سالشمار تاریخ جمهوری اسلامی ایران

وقایع مهم سال ۱۳۶۰

کمتر سالی از سال های رژیم را می توان به یاد آورد که خالی از خاطره های تلخ باشد. سال ۶۰ اما از بدترین های آغازین رژیم است. می گویم آغازین زیرا پس از شصت هر سال بدتر از سال پیش می شود و تا به فاجعه سال های ۶۳ و ۶۷ می رسیم و قتل عام گروهی از بهترین فرزندان ایران. جوانان برومندی که نام و یادشان هرگز از یاد و خاطره ما مردم نخواهد رفت. به این مورد در مرور سال های یاد شده بیشتر خواهیم پرداخت. اکنون اما سخن از سال شصت است، سالی که انسان های شریف و عزیزی مانند سعید سلطانپور و شکراله پاکنژاد و محمد رضا سعادتی و بسیاران دیگر با داس دروگر رژیم قربانی شدند، علاوه بر آن بنی صدر از ریاست جمهوری بر کنار شد و تظاهرات نیم میلیونی مجاهدین و فدائیان و برخی گروه های دیگر که افزون بر ۵۰۰ هزار نفر بودند مورد یورش حزب الهی ها قرار گرفت و ده ها کشته و زخمی داد. ۳۰خرداد شصت روز مهمی در تاریخ ایران معاصر است. در این روز رژیم کوشید با جباریت مثال زدنی هر اعتراضی را سرکوب کند و در مسیری افتاد که زان پس هیچ گروه و اندیشه ای را تاب نیاورد.  

در مورد وقایع سال ۶۰ این نکته گفتنی ست که ما فقط کیهان فروردین ماه این سال را در آرشیو خود داشتیم و برای بقیه ماه ها از اینترنت کمک گرفتیم.

 

فروردین ۱۳۶۰

اولین شماره کیهان در سال ۱۳۶۰ در روز شنبه ۸ فروردین منتشر شد و از جمله تیترهای مهم  کیهان شماره ۱۱۲۴۵ می  توان به این ها اشاره کرد:

– امام سال جدید را سال رحمت، برادری و حکومت قانون اعلام کرد

-دعوت عام آیت الله منتظری برای شرکت در راهپیمایی روز جمهوری اسلامی

-اگر قوانین الهی اجرا بشود عدل به معنای واقعی در جامعه مستقر می شود

و از تیترهای کیهان یکشنبه ۹ فروردین می توان به این ها اشاره کرد:

دفاعیات عباس امیر انتظام در دادگاه انقلاب: نماینده محترم دادستانی به مدارکی استناد می فرمایند که من هرگز آنها را ندیده ام

– گفت وگوی کیهان با آیت الله ربانی شیرازی پس از ترور نافرجام

– حملات عراق به مناطق مسکونی همزمان با صفر سران ۸ کشور به ایران متوقف شد

– با وساطت عربستان و اردن و درخواست صدام، مصر ۸هزار تن اسلحه در اختیار عراق قرار می دهد

۱۰ فروردین ۶۰

-۲۳ عامل خطرناک مواد مخدر و فساد تیرباران شدند

– مشمولان دیپلمه امسال بر اساس تاریخ تولد به خدمت اعزام می شوند

– سران ۸ کشور برای مذاکره درباره سرنوشت جنگ وارد تهران شدند

– ملاقات مهم یاسر عربات با بنی صدر و خامنه ای

– شورای نگهبان دولتی کردن بازرگانی خارجی را تایید کرد

– رئیس جمهور شرایط نهایی ایران برای پایان جنگ را اعلام کرد

۱۱فروردین ۶۰

– اظهارات مقامات ایران و چند تن از سران ۸ کشور درباره سرنوشت جنگ

– مراسم با شکوه روز جمهوری اسلامی فردا برگزار می شود

– دکتر بهشتی: تاکید ما این است که همه شعارها فردا در مورد اسلام و قدردانی از امام باشد

– مقرارت عمومی صادرات و وارداتسال ۶۰ اعلام شد

– بنی صدر: از نتایج دور جدید مذاکرات سران ۸ کشور با شورایعالی دفاع، عراق رسیدگی به اصل تجاوز را پذیرفت

– درگیری های رامسر ۲ کشته و عده ای مجروح به جا گذاشت

برکناری بنی صدر، تظاهرات مجاهدین، اعدام های پس از آن، اعدام سلطانپور، و کشته های جنگ از حوادث مهم سال ۶۰

 

ـ ۱۲ فروردین، الهیار صالح، وزیر، سفیر، سیاستمدار و از رهبران جبهه ملی ایران و حزب ایران  در سن ۸۵ سالگی درگذشت.

۱۵ فروردین ۶۰

– انگلیس برای کمک نظامی به شیخ نشین ها اعلام آمادگی کرد

– انفجار دو بمب در قم ۳۰ مجروح به جای گذاشت

– حجت الاسلام خامنه ای در نماز جمعه: صیهونیست ها می خواهند جناح مومن به انقلاب اسلامی در منطقه را نسبت به انقلاب بدبین کنند

– هیات واگذاری زمین خوزستان خواستار اجرای بند “ج” شد

۱۶فروردین ۶۰

– طرح ملی شدن تجارت خارجی تا ۶ هفته دیگر تسلیم مجلس شد

– طرح جدید توزیع کالاهای سهمیه بندی شده اعلام شد

– بمباران ۴ پایگاه هوایی عراق و تصرف کرخه دشمن را غافلگیر کرد

– هیات دولت لایحه تشکیل بنیاد جنگ زدگان را تصویب کرد

– بررسی مدارک ۷۲هزار دانشجوی مقیم خارج آغاز شد

۱۶     فروردین ۶۰

– امام یک موی محرومان و گودنشینان بر همه آن کاخ نشینان ترجیح دارد

– باند سرمایه داران خارج کننده ارز در شیراز به دام افتاد

– اخطار بازپرسی ویژه به مطبوعات متخلف

– ۸ نفر به اتهام شرکت در ترور آیت اله ربانی دستگیر شدند

۱۸ فروردین ۶۰

– روزنامه میزان توقیف شد

– ایران در نبردی سنگین، چغالوند را از اشغال ۴ ساعته عراق آزاد کرد

– نخست وزیر علل و پیامدهای پرداخت کمک هزینه به روستائیان را اعلام کرد

– آخرین گزارش دادستان کل کشور در مورد رسیدگی به وقایع ۱۴ اسفند دانشگاه

– عزت الله خواستار ایجاد نظام مالیات تصاعدی برای بخش خصوصی شد

۱۹ فروردین ۶۰

– دارایی ایران در بانک فیلادلفیا آزاد شد

– ۲ سرمایه دار معروف اصفهان به جرم گرانفروشی و ایجاد بازار سیاه زندانی شدند

– مشروح گزارش درگیری در شیراز و اطلاعیه سپاه پاسداران

– مهلت دریافت گواهی ارسال ارز دانشجویان مقیم امریکا تمدید شد

– دانشکده الهیات از مهرماه آغاز به کار می کند

– ۹ تن از ضد انقلابیون میاندوآب بازداشت شدند

۲۰ فروردین۶۰

– شرایط ادامه انتشار نشریات اعلام شد

– شرایط استخدام دبیر برای سال آینده اعلام شد

– مذاکرات مقدماتی هیات ۳ نفره حل انتخاب مسئولان

۲۲ فروردین۶۰

– جنگ جنوب با عملیات هوانیروز و تهاجم جریک های ایران شدت گرفت

– بررسی لایحه احزاب و قانون مطبوعات در کمیسیون های محلس شورای اسلامی

– ببرک کارمل بار دیگر خواستار مذاکره با پاکستان و ایران شد

۲۳فروردین۶۰

– ملت در صحنه باشند و خاطیان از قوانین اسلام را از صحنه خارج کنند

-گزارش هیات بررسی شکنجه تقدیم مجلس شورای اسلامی شد

– دادگستری از حوزه های علمیه قاضی استخدام می کند

ـ چند شبکه بزرگ قاچاق ارز دانشجویی کشف شد

۲۴  فروردین ۶۰

– رهنمودهای تازه امام درباره چگونگی بازگشایی دانشگاه ها

– ۸۰۰  تن از افراد مسلح کردستان خود را معرفی کرده اند

  ۲۵فروردین ۶۰

ـ یک زن و ۶ مرد قاچاقچی در ملاعام تیرباران شدند

۲۶ فروردین ۶۰

ـ پاسداران در درگیری های نقده، ۲۰۰ ضدانقلابی مسلح را به هلاکت رساندند.

 

خرداد ۱۳۶۰

ـ دوم خرداد ۶۰، نصرالله فلسفی مورخ، نویسنده و مترجم، در سن ۸۰سالگی درگذشت.

ـ وقایع ۳۰ و ۳۱ خرداد تظاهراتی بود که پس از عزل ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت طرفداران وی به خیابانها آمدند. سازمان مجاهدین ۲۹ خرداد از هواداران خود خواسته بود که از بنی صدر حمایت کنند. حامیان جبهه ملی ایران و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران به خیابان ها آمدند که در آخر این تظاهرات توسط نیروهای امنیتی به شدت سرکوب شد. این تظاهرات در شهرهای مختلف کشور نظیر تهران، اصفهان، تبریز، شیراز، مشهد، اهواز، اراک، زاهدان، سنندج، همدان، بندرعباس و ارومیه  به راه افتاد، چنانکه در تهران حدود پانصدهزار نفر در خیابانها به دادن شعار و اعتراض و درگیری با نیروهای حزب‌اللهی پرداختند. صدها نفر از دستگیرشدگان در این روز بدون محاکمه اعدام شدند.

حکومت نیز با اعلام خمینی و دیگر روحانیون حامی او به سرعت عکس‌العمل نشان داد، چنانکه تنها در اطراف دانشگاه تهران حدود ۵۰ نفر کشته، ۲۰۰ نفر مجروح و ۱۰۰۰ نفر دستگیر شدند.

انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و کشته شدن ۷۵ نفر از جمله آیت الله بهشتی، اعدام سعادتی، کشته شدن چمران و محمد جهان آرا در جبهه، فرار بنی صدر و رجوی به پاریس، انفجار دفتر نخست وزیری و کشته شدن رجایی و باهنر از خبرهای مهم این سال بودند

ـ مجلس به ریاست  حجت الاسلام  هاشمی رفسنجانی در جلسه ۳۱ خرداد  با ۱۷۷ رای موافق از میان ۱۹۰ نفر نماینده حاضر، طرح بی کفایتی بنی صدر را تصویب کرد.

ـ سحرگاه ۳۱ خرداد ۶۰، سعید سلطانپور، کارگردان تئاتر، نمایشنامه نویس، شاعر و عضو کانون نویسندگان ایران که در مجلس جشن عروسی اش دستگیر شده بود، همراه با محسن فاضل اعدام شد. سلطانپور به هنگام اعدام ۴۰ ساله بود.

ـ ۳۱ خرداد ۶۰، علی اصغر امیرانی، بنیانگذار و مدیر و نویسنده مجله خواندنیها، در سن ۶۶ سالگی اعدام شد.

ـ ۳۱ خرداد ۶۰، مصطفی چمران از اعضای برجسته نهضت آزادی ایران، معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب دولت موقت، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، نماینده  خمینی در شورای عالی دفاع و از فرماندهان جنگ‌های نامنظم بود در جبهه جنگ ایران و عراق بر اثر اصابت ترکش کشته شد.

 

تیر ماه ۱۳۶۰

روزنامه کیهان به مدیریت محمد خاتمی (رئیس جمهور سابق) در صفحه اول خود این تیترها را درباره برکناری بنی صدر زده بود:

۱۷۷ نماینده مجلس با شعار «مرگ برآمریکا»، عدم کفایت سیاسی بنی صدر را تصویب کردند. بنی صدر در پی عزل از ریاست جمهوری تحت تعقیب قضایی قرار گرفته است و کسی حق ندارد او را پنهان کند و پناه دهد، حل مسئله بنی صدر بزرگترین پیروزی داخلی انقلاب بود، شاپور بختیار در فرانسه گفته است که بنی صدر ادامه دهنده راه مصدق و رضا پهلوی مظهر قانون اساسی ایران است .اتهامات وارده به بنی صدر عبارت بودند از تحریک گروه ها و مردم برضد نظام اسلامی و تشویق زندانیان به اعتصاب غذا و ….

ـ ششم تیرماه همراه با ترور ناموفق حجت الاسلام خامنه ای در مسجد ابوذر تهران هنگام برگزاری نماز جمعه بود. در ضبط صوت  بزرگی که روی تریبون سخنرانی او قرار داشت، بمبی جاسازی شده بود،که با انفجار آن دست راست خامنه ای از کار افتاد. این ترور را به مجاهدین نسبت دادند.

ـ ۷ تیر ۱۳۶۰ انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی که منجر به کشته شدن ۷۵ تن از مسئولان بلندپایه جمهوری اسلامی شد. آیت الله سیدمحمد حسینی بهشتی یکی از کشته شدگان این حادثه بود.

ـ ۱۵ تیر ۶۰، علی انصاری استاندار گیلان با اصابت ۱۱ گلوله به همراه راننده خود ترور شد.

 

مرداد ۱۳۶۰

ـ چهارم مرداد ۶۰، محمدرضا سعادتی، نفر سوم رهبری مجاهدین خلق که به زندان محکوم شده بود، به دستور لاجوردی بدون داشتن حکم اعدام، اعدام شد.

ـ هفتم مرداد سال ۶۰ ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور مخلوع و مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران، با هواپیمایی به خلبانی بهزاد معزی از پایگاه یکم شکاری تهران به فرانسه رفتند.

ـ ۱۴ مرداد ۶۰، حسن آیت، عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی و عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان و از تئوریسین های جمهوری اسلامی توسط مجاهدین خلق ترور شد.

 

شهریور ۱۳۶۰

ـ هشتم شهریور ۶۰ بمب گذاری در دفتر نخست وزیری به کشته شدن محمدعلی رجایی رئیس جمهور و محمدجواد باهنر نخست وزیر انجامید. گفته شد این بمب گذاری کار مجاهدین خلق بوده است.

ـ ۱۴ شهریور ۶۰ آیت الله علی قدوسی دادستان کل انقلاب اسلامی در سن ۵۴ سالگی بر اثر انفجار بمب در دفتر دادستانی درگذشت.

 

مهر ۱۳۶۰

ـ هفتم مهرماه، محمد جهان آرا یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در جنگ ایران و عراق، بر اثر سقوط هواپیمای هرکولس سی ـ ۱۳۰ ارتش کشته شد. او در شکستن محاصره آبادان سهم بسزایی داشت.

ـ هفتم مهر ماه، سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، روحانی و نماینده مردم مازندران در مجلس، در سن ۴۹ سالگی در مشهد ترور شد.

ـ در این ماه بحث عدم شرکت روحانیون در انتخابات در روزنامه ها مطرح شد. که بالاخره با تایید آیت اله خمینی، پس از ترور محمدعلی رجایی، حجت الاسلام خامنه ای در هفدهم مهرماه سال ۶۰ به ریاست جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.

 

آبان ۱۳۶۰

ـ ۷ آبان ۶۰، آیت الله حسن لاهوتی اشکوری، که در اعتراض به نوع برخورد با اعضای سازمان مجاهدین به دستور لاجوردی دستگیر شده بود، در زندان درگذشت. علت درگذشت او را سکته قلبی اعلام کردند ولی خانواده ی او بعدا اعلام کردند که گزارش پزشکی قانونی حاکی از وجود سم در معده وی بوده و به مرگ طبیعی نمرده است. او کسی است که در عکس های پیاده شدن خمینی از هواپیمای ایرفرانس، پشت سر او قرار دارد. 

ـ ۱۱ آبان ۶۰ میرحسین موسوی مأمور تشکیل کابینه شد.

ـ ۲۴ آبان، سیدمحمد حسین طباطبایی معروف به علامه طباطبایی، فقیه و فیلسوف و مفسر قرآن، در سن ۷۹ سالگی در تبریز درگذشت.

 

آذر ۱۳۶۰

ـ ۲۰ آذر ۶۰، آیت الله دستغیب، امام جمعه شیراز و نماینده ولی فقیه در استان فارس و نماینده استان فارس در مجلس خبرگان ترور شد. به او شهید محراب می گویند.

ـ دستگیری علی دشتی نویسنده و منتقد روحانیت به اتهام نوشتن کتاب ۲۳ سال

ـ ۲۵ آذر ۶۰، نصرالله زرین پنجه نوازندهٔ سرشناس تار و آهنگ‌ساز در سن ۷۵ سالگی درگذشت.

ـ اسماعیل شاهرودی (آینده) شاعر در سن ۵۶ سالگی درگذشت.

ـ ۳۰ آذر، دکتر منوچِهر سلیمی گَلَنگَشی استاد علوم سیاسی و حقوق بین‌الملل دانشگاه ملی (شهید بهشتی کنونی) و نماینده مجلس شورای ملی از حوزه انتخابی شهرستان رودبار در ۳۸ سالگی به جرم ضدیت با نظام جمهوری اسلامی در پای دیوار زندان اوین به همراه بیش از ۵۰ نفر دیگر تیرباران شد.

 

دی ۱۳۶۰

ـ علی دشتی پس از آزادی از زندان به دلیل شکستگی پا و کهولت سن در بیمارستان بستری شد و ۲۶ دی ماه در سن ۸۷ سالگی در بیمارستان جم تهران درگذشت.

 

بهمن ۱۳۶۰

ـ ۱۹ بهمن ۱۳۶۰ نیروهای نظامی رژیم به خانه ی تیمی که اشرف ربیعی همسر مسعود رجوی رهبر مجاهدین خلق با موسی خیابانی نفر دوم رهبری مجاهدین و چندین زن و مرد دیگر در آن بودند، حمله کردند. در این حمله که با مقاومت مسلحانه افراد داخل خانه همراه بود، ۲۳ تن از مجاهدین از جمله اشرف ربیعی، موسی خیابانی و همسرش آذر رضایی کشته شدند. مصطفی رجوی، فرزند خردسال اشرف و مسعود، بعد از این عملیات در بغل اسدالله لاجوردی، فردی که مادرش را کشته بود، در تلویزیون به عنوان نجات داده شده، نشان داده شد.

 

اسفند ۱۳۶۰

ـ دهم اسفند ۶۰، علی شایگان از رهبران جبهه ملی ایران و حقوقدان ایرانی و از همکاران دکتر محمد مصدق در روز تولد خود یعنی اول مارس، در آمریکا درگذشت.

ـ ۱۷ اسفند ۶۰، عبدالرحیم ربانی شیرازی نماینده ولی فقیه در استان های آذربایجان و کردستان و فارس و عضو شورای نگهبان و مجلس خبرگان، در جاده دلیجان ـ محلات، به علت ترکیدن لاستیک اتومبیلش توسط گلوله و واژگونی آن، درگذشت

ـ ۱۹ اسفند ۶۰، تاج الملوک(ملکه مادر) مادر محمدرضا پهلوی و همسر رضاشاه، در سن ۸۶ سالگی در آکاپولکوی مکزیک درگذشت.

 

سال ۶۰، دومین سال جنگ را پشت سر گذاشتیم با کشتگان و معلولان بیشتر، و ویرانی و خرابی های بیشتر. روزنامه ها، رادیو و تلویزیون بر طبل جنگ، جنگ تا پیروزی می کوبیدند و آژیر خطر، صدای آشنایی به گوش کودکان ترسان و لرزان آن روزها بود. زخم های عمیق این روزگاران سخت، بر تن و روان کودکان دهه ی پنجاه و شصت، همیشه باقی خواهد ماند.

 

 

ریاست جمهوری خامنه ای، نخست وزیری موسوی، حمله به خانه تیمی مجاهدین و کشته شدن موسی خیابانی و اشرف ربیعی، مرگ ملکه مادر (مادر محمدرضا شاه پهلوی) و درگذشت شایگان از خبرهای شش ماهه دوم سال ۶۰ بودند