شماره ۱۲۰۶ ـ پنجشنبه ۴ دسامبر ۲۰۰۸
“چقدر سوراخ روی این دیوار است”
یکشنبه ۱۶ نوامبر مراسم معرفی از کتاب شعر عیدی نعمتی به میزبانی شهروند و با حضور حدود صد تن از ایرانیان تورنتو در بنیاد پریا برگزار شد.
نیاز سلیمی، گرداننده مراسم، از سوی خود و برگزارکننده برنامه ـ شهروندـ به حاضران خوشامد گفت و افزود: این اولین مجموعه شعر عیدی نعمتی ست که به چاپ رسانده است. همه ی ما می دانیم که عیدی نعمتی در این سالها چقدر پر کار بوده و نه تنها در طی این سالها حس خودش را که صدای همه ما را نوشته است.
سلیمی با اشاره به اینکه همه ما با ارزش کار نعمتی آشنا هستیم، ادامه داد: انتشار هر کتاب پنجره ای است که منظر دیگری از جهان را به ما نشان میدهد.
او با مردمی خواندن شعر، گفت: تنها چیزی که به عینه منتقل میشود، شعر است.
سلیمی در پایان به عیدی نعمتی برای انتشار اولین مجموعه ی شعرش تبریک گفت و از مهدی مهرآموز، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی دعوت به سخنرانی کرد.
مهدی مهرآموز ضمن تبریک به عیدی نعمتی گفت: ۱۸ سال است که عیدی را می شناسم. سال ۹۰ که به تورنتو آمدم از حسن زرهی خواستم که تعدادی نویسنده و شاعر را گرد هم بیاورد تا شعرخوانی کنیم. یکی از این افراد عیدی نعمتی بود که او هم دو شعر خواند و من تقریبا او را شناختم.
مهرآموز با تاکید بر این که “بررسی عمیق تر شعرها را به بعدها و چاپ در نشریه شهروند وامی گذارم”، به نکاتی چند از این کتاب اشاره کرد.
او با اشاره به اینکه شعرها عنوان ندارند و با شماره مشخص شده اند، درباره ی ویژگی های شاعر و شعرش گفت: عیدی نعمتی اصالتاً و ذاتاً شاعر است. با تعلیم و تربیت نمی شود شاعر شد. عیدی شاعر به دنیا آمده. شعرش به آسانی قابل تجزیه به صورت های زبانی و معنا و مفهوم درونی شاعر نیست. بیانی جدا از معنا و معنایی جدا از بیان در شعر عیدی وجود ندارد. به صورت ظاهر دنبال پیروی از وزن خاصی نیست؛ وزن ها خود به خود می آیند. در شعر عیدی تمام کلمات درهم رفته اند؛ صورت و سیرت در هم آمیخته اند. شعر عیدی شعر عاشقانه است و از زوایای مختلف به عشق نگاه می کند. شاعر مقدمه ی شعر را خوب میداند و اینکه چگونه شعر را به پیش ببرد.
در پایان مهرآموز چند شعر از کتاب نعمتی را خواند و با شعر شماره ۴۰ کتاب که به خود او پیشکش شده، سخنانش را به پایان برد.
داریوش افراسیابی هنرمند موسیقیدان، ضمن ابراز خوشحالی از حضور در این جمع و تبریک به عیدی نعمتی، قطعه ی پرواز از ساخته های خودش و دو قطعه ی کلاسیک را با گیتار نواخت و مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
نوبت به بهرام بهرامی، نویسنده، شاعر، مترجم، عکاس، نقاش و گرافیست رسید تا به بررسی شعرهای عیدی نعمتی بپردازد.
او نیز از این گردهمایی که برای انتشار اولین مجموعه شعر عیدی نعمتی برپا شده اظهار خوشحالی کرد و گفت: چقدر خوب است که دور هم جمع شده ایم و داریم کارهای شاعری را بررسی می کنیم که سالهاست شعرهایش را می خوانم. خوب است که دنیای معاصر را با شعر، قصه، تصویر و … ضبط کنیم.
بهرامی با متعلق خواندن نعمتی به شعر چپ فارسی، به ذکر خاطره ای در خصوص شعر چپ پرداخت: سال ۴۶، شب های شعر خوشه را شاملو برگزار می کرد و گرداننده ی آن جلسه براهنی، استاد من بود که جایش امشب خالی ست. از کسانی که در آن شب شعر خواندند یکی من بودم و یکی سعید سلطانپور. سلطانپور شعری را شروع کرد که با این سطر شروع می شد”ای ایران که نفت ترا می برند…” شلوغ شد. گردانندگان از سلطانپور خواستند شعرش را نخواند. براهنی گفت، شعر با شعار فرق می کند… بیشتر شعرهای عیدی هم در زمینه ی هنر قرار می گیرد تا شعار.
بهرامی درباره ی ویژگی های شعر عیدی نعمتی گفت: شعر عیدی به ژانر شعر نیمایی تعلق دارد. در این ژانر تنوع زبانی زیادی می بینیم و بسیاری از شاعران به نوعی نماینده ی شعر نیمایی هستند؛ اخوان ثالث، نادرپور، شاملو، سپهری، فروغ … امروز دیگر نمی شود گفت شعر نو، یا شعر امروز، شاید شعر نیمایی ویژگی های شعر را بهتر مشخص کند.
بهرامی با خواندن شعرهایی از کتاب “چقدر سوراخ روی این دیوار است” از دیگر مشخصه های شاعر و شعرش گفت: عیدی سخت وسواس دارد در تصویرسازی… غمی که در سراسر شعرها سینه شاعر را می فشرد، غم اجتماعی ست. غم او غم انسان است.
بهرامی در پایان سخنانش گفت: اگر عیدی را نماینده ی شعر چپ نخوانیم، ولی او را می توانیم نماینده ی شعر اجتماعی بدانیم.
در ادامه برنامه، نیاز سلیمی از سیاوش شعبانپور که او را شاعری جوان، بسیار پر کار و صاحب سبک خواند ، بدون برنامه ریزی قبلی دعوت به سخنرانی کرد.
شعبانپور گفت: من درباره ی خود عیدی حرف می زنم. بدون تلاش نمی شود دارای امضا و فردیت و یکتایی شد. عیدی شعرهای لطیفی دارد و جزو معدود آدم هایی ست که اگر کتابش را بخوانی و بعد خودش را ببینی، می بینی که شعرش واقعا خود عیدی ست و حرف و عملش یکی ست. عیدی برای انسان و برای آزادی می نویسد.
شعبانپور از ویژگی های شعر عیدی گفت: شعر عیدی این ویژگی را دارد که “آنی” در کلماتش است. من همیشه حسرت خورده ام که چرا نتوانستم اینقدر ساده شعر بگویم.
شعبانپور تصویری بودن شعر عیدی را از دیگر ویژگی های شعر او خواند و با خواندن یکی از شعرهای او گفت، در این شعر تصویری انگار دوربین فیلمبرداری تو را با خود همراه کرده است:
صندلی
رو به پنجره دارد
پنجره
رو به دریا.
کسی به در می زند
دریا رو به پنجره می کند
پنجره رو به صندلی
در که باز می شود
خانه دریا می شود. (شعر ۷۹)
در ادامه ی برنامه، نیاز سلیمی از حسن زرهی، سردبیر شهروند و برگزارکننده ی این برنامه دعوت کرد. سلیمی در معرفی او گفت: در طول ۱۹ سالی که در این شهر بوده ام و در بسیاری از برنامه های فرهنگی، هنری، سیاسی، اجتماعی و حقوق بشری شرکت کرده ام، بدون اغراق می گویم که ۷۵درصد این برنامه ها یا حامی آنها یا برگزارکننده و طراحش حسن زرهی و نسرین الماسی و نشریه شهروند و همکارانشان بوده اند. ما فعالان این شهر دو مادر داریم حسن و نسرین. حسن با همان عطوفت های مادرانه از تک تک ما حمایت و نگهداری کرده و من میدانم با اینکه دغدغه ی این نشریه (شهروند) بقا بوده ولی با کمال سخاوت صفحات خود را در اختیار آگهی های ما قرار می دهد.
حسن زرهی که خود شاعر و قصه نویس است و دو کتاب شعر و قصه دارد، ضمن تشکر از نیاز سلیمی و حاضران در سالن گفت: بیشتر کارهای نویسندگان این شهر را از دهه ی ۸۰ در ابتدا در نشریه سایبان چاپ کردیم و در ادامه در شهروند.
او افزود: شعر شریف ترین هنرهاست و عزیزترین و به لحاظی مردمی ترین آنها. یعنی بیش از هر هنری در بین مردم زندگی می کند.
زرهی در ادامه به ویژگی های شعر عیدی نعمتی اشاره کرد و گفت: شعر عیدی دو خصیصه دارد و اگر هنری این دو خصیصه را داشته باشد هنر قابل دفاعی ست که به انسان و صلح و پیشرفت بشر کمک میکند. شعر عیدی ساده و صمیمی است و در شعر امتیازی بالاتر از سادگی و صمیمیت نیست.
او سپس از عیدی نعمتی دعوت کرد که پشت میکروفن برود و نمونه ای از شعرهایش را بخواند.
عیدی نعمتی در میان تشویق حاضران، به روی صحنه رفت و ضمن تشکر از مردم با نقل قولی از فدریکو گارسیا لورکا گفت، مرکز ثقل ادبیات انسان است… و افزود: تنهایی از داخل دارد ما را می پوساند و در چنین روزگاری می شود در سنگر ادبیات ایستاد.
او ضمن نام بردن از شاعران و نویسندگان بزرگ ایران و جهان همچون لورکا، گراس، برشت، شاملو و … گفت: جوهره ی کار اینها جوهره ی اعتراض است.
نعمتی در ادامه از نسرین الماسی و حسن زرهی سپاسگزاری کرد و گفت: امشب که من اینجا ایستاده ام به همت این دو و همکاران شهروند است.
او همچنین از افرادی که او را در چاپ کتاب یاری دادند از جمله خانم فاطمه قاسمی (صفحه آرایی)، علی کامران (طرح هنرمندانه ی روی جلد) و سیاوش میرزاده تشکر کرد.
عیدی نعمتی در ادامه، خود را شاعر نیمایی خواند و گفت: از او بسیار آموخته ام و جا دارد تا بسیار بیشتر بیاموزم. او سپس با یاد مختاری و پوینده شعر پائیز خود را خواند و با شعرهای بیشتری ادامه داد.
تا رد خاطره
گم نشود
در هجوم این همه باد
قد راست می کنم و
می ایستم
در برج دیده بانی خود
در سنگر عشق. (شعر ۵۳)
***
در آن تاراج پائیز
من
رمز سبزینگی را
در چشمان کودک فردا نهان کردم
های …
ای انتظار سبز
در تاریکترین لحظه های زندگی ی یک درخت
حضورت
مبارک باد! (شعر ۴۸)
پس از پایان برنامه تمام کتاب های روی میز به فروش رفت و برای گرفتن امضای شاعر صف طویلی تشکیل شد.
انتشار اولین مجموعه ی شعر عیدی نعمتی، شاعر جنوبی را به او و دوستداران شعر و ادب تبریک می گوییم و در انتظار کتاب های دیگرش می مانیم.
گفتنی ست ناشر مجموعه شعر “چقدر سوراخ روی این دیوار است” Creative Image World در تورنتو ـ کانادا است.
عکس: لیلا مجتهدی
