ایرانی راضی نیست. در مورد «به نام آب» می‌گوید: «آنقدر که می خواستم مخاطب ایرانی جذب نکردم.»
حالا که «تنهانامه ها» روی صحنه می رود، ساشار بخصوص امیدوار دیدن ایرانی ها است چرا که این نمایش را بسیار مربوط به مسائلی می داند که آن ها با آن سر و کله می زنند. او که خودش از کودکی به این جا آمده و در کانادا بزرگ شده و فارسی را هم خیلی راحت صحبت نمی‌کند، می‌گوید از آن‌جا که «از گروه متوسط سنی» می آید، می تواند هم درد فرزندان مهاجر را بفهمد و هم والدین. به گفته ی او: «فکر می کنم آن‌چه می خواهم با آن ها (مهاجران ایرانی) در میان بگذارم تقلای من و تقلای آن ها یا کودکان یا والدینِ آن ها است… آدم چگونه هویتش را به مذاکره می گذارد؟ آن‌را تاراج می کند و غربی سازی می شود یا سنتی می شود؟»
او «بسیار امیدوار» است که نمایشش با اقبال روبرو شود بخصوص که این بار از بسیاری ترانه های کلاسیک بهره می برد که «خیلی هایمان با آن بزرگ شده ایم.» خود او که ترک آذربایجان است برایم می گوید با صدای خوانندگانی مانند رشید بهبودفِ شهیر بزرگ شده و آوردن این ترانه ها در کارش به آن جلوه ی خاصی بخشیده.
ساشار به تازگی مادربزرگ مادری اش را از دست داده و آثار غم این رویداد نیز بر کارش و بر نگاهش به گذشته خودش تاثیر گذاشته است. این است که احتمالا این را باید از شخصی ترین کارهای این هنرمند خوش نام بدانیم.
«تنهانامه ها» هفته آینده از پنجشنبه، ۱۲ مه تا شنبه،۱۴ مه ساعت ۸ شب در تئاتر Enwave هاربرفرانت سنتر روی صحنه می رود. (Harbourfront Centre’s Enwave Theatre, 231 Queens Quay West). قیمت بلیت برای بزرگسالان ۵/۳۳ دلار و برای دانشجویان و افراد مسن ۵/۲۲ دلار است. اطلاعات بیشتر در danceworks.ca یافت می شود.
ساشار ظریف در حال هدایت رقصنده ها
