استفن هارپر خیلی اهل گشت و گذار در جهان نیست. برخلاف بعضی رئیس دولت‌ها که می‌خواهند در دوران کشورداری حسابی جهان‌گردی کنند، ..
شهروند ۱۲۵۶ پنجشنبه ۱۹ نوامبر ۲۰۰۹
نخست‌وزیر کانادا از سنگاپور و هند دیدن کرد
استفن هارپر خیلی اهل گشت و گذار در جهان نیست. برخلاف بعضی رئیس دولت‌ها که می‌خواهند در دوران کشورداری حسابی جهان‌گردی کنند، سابقه نشان می‌دهد که نخست‌وزیر ما ترجیح می‌دهد از تیم هورتون جدیدی که در اوکویل باز شده دیدار کند و یا در استان‌های غربی کشور پهناورمان چرخ بزند. در ضمن تابه حال علاقه چندانی از او به رابطه‌ی مبرم کانادا با آسیا ندیده بودیم و بعد از چهار سال نخست‌وزیری هنوز پایش را به چین و هند نگذاشته بود. اما همه‌ی این‌ها ظاهرا در حال عوض شدن است و نشانه‌هایش از هفته‌ی قبل ظاهر شد.
استفن هارپر در کنار بسیاری از رهبران آسیا و جهان همچون اوباما و مدودف، روسای جمهوری آمریکا و روسیه، آخر هفته‌ی گذشته را در جزیره‌ی کوچک سنگاپور گذراند و در نشست سازمان همکاری اقتصادی آسیا پاسیفیک (آپک) که سازمانی متشکل از کشورهای حوزه‌ی اقیانوس آرام است، شرکت کرد. او سپس بلافاصله عازم هند شد و پس از دیداری سه روزه از این کشور به اتاوا باز می‌گردد و چند هفته بعد عازم سفری بسیار مهم به چین و کره‌ی جنوبی می‌شود.
هارپر مجموعا حضوری کوتاه در سنگاپور داشت و از وقت خود برای مشارکت در صحبت‌ها در مورد احیای اقتصادی جهان و روابط تجاری استفاده کرد. او در صحبت‌های خود بارها تاکید کرد که "علیرغم تفاوت مواضع رهبران جهان" همه اتفاق نظر دارند که تغییرات آب و هوایی موضوع مهمی است. سایر رهبران آسیایی نیز با تاکید بر این‌که این کشورها نمی‌توانند تا زمان برگزاری کنفرانس قریب‌الوقوع در کپنهاگ، به معامله‌ی سیاسی اساسی برسند، اقدامات موثرتر را به آینده موکول کردند.
آسیا در نگاه هارپر
اما مهمترین بخش صحبت‌های هارپر تاکید بی‌سابقه‌ی او بر اهمیت آسیا در دیدگاه کانادا بود. این‌را بخصوص باید در پرتوی تاریخ روابط دولت محافظه‌کار هارپر با آسیا دید.
اقدامات دولت هارپر در پی سال‌ها تلاش‌های بی‌وقفه‌ی دولت‌های لیبرال کریتین و مارتین برای برقراری روابط بهتر با چین، به سردی روابط با این کشور انجامید. هارپر در سال ۲۰۰۶ در حرکتی جنجالی به خبرنگاران گفت: "فکر نمی‌کنم کانادایی‌ها بخواهند ما ارزش‌های کانادایی و باورمان به دموکراسی و آزادی و حقوق بشر را بفروشیم". این اشاره‌ای به سابقه‌ی بد چین در زمینه‌ی حقوق بشر و رابطه‌ی تجاری دو کشور بود و نیز اقداماتی همچون دیدار با دالای لاما، از رهبران استقلال‌طلبان تبتی که با دولت چین در نبرد هستند، به سردی روابط دو کشور انجامید. هارپر با دولت هند نیز رابطه‌ی خیلی بهتری نداشته است. شاشیشکار گاوای، کمیسیونرِ عالی هند در کانادا، در مصاحبه با گلوب اند میل می‌گوید: "سال‌هاست همدیگر را نادیده گرفته‌ایم".
اما به نظر می‌رسد واقعیت‌های اقتصادی بخصوص در پی سقوط اقتصاد جهانی و البته فشار مداوم لیبرال‌ها به رهبری ایگناتیف، هارپر را به خود آورده و او را متوجه اهمیت اقتصادی آسیا کرده است. مثلا گزارشی از چارلز برتون، استاد دانشگاه براک، نشان می‌دهد که کانادا در حال حاضر سالی ۴۰ میلیارد دلار از چین واردات دارد (چهار برابر صادرات این کشور). این در حالی است که بسیاری معتقدند کانادا باید از عواملی مثل حضور بیش از ۱.۲ میلیون چینی‌تبار در کانادا برای بهبود روابط دوطرفه استفاده کند.
اوجِ تغییر نظر هارپر و جلب توجهش به آسیا را می‌توان در این گفته‌ی او خلاصه کرد که در پایان نشست سازمان آپک به خبرنگاران گفت: "اقتصاد کانادا از طریق تجارت در آتلانتیک (حوزه‌ی اقیانوس اطلس) ساخته شد اما رفاه آینده‌ی ما هر روز بیشتر وابسته به روابط ما با پاسیفیک (حوزه‌ی اقیانوس آرام) است".
هارپر در هند
در حالی که شهروند زیر چاپ می‌رفت، نخست‌وزیر سفر سه روزه‌ی خود به هند را آغاز کرد. هارپر سفر خود را روز دوشنبه با دیدار از مومبای (بمبئی) آغاز کرد و در صحبت با تجار و صاحبان کسب و کار، تجارت بیشتر بین دو کشور را تشویق کرد.
بعضی از ناظران اهمیت بخش زیادی از سفر هارپر را بسیار "محلی" می‌دانند و می‌گویند برنامه‌ی هارپر نشان می‌دهد بیش از فکر کردن به اقتصاد به کسب رای در جامعه‌ی ۱.۲ میلیون نفری هندی‌های کانادا فکر می‌کند که با توجه به تمرکزشان، بعضی حوزه‌های مهم انتخاباتی (از جمله در همین تورنتوی خودمان) را کنترل می‌کنند. بیرون درآوردن این جامعه از چنگ حزب لیبرال از تلاش‌های مداوم هارپر بوده است. سفر هارپر جوری تنظیم شده که بخش‌های مختلف هندی‌های کانادا را در بر گیرد. او در سفر خود از معبدی هندو در دهلی نو دیدار می‌کند که نمونه‌ای از آن در تورنتو موجود است؛ به بازدید از معبد طلایی در آمریتسار می‌‌رود که مقدس‌ترین معبد سیک‌مذهبانِ جهان است؛ و در ضمن از خانه‌ی چاباد، مرکز فرهنگی یهودیان در مومبای دیدار می‌کند که طعمه‌ی حملات تروریستی سال گذشته بود. هندوها، یهودیان و سیک‌ها هر کدام حدود ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت کانادا را تشکیل می‌دهند.
هارپر در ضمن در سفر خود با آکشای کومار، بازیگر مشهور فیلم‌های هندی (که او را برد پیتِ بالیوود می‌خوانند) دیدار کرد. قرار است آقای کومار یکی از حاملان مشعل بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۰ ونکوور باشد. با این‌که دولت این را تلاشی برای بهبود صنعت گردشگری می‌داند (هارپر اعلام کرد کمیسیون گردشگری کانادا کارزاری برای جذب مسافران بیشتر از هند به کانادا آغاز می‌کند) بسیاری آن‌را نیز برای جذب بیشتر هندی-کانادایی‌های عاشق سینما دانستند.
با این حال تقلیل سفر هارپر به تلاش برای جمع‌آوری رای هندی‌هایِ کانادایی را باید تحلیل افراطی دانست.
خود هارپر شب یکشنبه پس از رسیدن به مومبای به خبرنگاران گفت: "این دولت رابطه با هند را به شیوه‌ای برقرار کرده است که دولت‌های کانادا از دهه‌ی ۱۹۷۰ تا کنون انجام نداده بودند". اقدامات بسیاری هست که نشان می‌دهد دولت هارپر قدم‌هایی در این زمینه برداشته: یازده سفر وزرا، بازگشایی سه نمایندگی جدید تجاری کانادا در هند (که تعداد کل این مراکز را به هشت نمایندگی می‌رساند)، تلاش برای انعقاد قرارداد هسته‌ای غیرنظامی که شاید در همین سفر امضا شود و حتی قدم‌هایی به سمت مسئله‌ی دشوار تجارت آزاد با هند.
پیش از این چیزی که بسیاری سوءاستفاده‌ی هند از فن‌آوری کانادا برای ساختن سلاح‌های هسته‌ای‌اش می‌دانستند، باعث سال‌ها دوری دو کشور شده است. روابط تجاری بین دو کشور هرگز خیلی خوب نبوده است. در سال ۲۰۰۷ صادرات کانادا به هند تنها ۲ میلیارد دلار بود (در مقابل ۱۲ میلیارد به چین). شرکت‌های معدودی مثل بمباردیه و سان لایف موفق به تثبیت خود در هند شده‌اند، اما دلایلی همچون "زحمت‌های بسیار بوروکراتیک، ناکارآمدی دولت و فساد" (به گفته‌ی دیوید مالونه، کمیسیونر عالی سابق کانادا در هند) باعث شده روابط گسترده‌تر نشود.
هارپر در سفر خود مصمم نشان داد این روند را تغییر دهد. او گفت: "کشورهای ما منافع تجاری مشترک بسیاری دارند و جای زیادی برای افزایش تجارت هست. تولید ناخالص داخلی ما رویهمرفته دارد به چهار تریلیون دلار نزدیک می‌شود. اما در حال حاضر تنها سالی پنج میلیارد دلار با هم تجارت می‌کنیم".
با این حال به نظر می‌رسد سفر هارپر بیشتر تلاشی برای آغاز جدید باشد تا انعقاد قراردادهای مهم. هنوز مشخص نیست قرارداد مهم در زمینه همکاری هسته‌ای دو کشور و حفاظت از سرمایه‌گذاری خارجی (که هر دو برای هندی‌های کانادا هم بسیار مهم خواهد بود) در این سفر هارپر به پایان می‌رسد یا نه. در صورت انعقاد قرارداد هسته‌ای، شرکت انرژی اتمی کانادا می‌تواند رآکتورهای هسته‌ای را به هندِ مشتاق بفروشد. این هم برای هندی‌ها که به دنبال راه‌های جدید کسب انرژی هستند اهمیت خواهد داشت و هم برای کانادایی‌هایی که می‌توانند صنعت نه چندان پررونق هسته‌ای خود را احیا کنند.
هارپر، در بخشی از سفر خود در دهلی نو با مانموهان سینگ، نخست‌وزیر هند، و سایر وزرای این کشور دیدار می‌کند و سپس به اتاوا باز می‌گردد و آماده‌ی سفر به چین و کره‌ی جنوبی می‌شود که در ۲ دسامبر صورت خواهد گرفت.
