برگزاری کنفرانس “یک سیستم آموزشی سکولار برای همه”/ فرح طاهری

گفت وگو با هما ارجمند سخنران کنفرانس

 شنبه ۲۸ می ۲۰۱۱، کنفرانسی در سالن اجتماعات مرکز شهری نورت یورک برگزار شد با عنوان “یک سیستم آموزشی سکولار برای همه”. تنها ایرانی در بین هفت سخنران در این کنفرانس، هما ارجمند، بود.

هما ارجمند، کوشاگر سیاسی ـ اجتماعی، کمپین های مهمی را در کانادا راه انداخته و با همراهی دیگران پیش برده است از جمله کمپین علیه دادگاه های شریعه که این کمپین موفق شد جلوی تشکیل چنین دادگاه هایی را در کانادا بگیرد.

هما حامی سفت و سخت سکولاریسم، حامی حقوق زنان و کودکان، حامی حقوق همجنس خواهان، بنیانگزار “کودکان در اولویت اند”(Children First Now) ، فعال کمپین علیه چندهمسری، فعال کمپین علیه قتل های شرافتی، و حال در کمپین “یک سیستم آموزشی سکولار در انتاریو” نقش بسیار فعالی دارد. او همچنین سخنگوی “آزادی زن” است.

در سال ۲۰۰۶، هما ارجمند جایزه انساندوست سال تورنتو را ازآن خود کرد و در همان سال از سوی انجمن انساندوستی کانادا، جایزه انساندوستی سال کانادا را گرفت. او همچنین از سوی مجله زنان فرانسه در سال ۲۰۰۵ زن سال شناخته شد.

هما ارجمند، علیرغم اینکه در شرایط جسمی و سلامتی مناسبی به سر نمی برد، اما دست از فعالیت هایش برنداشته و همین است که می توان با عقاید سیاسی او موافق نبود، ولی نمی توان فعالیت هایش را انکار کرد و تاثیرات مثبتی که این تلاش ها در پی داشته است، به دیده نگرفت.

هما ارجمند با موضوع “گوش دادن به بچه ها” سومین سخنران این کنفرانس بود.

پیش از شروع کنفرانس با او گفت وگو کردم تا از کم و کیف کنفرانس زودتر مطلع شوم.

 

سازماندگان کنفرانس “دیوارها را فرو ریزیم! یک سیستم آموزشی سکولار برای همه!”چه کسانی هستند و سخنرانی ها در مورد چه مسائلی خواهد بود؟

ـ با تشکر از امکانی که به من دادید. کنفرانس یاد شده توسط شبکه یک سیستم آموزشی برای همه سازمان داده شده است. این شبکه شامل ائتلافی از سازمان های مختلف از جمله “همه برای یک”، مرکز پژوهش انتاریو، سازمان حقوق مدنی در آموزش و پرورش، کمپین بین المللی علیه دادگاه های اسلامی در کانادا، کنگره مسلمانان کانادا، تعدادی از هیئت امنای مدارس انگلیسی، فرانسوی زبان، انجمن انسان دوستان انتاریو و چندین سازمان دیگر است. این کنفرانس قرار است در مورد موضوعاتی چون معرفی شبکه سیستم آموزشی واحد، تاریخچه به وجود آمدن آموزش و پرورش چند سیستمی، هزینه های سنگین سیستم آموزشی موجود، تبعیضات و نقش جداسازی آن، عامل دخالت مذهب در آموزش و پروش کودکان و… صحبت کند.

 هدف این ائتلاف، حذف مدارس مذهبی است که توسط دولت بوجه شان تأمین می شود، چرا که بیش از یک قرن است که مدارس کانادا بر اساس قانون به کاتولیک و غیر کاتولیک تقسیم شده اند. اعضای این شبکه بر این باورند  که  مدارس سکولار درشان به روی کلیه دانش آموزان بدون تبعیض باز است، در این مدارس دانش آموزان  احترام متقابل و حقوق پایه ای و برابر شهروندی را فرا می گیرند، در حالی که مدارس مذهبی جاده صاف کنی است برای ایجاد آپارتاید حقوقی، اجتماعی، فکری، روحی، فرهنگی و مدنی. چرا که دانش آموزان را بر اساس مذهب والدینشان به اسلامی، یهودی، کاتولیک، هندو و غیره از هم تفکیک کرده اند و بعد آنها را در مدارس مذهبی ثبت نام می کنند که در آن هر روزه آموزش دگم های مذهبی و رسوم عقب افتاده بخش اعظم تربیتی محسوب می شود.  در حالیکه مدارس می بایست محیطی جهت خنثی کردن تاثیرات منفی مذهب و رسوم عقب مانده ای که کودک از اعضای خانواده هر روزه به طور خود به خودی می آموزد، باشد.

واقعیت این است که با ایجاد مدارس مذهبی، هویت سازی کاذب مذهبی برای کودکان ایجاد می کنند. تعلق کودکان را به مذهب خاصی ترویج می کنند که در نهایت جدائی و راسیسم را همه جانبه تقویت خواهد کرد. این آن مسئله ای است که باید تمام انسان های مدافع حقوق کودک را دلواپس کند و شبکه بر آن است تا عموم را از این واقعیت ناخوشایند و دلخراش آگاه کند. به همین منظور این کنفرانس سعی دارد تا با مطرح کردن جوانب مختلف حول آموزش مذهب در مدارس، ذهنیت عموم را باز کند تا در مقابل این برخورد غیرانسانی نسبت به کودک به اقدام عاجلی دست زنند، که همان تغییر قوانین به نفع مدارس سکولار برای همه تا پایان دوره تحصیلی دبیرستان است.   

  

این شبکه همچنین خواهان جلوگیری از هزینه هنگفتی است که خرج هیئت امنای آموزش و پرورش مدارس مذهبی می شود. دولت ایالتی و وزارت آموزش استان انتاریو در کنار تأمین مخارج شورای (هئیت امنای) مدارس عمومی (انگلیسی و فرانسوی) تامین کننده مخارج  ٢٩ شورای مدارس کاتولیک انگلیسی زبان و ٨ شورای کاتولیک فرانسوی زبان است. وجود چندین سیستم آموزشی با خود بوروکراسی عریض و طویل و هزینه های سرسام آور را به همراه دارد. با بودجه هر کدام از این شوراها به تنهایی می شود ده هزار دانش آموز را با آخرین تکنولوژی و وسایل ورزشی و تفریحی در مدارس سکولار آموزش داد. صحبت از هزینه ای معادل یک میلیارد دلار است. این در حالی است که به بودجه مدارس سکولار هر روز به بهانه های مختلف دستبرد می زنند. به طور نمونه اخیرا استخر مدارس را به علت کاهش بودجه قطع کردند و یا گردش علمی دانش آموزان را کاهش دادند.  از کلاس های موسیقی تا ورزش و هنر تا آنجائی که دولت زورش رسیده کاسته است. تعداد دانش آموزان نسبت به هر معلم را در این مدارس افزایش داده اند و بودجه کتابخانه مدارس را به حداقل رسانده اند. از این واقعیت نمی شود گذشت که قطع مخارج هنگفت مدارس مذهبی موقعیت تحصیلی و تفریحی دانش آموزان را صد چندان خواهد کرد که این خود شامل حال کلیه دانش آموزان بدون تبعیض خواهد بود. شبکه خواهان برداشتن کلیه جمع هیئت امنای مذهبی انگلیسی زبان و فرانسوی زبان است.

 

کمی از پیشینه ی شبکه ی برگزارکننده ی کنفرانس بگویید.

ـ شبکه ی ” یک سیستم آموزشی سکولار برای همه” از سال ٢٠٠۵ به منظور جدائی مذهب از آموزش و پرورش کانادا  تشکیل شد. این شبکه تاکنون چندین جلسه عمومی، کنفرانس مطبوعاتی، تظاهرات و نشست با نمایندگان دولت داشته است. فعالان این شبکه دائماً در رسانه ها در خصوص  تبلیغ یک سیستم آموزشی حضور دارند. لازم به یادآوری ست که به خاطر فعالیت های این شبکه بود که طرح ایجاد مدارس اسلامی به هزینه دولت  به عقب رانده شد و طراح آن جان توری رهبر حزب محافظه  کار در استان انتاریو در انتخابات گذشته رای نیاورد. این کنفرانس با عنوان “دیوارها را فرو ریزیم! یک سیستم آموزشی سکولار برای همه!” در امتداد فعالیت های گذشته ی ماست.

 

روی “سیستم آموزشی سکولار برای همه در انتاریو” تاکید دارید، مگر قانون آموزش و پرورش در انتاریو با دیگر نقاط کانادا چه تفاوتی دارد؟

ـ قوانین کنونی کانادا در علی العموم متأثر از مذهب است. بخصوص قوانین مدنی آن رنگ و بوی مذهب کاتولیک و پروتستان را دارد. نکته دیگر اینکه هیچ قانونی از کتاب قانون کانادا حذف نمی شود بلکه به آن اصلاحیه وارد می شود ولی این به آن معنا نیست که دیگر قوانین گذشته  یا کهنه  مورد استفاده قرار نمی گیرد. برای نمونه هنوز هم می شود دختران جوان ١۴ ساله را به ازدواج قانونی مردان سالمند درآورد، به شرط اینکه والدین دختر اجازه ی کتبی این ازدواج را داده باشند، اما عموم شهروندان کانادا از این قانون پوسیده مطلع نیستند و اگر هم باشند مورد تائیدشان نیست. ما هم در مبارزه علیه دادگاه های اسلامی (شرعیه) در کانادا از این قانون مطلع شدیم. اما اینجا و آنجا ممکن است که گروه هایی مذهبی چون مارمونها از این قانون ـ به طور مخفیانه از شهروندان دیگر، البته نه مخفیانه از دولت ـ استفاده کنند. حتما خوانندگان شما از جریان مارمونها در بانتیفول بریتیش کلمبیا مطلع هستند. در این سکت با استفاده از قانون ذکر شده دختران جوان زیر سن قانونی را با رضایت والدینشان به ازدواج مردان مسن در می آورند و چند همسری هم متداول است. حفظ قوانین قرون وسطائی در کتاب های قانون کانادا معضل بزرگی است.

آموزش و پروش کانادا هم از این قاعده مستثنا نیست. بخشی از قوانین آن متعلق به یک قرن پیش است. به طور مثال ایجاد مدارس کاتولیک به هزینه دولت که در سال ١٨۶٧ به تصویب رسید، هنوز هم از نظر قانونی معتبر هستند. متاسفانه، هم  اکنون در چهار ایالت کانادا که شامل آلبرتا، انتاریو، سسکاچوان و نورت وست تریتوری است با استفاده از همین قانون دارند مدارس کاتولیک را با بودجه دولت  اداره می کنند.  طبق این قانون سایر مذاهب دیگر هم می توانند مدارس خود را داشته باشند به شرط اینکه ثابت کنند که حد نصاب را در آن منطقه کسب کرده اند.

 

عنوان کنفرانس”دیوارها را فرو ریزیم!” است، انتظار دارید چه دیوارهایی را فرو ریزید؟

ـ همانطور که می دانید سیاست چند فرهنگی کشور کانادا باعث تفکیک شهروندان آن بر اساس ملیت، مذهب و حتی رنگ پوست شده است. این تفکیک را به طور فیزیکی هم می شود مشاهده کرد. در مناطق معین شهروندان معینی زندگی می کنند. به طور مثال، اکثر کسانی که از ایران آمده اند در یک منطقه شهر تورنتو متمرکزند. در شهرهای بزرگ پدیده ای به نام چایناتاون، ایتالیای کوچک، هند کوچک، منطقه یهودی نشین و روسی نشین خیلی متداول است.  این”کامیونیتی ها” در درون خود سوخت و ساز می کنند. به همین منظور بعضاً حتی نیازی به فراگیری زبان انگلیسی هم نیست چرا که کلیه کارهای روزمره خود را می توانند بدون فراگیری زبان انگلیسی هم انجام دهند. از دکتر، مکانیک، بنا، مغازه دار گرفته تا حفظ رسم و رسوم.  در نتیجه یک دیوار مستحکم کاذب دور آنان به خاطر سیاست چند ملیتی کشیده شده است که مانع ادغام آنها با سایر شهروندان دیگر شده است. موضوع  دهشتناک دیگر وجود همین مدارس مذهبی است که جداسازی کودکان را در این مناطق تشدید کرده است.  به طور مثال امروز کودکان محله هند کوچک که از سایر کودکان مناطق دیگر جدا شده اند و فقط شانس برخورد و فراگیری و بازی با کودکان هم محله خود را دارند، به خاطر مذهب والدینشان، باز هم حوزه فعل و انفعال آنها در محدوده ی کوچکتری انجام می گیرد. بدین وسیله امکان تداخل با سایر کودکان مناطق دیگر ضعیف تر و تا حدی غیر ممکن می شود. 

در واقع مدارس مذهبی در امتداد سیاست چند فرهنگی کاناداست، که سیاستی کاملا غیر انسانی است و مانع انتگراسیون کودکان شده است. ما می خواهیم این دیوار کاذب را فرو ریزیم تا کودکان ملیت های مختلف با هم ادغام شوند.

 

شما در چه موردی صحبت می کنید؟

ـ تمرکز من روی حقوق جهانشمول کودک است. تأکید من بر نقش دولت ها در خصوص تأمین حقوق کودکان و حمایت از آنان در مقابل هرگونه تعرض مذهب و فرهنگ های ارتجاعی و عقب مانده است. دولت های غربی کماکان به حمایت مالی و معنوی از بسیاری از مدارس مذهبی و گروه های مذهبی ادامه می دهند. جنبش ترقی خواهی و سکولار و مدافع حقوق کودک در تلاش است که مدارس مذهبی را برچیند، چرا که اولا کودکان مذهب ندارند و جداسازی کودکان بر اساس مذهب اولیاشان قرار دادن کودکان در موقعیت بسیار خطرناک و آسیب پذیر است. تجربه مدارس اسلامی و این که با وجود مدارس کاتولیک امکان تعرض جنبش اسلام سیاسی برای ایجاد مدارس اسلامی خیلی بالا است و تا حال چندین بار این تعرضات به عقب رانده شده است ولی متوقف کردن چنین تلاش هایی در گرو برچیدن همه مدارس مذهبی است. تاکید من بر یک سیستم آموزشی واحد و سکولار برای همه خواهد بود. جهانشمول بودن حقوق کودک در این عرصه به این معنی است که دولت امکان آموزشی برابری برای همه کودکان جدا از جایگاه اقتصادی خانواده ها، مذهب اولیای کودکان، ملیت، زبان و فرهنگ آنان تامین کند. دولت موظف است که علیه هرگونه جداسازی مبارزه کند و این شامل جداسازی در سیستم آموزشی است. این کنفرانس یکی از تلاش های جنبش ترقی خواهی و مدافع حقوق کودکان جهت کنار زدن مذهب در امور جامعه، آموزش و پرورش و دولت است. این کنفرانس سکویی خواهد بود برای بسیج جامعه برای تغییرات بزرگ در تامین حقوق کودکان و تقویت سکولاریسم.

 

در حاشیه

ـ کنفرانس سر ساعت ده، با وجود اینکه تعداد کمی در سالن حضور داشتند، آغاز شد. این نظم را واقعا باید تحسین کرد و این یکی از مواردی ست که ما به عنوان مهاجرانی که همچنان عادت به تأخیر در اجرای برنامه هامان داریم، باید از میزبان یاد بگیریم.

 ـ مدت زمان کنفرانس طولانی بود، هفت ساعت از ۱۰ صبح تا ۵ بعدازظهر روز شنبه، ضمن اینکه در آگهی برنامه ورودیه ۲۰ دلار عنوان شده بود. به خانم ارجمند گفتم روز شنبه، صبح، تا عصر آن هم با ورودیه ۲۰ دلاری، باعث شده که تعداد کمی به این کنفرانس بیایند. او توضیح داد که ۲۰ دلار برای هزینه ی ناهار بوده، که متاسفانه در آگهی عنوان نشده بود. به هر حال لازم بود از این کنفرانس که برای برگزاری اش زحمت زیادی کشیده شده بود، تعداد بیشتری استقبال کنند.

 ـ آقای رنتون پترسون در سخنرانی اش اظهار داشت که سازمان ملل کانادا را در این خصوص (سیستم آموزشی دوگانه) مقصر خوانده و این سیستم را تبعیض آمیز دانسته است. سخنران با طنز پاسخ کانادا را که دو کتابچه قطور چند اینچی بود، نشان داد گفت در این حجم تلاش کرده اند تا وجود چنین سیستمی را توجیه کنند.