۳- اختلال شخصیت پارانوئید

شخصیت پارانوئید به کسی گفته می شود که بیش از اندازه محتاط و مشکوک بوده و دایم در حال کشف خیانت و تجاوز و بد عهدی دشمنان دوست نما است. اگر تلاش شود به این افراد ثابت شود که در اشتباه هستند به زودی خود ما هم جزو دشمنان محسوب خواهیم شد. در بین این افراد کسانی هستند که حتی همسر ۶۰ ساله خود را به داشتن رابطه با پستچی، باغبان و خدمتکار متهم می کنند. این افراد هرگونه واکنش مخالف خود را مانند جریمه رانندگی، هنگام رانندگی پیچیدن اتوموبیلی جلوی آنها یا اعتراض کوچک همسایه را به عنوان علایمی از خیانت و دشمنی و غیره تعبیر می کنند. این افراد دچار توهم بزرگ منشی و گزند و آسیب هستند و دایم دیگران را به بهانه های مختلف به دادگاه می کشند. آنها افراد انتقام جو و کینه توزی بوده و در آنها بخشش و فراموش کردن معنایی ندارد.

این افراد معمولا در محیط کار خود گرفتاری هایی با کارفرما یا با کارمندان خود دارند، از نظر عاطفی در تنهایی به سر می برند، هرگز نمی توانند با کسی رابطه عاشقانه و صمیمی برقرار کنند. به دلیل تهمت هایی که به دیگران می زنند دایم با خانواده و دوستان خود درگیرند و اغلب درگیر شکایت های دادگاهی هستند که یا از دیگران شکایت کرده اند یا به خاطر انتقام جویی های ناروا از آنها شکایت شده باشد.

 

۴– اختلال شخصیت ضداجتماعی

گرایش به رفتارهای بزهکارانه در بین افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیش از دیگران است. این افراد از نظر روانی افرادی می‌باشند که گرایش های خودآزاری خویش را بیرون کرده و متوجه دیگران می‌سازند. این افراد سوءظن و بدبینی شدیدی نسبت به دیگران احساس کرده و معتقدند مردم مستحق رنج ها و ناراحتی‌ها و مشکلاتی می‌باشند که با آنها مواجه‌اند.

آنها دنیا را به عنوان جای پرخطر ادراک می‌کنند و احساس تنهایی دارند. زمانی روی فرد تشخیص اختلال ضد اجتماعی گذاشته می‌شود که علائمی مانند ناسازگاری با موازین اجتماعی، فریبکاری، رفتار تکانشی، تحریک پذیری، پرخاشگری،  بی احتیاطی نسبت به ایمنی خود و دیگران،  عدم احساس مسئولیت و فقدان پشیمانی از خود نشان دهد. حداقل سن بروز اختلال ۱۸ سال است و شواهدی از این نوع اختلال سلوک با شروع قبل از ۱۵ سالگی وجود دارد. شخصیت‌های ضد اجتماعی معمولا با ظاهر عادی، حتی فریبنده و راضی کننده مشاهده می‌شوند. اما سوابق آن‌ها حاکی از اختلال عملکرد در بسیاری از زمینه‌های زندگی است. دروغگویی، فرار از مدرسه و منزل، دزدی، نزاع، سوء مصرف دارو و فعالیت‌های غیرقانونی، تجربیات معمول این بیماران می‌باشد. این افراد در موقعیت‌هایی که افراد نرمال، اضطراب یا افسردگی نشان می‌دهند، هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند. تهدید به خودکشی، به دلیل پرخاشگری نسبت به خود و یا به منظور اغفال دیگران در جهت کسب منافع شخصی، و اشتغال ذهنی با ناراحتی جسمانی که منشا روانی دارد در این افراد شایع است. این افراد در بازی گرفتن دیگران بسیار استادند و به راحتی می‌توانند دیگران را برای شرکت در طرح‌هایی که برای به دست آوردن پول و شهرت نزدیکترین راه شمرده می‌شوند راغب سازند؛ طرح‌هایی که غالباً به خسارت مادی و شرمساری اجتماعی یا هر دو منجر می‌گردد. بی مبالاتی جنسی، بدرفتاری با همسر و فرزند و رانندگی در حال مستی از اتفاقات معمول در زندگی این بیماران است. یکی از یافته‌های قابل ملاحظه فقدان پشیمانی برای اعمالی است که شخص انجام داده است، یعنی این بیماران به نظر می‌رسد فاقد وجدان هستند.

 

جمع بندی و نتیجه گیری

آمار بالای بروز جرم و بزه در جامعه ایرانی کانادایی این وظیفه را به همه متخصصان و فعالان اجتماعی گوشزد می کند که در جهت کاهش آمارهای موجود تمام سعی و تلاش خود را به کار گیرند. قدم اول در حل مسئله، ارزیابی درست و به دور از احساسات موضوع است در این صورت است که می توان به شناخت مجهولات و نیز با تکیه بر معلومات یعنی امکانات و نقاط قوت موجود، در جهت رشد و ارتقای سلامت جامعه قدم برداشت. مقاله های سه شماره جاری به ترتیب اشاره ای داشتند به تعریف جرم از دیدگاه روانشناختی و نیز افسردگی و اختلالات شخصیتی مستعد کننده جرم و بزه. که البته این بدان معنی نیست که هر کسی افسرده بوده یا اختلال شخصیت دارد، لزوما مجرم هم هست، بلکه بدین مفهوم است که این نوع مشکلات خلقی و شخصیتی  را نباید دست کم گرفت. هدف از نگارش این مقالات این بود که ضمن تاکید روی حساسیت موضوع به عنوان حیثیت ملی، افراد جامعه و نزدیکان این افراد را فراخواند که گوش به زنگ بوده و با اقدامات پیشگیرانه و به جا اولا زمینه های بروز این مشکلات را به حداقل برسانند و دوم این که با درمان به موقع از بروز فجایع اجتماعی جلوگیری کنند. لازم به ذکر است که تمام موارد یاد شده قابل درمان و کنترل می باشند و با اقدام به هنگام و با احساس مسئولیت به جای سرزنش، می توان با داشتن جامعه ای شاد و سالم آمار جرم و بزه را به حداقل رسانید.

شاد و سلامت باشید.

 

* دکتر نسترن ادیب راد مشاور خانواده و جوانان در ایران و کانادا، مولف و مترجم پنج جلد کتاب در این زمینه است.