دکتر داریوش صفوت بانی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران در آستانه هشتاد سالگی قرار دارد. او استادی فرهیخته در حوزه ی موسیقی است که چند سال پیش خدماتش از سوی کشور فرانسه مورد تقدیر قرار گرفت و نشان شوالیه فرهنگ و ادب آن کشور توسط سفیر فرانسه در تهران به او اعطا شد.
دکتر داریوش صفوت بانی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران در آستانه هشتاد سالگی قرار دارد. او استادی فرهیخته در حوزه ی موسیقی است که چند سال پیش خدماتش از سوی کشور فرانسه مورد تقدیر قرار گرفت و نشان شوالیه فرهنگ و ادب آن کشور توسط سفیر فرانسه در تهران به او اعطا شد.
به مناسبت هشتاد سالگی این استاد فرزانه ی موسیقی بی مناسبت ندیدیم که خوانندگان عزیز شهروند را با این استاد فرزانه بیشتر آشنا کنیم.
دکتر داریوش صفوت، موسیقی دان، نوازنده سه تار و سنتور، متولد هفتم آذرماه ۱۳۰۷ موسیقی را نزد پدر ـ علی اصغر صفوت ـ آموخت و از محضر استادانی چون حبیب سماعی و استاد ابوالحسن صبا در این راه بهره برد.
در سال ۱۳۳۲ از دانشکده حقوق دانشگاه تهران لیسانس گرفت و برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و از دانشکده حقوق دانشگاه پاریس دکترای حقوق بین الملل گرفت و به ایران بازگشت و در سال ۱۳۳۸ شروع به تدریس در هنرستان موسیقی کرد.
ضمن تکمیل نوازندگی سه تار نزد استاد حاج آقا ایرانی مجرد چهار سال صرف تحقیق و تفحص در ردیف و موسیقی ایران کرد.
در سال ۱۳۴۵ کتابی با عنوان "خصوصیات موسیقی سنتی ایرانی" به زبان فرانسه منتشر کرد. در همین زمان با پیشنهاد استاد صفوت بود که مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران تاسیس شد. او در این زمان در دانشگاه تهران تدریس موسیقی میکرد و بعدها رئیس گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد.
درباره اهمیت تاسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران باید گفت زمانی که این پیشنهاد از سوی دکتر صفوت داده شد، موسیقی جدی دستگاهی ایران، در انزوای کامل به سر می برد. رسانه در اختیار انواع موسیقی عامه پسند بود و جریان مقتدر موسیقی در رادیو، آخرین نسل از بازماندگان موسیقی قدیم ایران را به حاشیه رانده بود. علی اکبر خان شهنازی برجسته ترین نوازنده تار آن زمان، تنها به تدریس در اتاق محقری مشغول بود. اصغر بهاری نوازنده ی یگانه ی کمانچه، در بی اعتنایی دوران، کمانچه را به کناری گذاشته و ویلن به دست گرفته بود. یوسف فروتن و سعید هرمزی نوازندگان و ردیف دانان مهم دوران به گوشه ی عزلت پناه برده بودند و عبدالله خان دوامی، خواننده ی بنام گروه درویش خان هم دیگر نای خواندن نداشت، اما صفوت با همه ی این بزرگان حشر و نشر داشت. در چنین شرایطی داریوش صفوت رویای دور از ذهنی را به واقعیت بدل کرد و این نسل سرخورده و منزوی را از کنج عزلت به مرکز حفظ و اشاعه کشاند و شاگردان برگزیده ی دپارتمان موسیقی دانشگاه تهران را به نیز با همکاری نورعلی خان برومند، موسیقیدان شاخص دوران که مدرس دانشکده بود، به مرکز آورد و واسطه ی پیوند نسل قدیم موسیقیدانان ایران با این نسل جوان شد. همگی آنها بهره مندی از این امکان بزرگ را مدیون درایت، پیگیری و نگاه دلسوزانه صفوت هستند. محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، داریوش طلایی، مجید کیانی، جلال ذوالفنون و … جملگی از شاگردان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی بودند که بانی مهمترین تحولات موسیقی دستگاهی و احیای سنت این موسیقی در چند دهه ی اخیر شدند. گرچه استاد صفوت آرزوهای بزرگتری برای این مرکز در سر داشت و میخواست مرکز را به دانشگاه موسیقی بدل کند و تاکید بسیاری بر احیای متون کهن و مباحث و مبانی نظری موسیقی قدیم ایران داشت.
مرکز حفظ و اشاعه موسیقی در کنار تربیت این نسل تاثیرگذار، کمک شایانی در حفظ ردیف ها و نغمه های مانده در سینه استادان قدیم داشت. اکثر آنچه امروز ما به نام ردیف و رپرتوار رسمی موسیقی دستگاهی ایران می شناسیم، در دوره مرکز، ضبط و ثبت شده است.
استاد صفوت پس از انقلاب از ریاست مرکز کناره گرفت با این حال او تا چند سال پیش در پست های مشورتی و آموزش موسیقی مشغول به کار بود و در حال حاضر در شهر کرج ساکن است و به کار پژوهش موسیقی اشتغال دارد.
استاد صفوت همچنین در هنرستان عالی موسیقی، مرکز مطالعات موسیقی شرقی وابسته به انستیتو موزیکولوژی دانشگاه سوربن، مدرسه عالی تلویزیون و سینما و …. تدریس و کار کرده و عضو بسیاری از شوراهای پژوهشی، اداری و مشورتی موسیقی و نیز وزارت علوم و فناوری و فرهنگستان علوم بوده است.
داریوش صفوت بجز کتاب "خصوصیات موسیقی سنتی ایرانی" که به زبان فرانسه منتشر کرده، کتاب دیگری نیز به زبان فرانسه دارد به نام "موسیقی ایران" که در سال ۱۹۶۶ تحت نظارت شورای بین المللی موسیقی یونسکو به چاپ رسانده است.
کتاب "رساله عرفان موسیقی ایران" را در سال ۱۳۴۸ تألیف کرده است و کتاب "موسیقی سنتی و عرفان شرقی" در سال ۱۹۸۵ در نیویورک منتشر شده است. آخرین کتاب استاد صفوت "هشت گفتار درباره ی فلسفه موسیقی" است که در ژانویه ۲۰۰۸ توسط کتاب سرای نیک منتشر شده است.
درباره ی فلسفه ی موسیقی تاکنون در زبان فارسی کتاب مستقلی به چاپ نرسیده است و این شاید نخستین گام در این راه باشد.
در این تازه ترین کتاب، استاد صفوت به علم و دین، خاطراتی از کلاس درس استاد صبا، معنویت و معنا در موسیقی، رابطه متقابل موسیقی و روح، پژوهشی در ویژگی های موسیقی ایران، اشاراتی به فلسفه ی موسیقی، عرفان و موسیقی ایران پرداخته است و هشتمین گفتار را به موسیقی و موسیقی دان ایرانی اختصاص داده است.
در ماه مارچ ۲۰۰۵(فروردین ۱۳۸۴) وزیر فرهنگ فرانسه طی نامه ای رسمی به دکتر صفوت اعلام داشت که مفتخر به دریافت نشان شوالیه فرانسه شده است.
متن نامه وزیر فرهنگ فرانسه به دکتر صفوت را در زیر می خوانید:
جناب آقای داریوش صفوت
با کمال مسرت به اطلاع جنابعالی می رساند که اینجانب نشان شوالیه را در زمینه هنر و ادبیات به جنابعالی اعطا می نمایم. این نشان یکی از چهار درجه از نشان های وزارتی کشور فرانسه است و بنابر این از افتخارات بسیار ارزشمند به شمار می رود. این امتیاز و افتخار به شخصیت هایی که با خلق آثار هنری و ادبی و نقشی که در زمینه اشاعه فرهنگ در فرانسه و یا جهان داشته اند اعطا می شود.
رنو دوندیو دو وابر
وزیر فرهنگ و ارتباطات کشور فرانسه
این خبر در مطبوعات داخل کشور بازتابی نیافت، زیرا که این استاد فرزانه از افتخاری که نصیبش شدت بود، سخنی به میان نیاورد.
از اینکه از سوی کشور فرانسه، هنر و خدمات ایشان به این عرصه، به دیده گرفته شده خوشحالیم و تولد هشتاد سالگی موسیقی دان فرزانه و فروتن کشورمان، استاد داریوش صفوت، را پیشاپیش به ایشان تبریک می گوییم و برایشان سلامتی و طول عمر آرزو می کنیم.
