دولت کانادا تهدید کرد، سفارت انکار کرد
شهروند – آرش عزیزی: خبری که اولین بار شهروند در همکاری با مجله‌ی کانادایی مک‌لینز آن‌را مخابره کرد پس از چند هفته تاخیر به تیتر اول بعضی از مطرح‌ترین رسانه‌های کانادا، آمریکا و سایر کشورها بدل شده است و به واکنش‌های بسیاری، از جمله از سوی دولت‌های دو کشور، انجامیده است.
قضیه از آن‌جا شروع شد که ما با ترجمه‌ی سخنان حمید محمدی، رایزن فرهنگی سفارت ایران در اتاوا، در مصاحبه‌ای با وب‌سایتی ایرانی و اشاره به چند مورد مشخص، خبر از طرح‌های جمهوری اسلامی برای افزایش نفوذ فرهنگی و سیاسی در کانادا دادیم.
کامبیز شیخ حسنی کاردار سفارت ایران در کانادا
حالا پس از چند هفته تاخیر، توجه روزنامه هایی همچون اتاوا سیتیزن و نشنال پست، که هر دو گرایش عمومی راست‌گرایانه دارند، باعث پاسخ مقامات کانادا و ایران شد.
جان برد، وزیر امور خارجه‌ی دولت هارپر، جمعه‌ی هفته‌ی گذشته به گزارشگران گفت:”ایرانی-کانادایی‌ها در جستجوی زندگی بهتر به کانادا آمده‌اند” و تاکید کرد سفارت ایران حق ندارد مزاحم “آزادی‌های آن‌ها در کانادا” شود.
ویک توز، وزیر امنیت عمومی، گفت نمی‌تواند در مورد عملیات مشخص وزارتخانه‌اش صحبت کند، اما گفت دولت مدت‌ها است از فعالیت‌های سفارت در اتاوا خبر دارد و با هرگونه زیر فشار گذاشتن کانادایی‌های ایرانی‌تبار توسط آن مقابله می‌کند.
دوشنبه‌ی هفته‌ی گذشته با حضور بعضی مخالفان جمهوری اسلامی در مقابل ساختمان سفارت در اتاوا تظاهراتی انجام شد. شهرام گلستانه به عنوان سازمان‌دهنده‌ی این تظاهرات با آژانس خبری کیو ام آی مصاحبه کرد و گفت فرهنگ ایران غنی است، اما جلوی سفارت را باید گرفت.
اما یکی از معروف‌ترین افراد جامعه‌ی ایرانیِ کانادا، نازنین افشین جم، فعال حقوق بشر، دختر شایسته‌ی کانادا و همسر پیتر مک‌کی، وزیر دفاع، در این میان خواهان تعطیلی سفارتخانه‌ی ایران شد. اقدامی که با مخالفت برخی از کوشندگان جامعه‌ی ایرانی مواجه شده است. نیاز سلیمی، از فعالان حقوق بشر باسابقه‌ی ایرانیِ کانادا، در واکنش به اقدام افشین جم گفت چطور می‌توان او را به واسطه‌ی شهرتش نماینده‌ی بیش از ۱۰۰ هزار ایرانی دانست و با تعطیلی سفارت، به دلیل اثراتی که بر عموم ایرانیان می‌گذارد، مخالفت نکرد.
در این میان، سفارت ایران در حرکتی نادر جوابی رسمی صادر کرد. کامبیز شیخ حسنی، کاردار سفارت ایران، که در بعضی رسانه‌ها از او به غلط به عنوان “سفیر ایران” نام برده شده است (ایران در کانادا سفیر ندارد و شیخ‌حسنی عالیرتبه‌ترین دیپلمات جمهوری اسلامی در اتاوا است) بلافاصله اعلام کرد جمهوری اسلامی به کنوانسیون وین و قوانین کانادا کاملا احترام می‌گذارد و تنها طبق قوانین موجود دست به بعضی فعالیت‌های تبلیغی برای معرفی ایران زده است و نه استخدام جاسوس یا مامور از میان ایرانیان.
شیخ‌حسنی اعلامیه‌ای در این مورد منتشر کرد و گفت:”اهداف اصلی سفارت در شرایط دشوار کنونی مدیریت صحیح روابط موجود و ارائه‌ی خدمات با بالاترین کیفیت و مناسبت‌ترین زمان برای جامعه‌ی محترم ایرانی مقیم کانادا است.”
او اتهام فعالیت‌های تروریستی رژیم را “مضحک” خواند و گفت “ایران در تطابق با ارزش های اسلامی و میراث باستانی خود مخالف کشتن افراد بی‌گناه است” و خود در سال ۱۹۹۸ که هشت دیپلمات ایرانی به دست طالبان در مزار شریفِ افغانستان به قتل رسیدند “اولین قربانی”تروریسم بوده است.
نشنال پست با مایکل بایرز، استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا و از ارشدترین کارشناسان سیاست جهانی و حقوق بین‌المللی در کانادا، گفتگو کرد. بایرز گفت از نقطه نظر کانادا اگر سفارت، چنان‌که محمدی گفته است، به دنبال جذب و استفاده از گروهی از شهروندان کانادا برای دخالت در مسائل داخلی این کشور باشد، این کار خلاف قوانین بین‌المللی است، اما از آن‌جا که ایران تابعیت دوگانه را نمی‌پذیرد از نقطه‌نظر حقوقی خود دچار خلافی نشده است.
بایرز در ضمن گفت نباید دست به تعطیلی سفارت زد چون این مرکز نقش مهمی در زندگی “صدها هزار شهروند کانادایی که روابط خانوادگی با ایران دارند، دارد.”
رونالد کرلینستن، کارشناس تروریسم و امنیت، در مقاله‌ای در تورنتو استار نیز خواهان “رویکرد متوازن” و عدم غلو شد. کرلینستن گفت جامعه‌ی ایرانی طیف‌های متعددی دارد و مشخصا به نسل های مختلف اشاره کرد که به گفته‌ی او گاه، مثلا در ونکوور، با هم درگیر شده‌اند چرا که بعضی که در دو دهه‌ی اخیر به کانادا آمده‌اند روابط بیشتری با رژیم دارند. کرلینستن گفت در مقابله با تروریسم نباید کاری کرد که به اصطلاح خشک و تر با هم بسوزند و شیرازه‌ی اجتماعی جامعه از هم بپاشد.
مایکل پترو، روزنامه‌نگار مک‌لینز که اولین بار این گزارش را در همکاری با شهروند مطرح کرده بود، نیز گفت، نشنال پست و اتاوا سیتیزن زیادی غلو کرده‌اند.
در این میان پل هاینبرکر، دیپلمات عالیرتبه‌ی کانادایی و سفیر سابق این کشور در آلمان و سازمان ملل، گفت بسیاری از اقدامات “فرهنگی”سفارت قانونی است و نه تنها سایر کشورها اقدامات مشابهی انجام می‌دهند که خود کانادا نیز همین کار را در سایر کشورها می‌کند.
از سوی دیگر بسیاری از رسانه‌های راست‌گرا در کانادا، آمریکا و اسرائیل خواهان تعطیلی حداقل موقت سفارت شدند. از جمله روزنامه‌ی تورنتو سان در نظرسنجی‌ای که در وب‌سایت خود از خوانندگانش درباره بستن سفارت حداقل تا زمان پایان تحقیقات به عمل آورد، اکثر خوانندگان این وب‌سایت خواهان تعطیلی موقت سفارت شدند.
تحولات بعدی این ماجرا هنوز کاملا مشخص نیست.
پروفسور بایرز گفته یکی از اقدامات احتمالی جمهوری اسلامی می‌تواند بازگرداندن حمید محمدی، کاردار فرهنگی سفارت، به ایران، برای زیاده‌روی هایش و گفته‌های نسنجیده‌اش در آن مصاحبه باشد.
