سخنرانی مسعود نقره کار در یادمان قتل عام زندانیان سیاسی/ فرح طاهری

یادمان بیست و سومین سالگرد اعدام های جمعی تابستان ۶۷، شنبه ۲۷ آگوست ۲۰۱۱ در سالن برگندی کتابخانه نورت یورک تورنتو برگزار شد.

“کانون خاوران”، “حقوق بشر و دمکراسی برای ایران” و “کمیته ی همبستگی با مادران جانباختگان در ایران” برگزارکنندگان این برنامه بودند و شهروند نیز چون همیشه از حمایت کنندگان آن.

گردانندگی مراسم را نینا طوبایی برعهده داشت.

حسن پویا پیام کمیته برگزارکننده را خواند. او  با اشاره به اینکه امروز مصادف با پنجم شهریور است، از اعدام های فرودگاه سنندج در سال ۵۸ که در این روز به دست خلخالی انجام شد، یاد کرد.

در این پیام همچنین مروری شد بر چگونگی کشتار ۶۷، حکمی که توسط آیت الله خمینی صادر شده بود، افراد گروه مرگ و دادگاه های چند دقیقه ای شان، قتل عام مجاهدین در مرداد ماه و آغاز اعدام های جمعی دیگر زندانیان اوین و گوهردشت از پنجم شهریور ماه، دفن پنهانی در گورهای جمعی در خاوران، مبارزات خانواده ها برای افشای جنایات و … اینکه باید این جنایات را گفت تا فراموش نشوند.

 در ادامه مراسم، آرش عزیزی از سوی سازمان جوانان حزب دمکرات نو (ان دی پی) سخن گفت. از قبل قرار بود در این مراسم، الیویا چا، نماینده مجلس فدرال کانادا از ان دی پی سخنرانی کند، اما متاسفانه آن روز مصادف شده بود با مراسم تشییع پیکر رهبر ان دی پی که همسر الیویا بود. جک لیتون روز ۲۲ آگوست به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت و کانادا را از مرگ خود بهت زده کرد.

الیویا در این شرایط پیامی نمی توانست برای این مراسم داشته باشد، جز اینکه رفتارش الگویی باشد برای همه ی آنان که عزیزی را به ناگهان به هر طریق از دست می دهند، اینکه مشعلی که بر زمین افتاده را باید برداشت و به جلو نگاه کرد و ادامه داد.

آرش عزیزی بخشی به انگلیسی و بخشی به فارسی، با اشاره به کشتارهای ۶۷، پرسید “به راستی به کدامین گناه کشته شدند. به گناه جهان بهتری خواستن” او افزود: کمونیست ها و چپ ها در همه ی جهان زیر ضرب بوده و هستند حتی در همین کانادا و کشورهای به ظاهر دمکرات.

 در ادامه، دکتر رضا مریدی نماینده مجلس انتاریو سخن گفت. او اشاره کرد، همانطور که هولوکاست نباید فراموش شود، کشتار ۶۷ هم نباید فراموش شود. عمق جنایات جمهوری اسلامی در آن تابستان به قدری وسیع است که باید مدام گفته شود تا جهانیان بدانند.

دکتر مریدی، افزود: رژیم جمهوری اسلامی همچون دیگر رژیم های دیکتاتوری، زمانی که در بن بست قرار گرفت، دستور کشتار زندانیانی را صادر کرد که در حال گذراندن محکومیت شان بودند و یا محکومیت شان تمام شده بود.

مریدی با اشاره به اینکه ملت ایران بیش از یکصد سال است که برای دموکراسی و آزادی مبارزه می کند، اظهار امیدواری کرد که در آینده این ملت صاحب حکومت قانون و دمکراسی می شود.

دکتر مریدی تأکید کرد که ما هرجا که هستیم باید صدای مردم ایران را به گوش مردم جهان برسانیم و آگاهی رسانی بالاترین سلاح ماست.

 پیام ویدیویی ایرج مصداقی یکی از بازماندگان قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ و نویسنده ی کتاب خاطرات زندان تحت عنوان ” نه زیستن نه مرگ” خطاب به برنامه یادمان ۶۷ در تورونتو پخش شد. پیام کوتاه بود و سپاس از اینکه با برگزاری چنین برنامه هایی با فراموشی تاریخی مبارزه می کنید.

 در ادامه مراسم، سخنرانی دکتر مسعود نقره کار بود. سخنران اصلی این برنامه از فلوریدای آمریکا به تورنتو آمده بود.

مسعود نقره کار متولد ۱۳۳۲ تهران است.  او از سال ۱۳۴۷ شروع به نوشتن کرد  و با چاپ مقالات ادبی، اجتماعی و نیز سیاسی در ایران و نیز خارج از ایران به عنوان نویسنده ای پرکار و جدی به کار پرداخته است. 

او  در سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۸) در رشته پزشکی فارغ التحصیل شد و همزمان با طبابت،  در زمینه های مورد علاقه اش می نوشت. از جمله کارهای او می توان به رمان بچه های اعماق، و پنجره کوچک سلول من،  از سرزمین تلخ،  بسوزان عشق (مجموعه داستانها و یادداشتهای تبعید)،  مجموعه ۵ جلدی بخشی از تاریخ جنبش روشنفکری ایران، بررسی تاریخی و تحلیلی کانون نویسندگان ایران در تبعید، واپسین نامه ها (نامه های تیرباران شده ها)، روایت دو قتل سیاسی (۱۳۶۹)،  و نیز مقاله های بسیاری در سایت های اینترنتی و نشریات چاپی اشاره کرد.   نقره کار در سال ۱۹۹۳ مهاجرت کرد و در فلوریدای آمریکا ساکن شد. در زمینه ی مطبوعات، او با نشریه آرش به عنوان یکی از بانیان و پایه گذاران آن (تا شماره دهم) همکاری داشت و نیز در سال ۲۰۰۵ به مدت یک سال شهروند  را در فلوریدا منتشر می کرد.

عنوان سخنرانی مسعود نقره کار “کشتار دگراندیشان در ایران” بود.

نقره کار در مورد عدم تحمل دگراندیش گفت و از تحمل و مدار و از دیدگاه های مختلف در این مورد. دگراندیشی، نپذیرفتن باور مسلط است. پیروی نکردن از ارزش های غالب است.

سخنران برای پرداختن به تاریخ عدم تحمل دگراندیش در ایران، با اشاره به نکات مثبت تاریخ و فرهنگ مان، از نکات تاریک و منفی آن نیز گفت. اینکه نگاهی به تاریخ ما،  نشان می دهد که تاریخی سراسر از عدم تحمل دگراندیش و حذف آن داریم. حذف دگراندیش به شقاوت بارترین اشکال در طول تاریخ. یعنی از پیش از هخامنشی ها تا به امروز جز در چند مقطع کوتاه، همیشه با عدم تحمل دگراندیش روبرو بوده ایم.

نقره کار افزود: یک نکته ی منفی در تاریخمان بحث عدم تحمل دگراندیش است. پدیده ای که تبدیل شده به پاره ای از ساختار فرهنگی جامعه و تاریخ ما که به اشکال مختلف در کنار شکوه و عظمت تاریخمان قرار داشته.

او از دوران کمبوجیه و داریوش دوم و اشکانیان و ساسانیان مثال هایی آورد. از پدرکشی ها و پسرکشی ها، از چشم درآوردن ها و گوش و بینی بریدن ها، از رفتاری که با اقلیت های مذهبی در دوره های مختلف شده، از کشتارهای بزرگی همچون کشتار مزدکیان، از دوران صفویه که خوردن گوشت مخالف باب می شود، از مسلمان کشی و سنی کشی تا بابی کشی و شیخیه کشی در دوران قاجار…. و می آییم تا می رسیم به مشروطیت و بعد دوران رضاشاه و رفتاری که با آن ۵۳ تن شد، بعد زمان محمدرضا پهلوی و رفتاری که با مصدق و فاطمی و گلسرخی شد… و بعد جمهوری اسلامی که روی همه را سفید کرد.

گفتنی ست که این اسامی تنها به عنوان نمونه گفته شد وگرنه برای هر دوره می شود ده ها، صدها و هزاران هزار اسم و نمونه ردیف کرد.

سخنران عدم تحمل دگراندیش را تنها مختص به حاکمان در قبال مخالفانشان ندانست و گفت: عدم تحمل دگراندیش در چندین سطح وجود داشته. هم در سطح جامعه (رابطه گروه های اجتماعی با هم)، هم در سطح گروه های اپوزیسیون و هم در رابطه با حکومت ها با مخالفانشان.

نقره کار در ادامه سخنانش به کشتار دگراندیشان توسط جمهوری اسلامی پرداخت و آن را به شش دوره کشتار تفکیک کرد و تأکید کرد: این شش دوره جدا از کشتارهای دیگری ست که توسط گروه های فشار انجام شده.

اولین دوره ی کشتارها، سال های ۵۸-۵۷ کشتار بزرگ صاحب منصبان پهلوی، کردستان، بندرانزلی. کشتار سال ۶۰، کشتار سال ۶۷، کشتار مخالفان در تبعید (که از همان آغاز حکومت جمهوری اسلامی شروع شد)، قتل های زنجیره ای، کشتار فعلی از فعالان جنبش سبز.

دکتر نقره کار، به علت بروز این پدیده نیز پرداخت و با طرح این پرسش که “چرا نمی توانیم مخالف را تحمل کنیم تا حدی که می خواهیم او را حذف فیزیکی کنیم؟” پاسخ های مربوط را برشمرد.

یک دسته فکر می کنند که ساختار ذهنی و روانی انسان ویژگی هایی دارد که وقتی منافعش به خطر می افتد، واکنش ایجاد می کند که می تواند از یک خشونت کوچک و لفظی باشد تا قتل.

دسته ای دیگر آن را به عوامل اجتماعی نسبت می دهند. اینکه عوامل اجتماعی باعث می شود که انسان دست به چنین کاری بزند.

نقره کار نظر خود را هم عنوان کرد و گفت: من شخصا تلفیق این دو را قبول دارم. از مهم ترین عوامل اجتماعی که سبب ساز عدم تحمل دگراندیش می شود،  دین است. هر تفکری که فکر کند خودش صاحب تفکر است و بقیه نه، که در همه مذاهب بوده. بنابراین مذهب، سیاست، نژاد، قومیت و … اینها همه مقوله هایی هستند که سبب بروز عدم تحمل دگراندیش می شود تا جایی که به کشتار دیگری برسد.

 دکتر نقره کار پس از بیان درد به درمان رسید و گفت، حال چه باید کرد؟ باید دنبال راه حل های عملی بود. من بیشتر به تجربه های موجود فکر می کنم تا ببینم اینها چه کرده اند جاهایی مثل کانادا و …

اصل قضیه برمی گردد به آزادی و فردباوری، مدنیت، باور به حقوق بشر که اگر اینها تحقق پیدا کند، بحث عدم تحمل دگراندیش را دیگر به آن صورت نخواهیم داشت.

مهمترین قدم این است که هر کس از خودش شروع کند. دور شدن از تفکر اسطوره ای مذهبی سیاه و سفید دیدن است.

در پایان سخنران به موانع اجتماعی که مانع از رسیدن به آزادی می شود نیز اشاره کرد و به طور نمونه گفت، در جامعه ی ما با وجود حکومت اسلامی نمی توانید برای آزادی گام بردارید. مسئله برخورد با نابرابری های اقتصادی ـ اجتماعی، اما نکاتی هست که می تواند کمک کند. مهمترین نکته آموزش است آن هم آموزش به بچه ها که بپذیرند و باور کنند تفاوت ها را، تحمل کنند اختلاف ها را. آموزش تحمل و مدارا یک نیاز فرهنگی، اخلاقی، سیاسی و قانونی ست.

اگر بخواهیم فرزندانمان در صلح و آسایش زندگی کنند باید به آنها تحمل و مدارا را آموزش داد و به آنها گفت که خود ما تجربه ی نفرت را داشته ایم.   

پس از پایان سخنرانی، نقره کار به سه پرسشی که از طریق ایمیل دریافت شده بود پاسخ داد و به دلیل کمی وقت، فرصت پرسش و پاسخ به حاضران در سالن که بیش از سیصد تن بودند داده نشد، که این خود موجب گله شرکت کنندگان شد.

 

پس از استراحتی کوتاه که به خرید کتاب های سخنران و امضای آن توسط نویسنده گذشت، بخش بعدی برنامه با اجرای شعر و موسیقی توسط هنرمند مردمی فواد ادامه یافت.