شهروند ۱۱۵۵
این هفته خبر رابطه مصرف نمک و مرگ و میر زودرس به علت بیماریهای قلبی مهمترین خبر پزشکی بود، زیرا بالاخره پس از چند دهه بحث و اختلاف بین پژوهشگران و سردمداران صنایع غذایی، FDA آمریکا تصمیم گرفته که در این مورد بیش از این سکوت نکند و در پیشگیری مرگ و میر زودرس به علت مصرف بیش از اندازه نمک اقدام نماید.
بیشتر غذای مردم آمریکا غذاهای کنسرو و از پیش تهیه شده است. (Processed Food) که علاوه بر مواد شیمیایی مختلف حاوی مقدار زیادی نمک یا سدیم است که مصرف طولانی آن باعث عوارض زیادی از جمله بالا رفتن فشار خون و در نهایت بیماریهای قلبی و مرگ زودرس است. این دسته از غذاها به همراه غذای رستورانها در حقیقت نقش مهمی در بروز عوارضی مانند فشار خون، سکته قلبی و مغزی، از کار افتادن کلیه ها و بالاخره مرگ دارند.
پژوهشگران در جلسه ای اظهار داشته اند که مرگ و میر به علت مصرف زیاد نمک در آمریکا برابر است با سقوط روزانه ی یک هواپیمای بزرگ با حدود ۴۰۰ سرنشین. به عبارت دیگر این گروه پیش بینی می کند که کاهش نمک مصرفی می تواند هر ساله از مرگ و میر ۱۵۰هزار نفر جلوگیری کند که رقمی است بسیار بزرگ و چشمگیر که عبارت است از ۴۱۶ نفر در روز یا ۱۷ نفر در هر ساعت.
در صنعت غذایی نمک را به چند دلیل به غذاها اضافه می کنند که یکی از آنها به خاطر وزن و قیمت ارزان آن است. به عبارت دیگر نمک کیلویی ۵۰ سنت را به غذای کیلویی مثلا ۵ دلار اضافه می کنند و از این طریق هزارها کیلو نمک را به قیمت غذا به فروش می رسانند. دوم اینکه نمک به هر غذای بی مزه ای مزه می دهد و در حقیقت بی مزه گی غذا را از بین می برد و مردم هم متاسفانه به مزه شور بیشتر علاقمندند. موضوع دیگری که در مصرف نمک اهمیت دارد خاصیت ضدعفونی کننده ی نمک است که به آن ارزش نگهدارنده و افزاینده غذایی می دهد و این امر در صنعت غذاسازی و تهیه و مصرف غذا در منازل اهمیت زیادی دارد.
بعضی از کشورهای دنیا مانند فنلاند و انگلستان مدتی است در این مورد قانونی را وضع کرده اند و صنایع غذایی این ممالک باید مقدار نمک موجود در غذاهای خود را در حد توصیه شده نگه داشته و بر روی برچسب های غذا آن را به وضوح ذکر نمایند. در ضمن این دسته از کشورها توصیه می کنند که مردم بیشتر به خوردن غذای تازه مخصوصا سبزی و میوه روی آورند تا غذاهای کنسرو و کمپوت شده و از پیش تهیه شده.
جالب اینکه غذاهای Fast Food بین المللی در انگلستان ۵۸ درصد کمتر از آمریکا نمک دارند و این به علت کنترل شدید سردمداران بهداشت و بهداری این کشور در مورد مصرف نمک است.
افرادی که غذاهای از پیش تهیه شده مصرف نمی کنند یا به رستوران نمی روند ۴۰ درصد کمتر نمک مصرف می کنند. در آمریکا حد متوسط مصرف نمک در روز حدود ۴ گرم است در حالی که پژوهشگران در نشست اخیر مقدار نمک مورد لزوم بدن را ۵/۱ گرم در روز توصیه کرده اند. ۷۷ درصد نمک مصرفی مردم به همراه غذاهای از پیش تهیه شده رستورانها تامین می شود و بقیه آن از نمکدان منزل و در حین تهیه و مصرف غذا به بدن می رسد. با این احوال اگر کسی از غذاهای از پیش تهیه شده مصرف می کند نباید در منزلش نمک و نمکدانی وجود داشته باشد چون نمک مصرفی ایشان چند برابر بیشتر از نمکی است که توصیه شده است.
به طور کلی این خبر مهم بار دیگر زنگ خطری را به صدا درآورده و نشانگر آن است که فقط در آمریکا هر روز حدود ۴۰۰ نفر صرفا به خاطر بی بند و باری در مصرف نمک جانشان را از دست می دهند که به راحتی و بدون دردسر می شود از آن جلوگیری نمود. در غیر این صورت این رقم مرگ و میر زودرس هر روز و هر سال ادامه خواهد یافت.
دانشمندان از سلولهای پوست بدن سلول مادر ساختند
تا امروز Stem Cells یا سلول مادر را از جنین یا خون بند ناف نوزاد می گرفتند و از آن در کارهای تحقیقاتی مانند ساختن اعضای بدن استفاده می کردند که از نظر Ethics یا اخلاقی با مشکلاتی روبرو بوده است. اخیرا دو گروه از پژوهشگران (یکی در ژاپن و دیگری در آمریکا) موفق شده اند از سلولهای پوست بدن انسان، سلول مادر یا سلول اولیه به وجود آورند که تفاوت زیادی با سلولهای مادر جنین دارد و عملکرد و طبیعت آن درست مانند Stem Cells است. (این نوع سلولها می توانند بدون وقفه تکثیر شده و هر کدام مسئول به وجود آمدن عضوی از اعضای بدن می باشند)
این یافته جدید از نظر علمی و پزشکی اهمیت زیادی دارد، زیرا دانشمندان می توانند بدون استفاده از تخمک و جنین، سلولهای مورد نظر را به وجود آورده و تکثیر نمایند که در درمان بسیاری از بیماریها مانند آلزایمرز، دیابت، بیماریهای قلبی و صدمه اعصاب از طریق سلول درمانی یا Cell Therapy موثر خواهد بود.
در سال ۲۰۰۱ رئیس جمهور ایالت امریکا طی قانونی استفاده از سلول مادر جنین را در کارهای تحقیقاتی ممنوع اعلان کرد و به همین دلیل دانشمندان تا به حال نمی توانستند از Stem Cells استفاده نمایند چون برای این منظور جنین کامل مورد نیاز است که از نظر مذهبی و اخلاقی استفاده از آن درست نیست. به همین جهت دانشمندان آمریکایی و کشورهای دیگر تحقیقات خود را در مورد یافتن سلول مادر از دیگر اعضا بدن انسان گسترش دادند و در نهایت موفق شدند. یکی از این دو گروه تحقیقاتی با استفاده از نوعی ویروس (Retrovirous) موفق شدند ژنهای مخصوص را وارد سلولهای پوست بدن کنند و پس از تحقیقات پیچیده به آنچه که آرزوی پژوهشگران است دست یابند. در این بررسی بیشتر از ۳۰ هزار ژن به کار گرفته شده اند تا چنین نتیجه تاریخی به وجود آید.
این موفقیت بسیار بزرگ و تاریخی دنیای پزشکی را که سبب تغییر چهره پزشکی و درمان بیماریها خواهد شد به همه دست اندرکاران این دو تیم موفق تبریک می گوییم و امیدواریم بشر به جای استفاده از سرمایه و بودجه کلان در اختراع ابزارهای جنگی و از بین بردن دیگران و ساختن بمب های اتمی و انبار کردن آنها که بیلیون ها دلار در سال از دست میرود، به پیشرفت در زمینه تحقیقات پزشکی و بشردوستانه گرایش پیدا کند و زمین را به گلستانی تبدیل نماید.
پیش بینی خطر مرگ در بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی
وجود آلبومین نوعی پروتئین در ادرار می تواند بیانگر امکان مرگ بیمار به علت بیماریهای قلبی باشد که با آزمایش ساده ادرار مشخص می شود. در یک بررسی بر روی سه هزار نفر که به بیماری قلبی مخصوص به نام CAD دچار بودند معلوم شد که دیدن آلبومین در ادرار ثابت می کند که این پروتئین موجود در خون به علت صدمه سلولهای کلیه از آن خارج شده و وارد ادرار شده که نشانگر خطرات غیرقابل جبرانی است. به عبارت دیگر افرادی که به نوعی بیماری قلبی دچار هستند و در عین حال به ناهنجاریهای کلیه دچار می شوند بیشتر از هر زمانی در معرض خطر از کار افتادن قلب قرار دارند. به همین دلیل این دسته از بیماران باید مرتبا آزمایش ادرار را انجام دهند و از بروز مرگ و میر زودرس جلوگیری کنند.
ویتامین D از بروز بیماری قند نوع دو جلوگیری می کند
در یک بررسی علمی بر روی چهار هزار نفر که به مدت ۱۷ سال پیگیری شده معلوم شده که مصرف یا به دست آوردن مقدار لازم و کافی ویتامین D می تواند از بروز بیماری قند جلوگیری کند. به عبارت دیگر آن دسته ای که کمبود ویتامین D نداشتند ۴۰ درصد کمتر به بیماری قند دچار شدند که رقمی است قابل ملاحظه. در این بررسی جالب عوامل دیگر بیماری قند مانند چاقی، نداشتن فعالیتهای بدنی و مصرف سیگار مورد نظر قرار گرفته و نقش آنها در کنار نقش ویتامین D به وضوح مطالعه شده است و شکی در چگونگی عملکرد ویتامین D در پیشگیری بیماری قند به جای نمی گذارد.
ماهی منبع غذایی ویتامین D است، ولی بهترین منبع طبیعی آن نور خورشید است که با تابش خود بر روی پوست بدن این ویتامین محلول در چربی را به وجود می آورد.
در آمریکا بیش از ۳۵ میلیون نفر گرسنه وجود دارد
طبق آمار دولت آمریکا در سال ۲۰۰۶، حدود ۳۵ میلیون نفر در این مملکت قادر نیستند به اندازه لازم و کافی غذا تهیه و مصرف نمایند که عبارت از ۱۳ میلیون خانواده یا ۱۱ درصد خانوارهای آمریکایی. از جمع ۳۵ میلیون نفر گرسنه آمریکایی متاسفانه ۱۳ میلیون نفر آن را کودکان تشکیل می دهند. در حال حاضر فقط ۶۵ درصد از این افراد گرسنه می توانند از کوپن های غذایی رایگان استفاده کنند و بقیه به هر دلیلی هیچ دسترسی به کمک مالی یا غذایی ندارند و این واقعه از مملکتی گزارش می شود که ادعای ثروتمندترین کشور دنیا را دارد و هر روز بیلیونها دلار در سراسر دنیا خرج ابزارهای جنگی و نگهداری دولت های بی مصرف می کند. تفاوتهای طبقاتی در این کشور به صورتی است که درصد بالایی از مردم از پرخوری به بیماریهای مزمنی مانند بیماری قند و سرطان و بیماریهای قلبی دچار می شوند و به علت مرگ و میر زودرس از بین می روند در حالی که در کنار آنها ۳۵ میلیون نفر بنا به گفته خودشان شبها با شکم گرسنه سر به بالین می گذارند و در غم فقر و گرسنگی مردم کشورهای فقیر سهیم و شریک هستند. سردمداران سیاست این دسته از کشورهای به اصطلاح پیشرفته شاید معنی گرسنگی را نمیدانند و شاید هم سواد و فرصت خواندن آمارهای مردم خودشان را ندارند و بی دریغ بیلیونها دلار صرفا به خاطر خودخواهی به کام جنگ و ویرانی می ریزند و در مجامع عمومی دم از انسانیت و مردم دوستی و خداپرستی می زنند.
درمان کم خوابی و بی خوابی با سبزی و میوه و ماهی
افرادی که در رژیم غذایی خود مقدار لازم و کافی سبزی و میوه و ماهی منظور می دارند خیلی کمتر (تا حدود ۲۸ درصد) از دیگران در معرض کم خوابی و بی خوابی قرار دارند. در عوض افرادی که بیشتر غذاهایی مانند تخم مرغ و گوشت قرمز می خورند زیادتر به عارضه کم خوابی دچار هستند. این نظریه است که پژوهشگران فرانسوی طی تحقیقاتی بر روی ۸ هزار نفر به دست آورده اند و معتقدند که اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی اکسیدانهای موجود در سبزی و میوه و ماهی است که از بی خوابی جلوگیری می کند.
در این مورد بخصوص غذاهایی مانند روغن کانولا، دانه کتان و دانه های روغنی مانند پسته و بادام و گردو هم نقش موثری در پیشگیری از بی خوابی دارند.
جالب اینکه این بررسی ثابت می کند که خوردن غذاهایی که حاوی مقداری اسیدچرب امگا ۶ هستند مانند گوشتها و تخم مرغ و انواع مختلف روغن های گیاهی از جمله روغن های آفتاب گردان و ذرت و سویا سبب کم خوابی و بی خوابی شده و مشکلاتی را از این نظر به وجود می آورند.
مردم کشورهای صنعتی و به اصطلاح پیشرفته مقدار زیادی از اسیدهای چرب امگا ۶ مصرف می کنند و متاسفانه موازنه ای بین اسیدهای چرب امگا ۳ و ۶ در رژیم غذایی آنها وجود ندارد که موجب ناهنجاریهایی در بدن می شود. به عبارت دیگر این دسته از مردم بیش از حد توصیه شده از اسیدهای چرب امگا ۶ مصرف کرده در حالی که رژیم غذایی آنها کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ دارد که به همراه بعضی دیگر از روشهای زندگی ناجور مانند مصرف الکل و سیگار و نداشتن فعالیتهای جسمی و غیره به عارضه کم خوابی و بی خوابی دچار میشوند.
به طور خلاصه پژوهشگران این پروژه تحقیقاتی معتقدند که خوردن ماهی و سبزی و میوه می تواند از بروز و پیشرفت عارضه کم خوابی جلوگیری نماید، البته در بعضی از غذاها مانند گوشت بوقلمون و دانه کنجد مقدار قابل ملاحظه ای از اسید امینه تریپتوفان وجود دارد که خواب آور است و می تواند در افرادی که به عارضه کم خوابی و بی خوابی دچار هستند موثر بوده و عارضه را تخفیف دهند.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
