شهروند ۱۱۷۵-۱می ۲۰۰۸
در مرکز کانادایی حمایت از قربانیان شکنجه
روز ۲۴ آوریل به عنوان سالروز قتل عام یک و نیم میلیون ارامنه در سال ۱۹۱۵ ثبت شده است. در این روز و در سراسر جهان ارامنه در کلیساها و یا مکان های عمومی دیگر گرد هم میایند و یاد قربانیان آن فاجعه را گرامی می دارند.
روز ۲۴ آوریل به عنوان سالروز قتل عام یک و نیم میلیون ارامنه در سال ۱۹۱۵ ثبت شده است. در این روز و در سراسر جهان ارامنه در کلیساها و یا مکان های عمومی دیگر گرد هم میایند و یاد قربانیان آن فاجعه را گرامی می دارند.
ارامنه معتقدند که در طول سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۹ میلادی، دولت عثمانی در یک اقدام برنامه ریزی شده دست به قتل عام یک میلیون و پانصد هزار نفر از مردم ارمنستان زد و اوج این قتل عام روز ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ بود.
عصر روز ۲۴ آوریل، مرکز کانادایی حمایت از قربانیان شکنجه جلسه ی سخنرانی به مناسبت سالگرد ژنوسید ارامنه برگزار کرد. اداره کننده برنامه دکتر عزت مصلی نژاد کارشناس ارشد این مرکز در ابتدا حاضران را به یک دقیقه سکوت به احترام خاطره قربانیان و کشته شدگان ارامنه دعوت کرد.
سخنران اصلی برنامه دکتر امیر حسن پور پژوهشگر و استاد دپارتمان تمدنهای خاورمیانه و نزدیک دانشگاه تورنتو چکیده ای از نتایج مطالعات خود در مورد موضوع را ارائه و «ژنوسید» را نوعی قتل عام و پدیده ای بسیار قدیمی توصیف کرد و گفت: “واژه «ژنوسید»، واژه ای نسبتاً جدید است و پس از جنگ جهانی دوم و نیز در جریان تدوین و تصویب «کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت ژنوسید» (سال ۱۹۴۸) بر سر زبانها افتاد و به اصطلاح مهمی در حقوق بین الملل تبدیل شد. در زبان فارسی معادل های «کشتار جمعی»، «قتل عام»، «نسل کشی»، «کشتار گروهی»، «نژادکشی» یا «امحای ملی»، و یا واژه ی «ژنوسید» برای آن به کار میرود”.
در مورد اینکه نابودی ارمنیها ژنوسید است یا یک واقعه ی «عادی» زمان جنگ و این که آیا سران دولت عثمانی قصد نابودی ارمنیها و آشوریها به مثابه ی یک «گروه ملی، قومی، نژادی و دینی» را داشتند یا نه؟ دکتر حسن پور به تحقیقات جامعه شناس ترک تانر آکچام استناد می کند و می گوید: آکچام در تحقیقات خود با استناد به «مدارک عثمانی ـ ترکی» از جمله شواهدی که در دادگاههای نظامی سالهای ۱۹۲۲-۱۹۱۹ ارائه شد به این نتیجه رسیده است که کمیته ی مرکزی «کمیته ی اتحاد و ترقی»، که حکومت عثمانی را در دست داشت، تصمیم به نابودی ارمنیها گرفت و برنامه را به اجرا گذاشت. طبق رای دادگاه نظامی در ۱۹۱۹، سران «کمیته»، اسماعیل انور پاشا، محمد طلعت پاشا و احمد جمال پاشا، که وزرای کابینه بودند قصد نابودی ارمنیها را داشتند و هر سه غیاباً به اعدام محکوم شدند.
دکتر حسن پور معتقد است که در ادبیات و تحقیقات مربوط ژنوسید ارامنه، عموما صحبتی از کشتار آشوری ها نمی شود، و این در حالی است که شواهد تاریخی نشان میدهد که شمار فراوانی از آشوری ها نیز در سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۲۳ یا کشته و یا از موطن خود آواره شدند. و می گوید: “امروز از قریب دو میلیون و نیم ارمنی که در سرزمین بومی خود زندگی میکردند اثری نیست. در طول هشتاد سال اخیر، این پروژه ی ژنوسید با زدودن بیشتر آثار زندگی ارمنیها و آشوریها، از جمله خراب کردن بناها و آثار فرهنگ مادی آنها و پاکسازی اسامی جغرافیائی، ادامه داشته است”.
دکتر حسن پور بر این نکته تاکید می کند که “متاسفانه با وجود دستاوردهای سالهای اخیر در مبارزه علیه این جنایتها هنوز راه دوری در پیش است. ژنوسید محصول ملت، ناسیونالیسم، پروژه ی ملت سازی، و دولت مدرن سرمایه داری است. و تا وقتی که بشریت به ملت و قوم و قبیله های گوناگون تقسیم شده، تا وقتی که قومیت و ملیت مبنای قدرت و تقسیم نابرابر این قدرت است، و تا وقتی که تضادهای طبقاتی با تضادهای ملی و قومی و نژادی گره میخورد پایانی بر این جنایتها متصور نیست”.
“تاسیس «دادگاه جنائی بین المللی» از جمله پیشرفتهائی است که در یک دهه ی اخیر در مبارزه با ژنوسید روی داده است. این دادگاه در سال ۲۰۰۲ رسمیت یافت و تا امروز یکصد و پنج کشور به آن پیوسته اند. آمریکا، ایران، اسرائیل، عراق، عربستان سعودی، چین، روسیه، ترکیه و سوریه از جمله کشورهائی هستند که با آن مخالفت کرده اند.”
جزئیات بیشتری از مطالبی که دکتر حسن پور در این سخنرانی بدانها اشاره کردند، در شهروند شماره ۱۱۷۴ پنجشنبه ۲۴ اپریل ۲۰۰۸ به صورت مقاله مبسوط و مستدلی به قلم ایشان منتشر شده است.
سخنران دیگر این جلسه آقای هدایت نظامی بود. او حقوقدان، وکیل دادگستری در استان انتاریو، فعال و پیگیر حقوق بشر است و از جمله به دفاع از پناهندگان و بخصوص پناهندگانی که وضعیت نامشخص دارند، می پردازد.
آقای نظامی در سخنانش با مقایسه موارد اعلامیه جهانی حقوق بشر و قوانین موضوعی دیگر، از منظر اجرای قوانین و تضمین اجرای قوانین به موضوع پرداخت و نتیجه گیری کرد که عدم پیگیری در اجرای موارد حقوق بشر رابطه مستقیمی با نادیده گرفته شدن این موارد از سوی حکومت ها و سیاستمداران دارد، و عملکرد رسانه ها نیز عموما بیش از آنکه در جهت تاکید بر اجرای حقوق بشر باشد در جهت منافع سیاسی حکومت ها و سیاستمداران است.
او بر حرکت و تلاش گروه های مختلف مردم و سازمان های حقوق بشری برای اجرای قوانین حقوق بشر به عنوان عاملی تاثیرگذار تاکید می کند. برای نمونه به پذیرفته شدن ژنوسید ارامنه در سالهای اخیر توسط تعدادی از کشورهای جهان اشاره میکند و آن را دستاورد تلاش جامعه مدنی و کوشندگان حقوق بشر میداند.
اجرای چند قطعه شعر و آواز در رابطه با موضوعات مرتبط توسط نوجوان ۱۳ ساله ، فرج عباس، بخش جالب و دیدنی برنامه بود.
این برنامه با ابراز نظر شرکت کنندگان و پرسش و پاسخ به پایان رسید.
منابع مورد استفاده:
https://shahrvand.com/?c=118&a=4101
