برگزاری مراسم یادبود قتل عام زندانیان سیاسی دهه شصت
شنبه ۸ سپتامبر ۲۰۱۲ در سالن کتابخانه ی نورت یورک در تورنتو، مراسمی به مناسبت بیست و چهارمین سالگرد قتل عام زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ و سی و یکمین سالگرد قتل عام سال ۶۰ برگزار شد.
چهار گروه برگزاری این مراسم را برعهده داشتند: کانون خاوران، حقوق بشر و دمکراسی برای ایران، کمیته ی همبستگی با مادران جانباختگان در تورنتو ـ کانادا، و انجمن سکولارهای سبز ایران ـ تورنتو و مجری برنامه ناهید از حمایت و همراهی نشریه شهروند و ایران استار نیز سپاسگزاری کرد.
امسال مراسم بر روی دادگاه مردمی ایران تریبونال تمرکز کرده بود. این دادگاه با همت جان به دربرده گان و خانواده های قربانیان دهه ی شصت و بویژه اعدام های جمعی تابستان ۶۷، سازماندهی شده و مرحله ی اول آن با عنوان کمیسیون حقیقت یاب (کمیسیون تحقیق) هدفش جمع آوری شهادت نامه ها و اسناد جنایات دهه شصت بود.
فرخ زندی، رضا مریدی، حسن پویا، ناهید، کاوه شهروز، نینا در مراسم سخن گفتند
در این مرحله بیش از ۸۰ نفر از زندانیان سیاسی سابق و همچنین مادر، خواهر، برادر، فرزند، همسر و … قربانیان، از بیش از ۴۰ شهر ایران، در یک عرصه ی عمومی از ۱۸ تا ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲ (۲۹خرداد تا ۲ تیر۹۱) در دفتر سازمان عفو بین الملل در لندن، علیه سی سال شکنجه، کشتار، اعدام و زندان، بویژه در دهه ی ۶۰ در مقابل قضات که شش شخصیت برجسته ی حقوقی جهانی بودند، شهادت دادند.
همین که پا به سالن مراسم می گذاری، فیلمی در حال پخش است. فیلم شهادت خانواده های جانباختگان در مقابل قضات دادگاه مردمی. بسیاری از آنها را قبلا در یوتیوب دیده بودم، ولی باز هم انگار برای اولین بار است که شاهد این اشک ها و بغض ها هستم. دردها مشترکند، ولی داستان ها کمی فرق می کند. وقتی مادری می آید و اسامی کشته شدگان عزیزش را یکی یکی می خواند، نمی خواهی باور کنی، در ذهنت پس می زنی، مگر می شود، چهار برادرش، دو دخترش، پسر خواهرش، داماد خواهرش، و …
این اشک ها باید روان شود تا شاید آتش دل ما کمی آرام شود.
وقتی نینا، یکی از شاهدان دادگاه لندن، که از تورنتو به آنجا رفته بود، به روی صحنه می رود، تا از مشاهداتش از دادگاه مردمی بگوید، و اینکه بعد از سالها از دیدن عکس عزیزانش در میان جمع، چه احساس خوبی به او دست داده، و وقتی از خانواده قربانیان در روی پرده می شنوی که با گفتن دردشان در جمع، سبک تر شده اند، کم کم متوجه می شوی که این حرکت مردمی چه تأثیرات مهمی می تواند داشته باشد.
پیام اخوان دادستان دادگاه مردمی ایران تریبونال
در این مراسم حسن پویا از کانون خاوران از جنایاتی که در دهه ی شصت بر مردم ایران رفته، گفت. او حکمی که آیت الله خمینی برای کشتار زندانیان سیاسی صادر کرده بود، خواند. او اهمیت دادگاه مردمی ایران تریبونال را در روشنگری آن خواند به طوری که رژیم پس از ده ها سال کتمان این جنایت، مجبور شده که به نحوی با توجیه به آن اعتراف کند.
دکتر رضا مریدی نماینده مجلس انتاریو، از اهمیت رسیدگی به این جنایات حرف زد و خطاب به پیام اخوان گفت: من از شما تشکر می کنم که صدای مردم ایران را به جهانیان رساندید، بویژه صدای قربانیان و خانواده های اعدام شدگان را.
دکتر مریدی لیستی تهیه کرده بود به عنوان کارنامه ی رژیم از عملکرد آن در طول ۳۳ سال گذشته. در این لیست به جنگ، کشتار در کردستان و ترکمن صحرا، اعدام، زندانیان سیاسی، آوارگی و مهاجرت، فقر، فحشا، اعتیاد، تخریب محیط زیست و … اشاره شده بود.
دکتر فرخ زندی، رئیس انجمن سکولارهای سبز ایران ـ تورنتو، معرفی سخنران اصلی برنامه، دکتر پیام اخوان را برعهده داشت.
پرفسور پیام اخوان، استاد حقوق دانشگاه مک گیل و وکیل فعال حقوق بشر، دادستان دادگاه نمادین ایران تریبونال خواهد بود که از ۲۵ تا ۲۷ اکتبر ۲۰۱۲ در لاهه برگزار خواهد شد.
زن جوانی از شاهدان در دادگاه لندن، از چگونگی اعدام پدر و مادرش می گوید
مصاحبه ی مفصلی از پیام اخوان در شماره ی هفته ی گذشته شهروند چاپ شده بود که سخنران فشرده ای از آن گفت وگو را در این سخنرانی گفت.
دادستان دادگاه نمادین ایران تریبونال گفت، برای من به عنوان وکیل حقوق بشر هیچ فرقی نمی کند که ایدئولوژی دولت چه هست، برای این که ما در تاریخ دیده ایم ایدئولوژی ها، دین ها، سیاست ها همیشه برای توجیه نقض حقوق بشر استفاده شده اند. بنابراین در ایران ما باید ایدئولوژی را کنار بگذاریم و بگوییم که صرفنظر از این که چه کسی در قدرت است، باید به حقوق بشر احترام بگذارد. ما می توانیم این را با مسئول دانستن رهبران فعلی نسبت به جنایات گذشته به بهترین وجه انجام دهیم. بنابراین برای من این به معنی ایجاد فرهنگ خشونت پرهیز است. این نه به معنی انتقام که به معنی عدالت است. همچنین درباره ی این است که به قربانیان فرصتی داده شود تا اندوه و رنج و خشم شان را بروز دهند و سبک شوند. و باید درک کنیم که برای هر قربانی، مادری هست، پدری هست، خواهر و برادر و همکلاسی و همکاری هست. آن مردم هم چنین نیاز دارند بدانند که شکایتشان به دیده گرفته شده، در غیراین صورت امکان استفاده از خشونت بیشتر خواهد شد. پس به منظور اجتناب از ارتکاب نقض حقوق بشر در آینده توسط رهبران، و منع انتقام، ما نیاز داریم به طریقی با نقض حقوق بشر در گذشته برخورد کنیم.
بخش پرسش و پاسخ با پیام اخوان را دکتر شهرام اعظم اداره می کرد
پس از استراحت و پذیرایی، بخش دوم برنامه با شهادت نینا که یک برادر و دو دایی اش را در کشتار دهه ی شصت از دست داده بود، آغاز شد.
ابتدا ویدیویی که او در دادگاه شهادت می دهد، پخش شد و سپس نینا گفت که چگونه دعوت شده و چگونه به لندن رفته است.
او با ذکر اینکه تمام هزینه هایش را خودش پرداخته، گفت: هزینه های ایران تریبونال بر دوش تمام خانواده های قربانیان است. هیچ کمکی از هیچ جا گرفته نشده. تمام پول جمع شده برای مرحله اول به پایان رسیده و به همین دلیل به کمک همه نیاز است تا بخش دوم دادگاه هم به خوبی برگزار شود.
در ادامه، کاوه شهروز، وکیل فعال حقوق بشر و نایب رئیس کنگره ایرانیان کانادا و از همکاران دادگاه نمادین ایران تریبونال در ماه اکتبر، دعوت شد تا با جمع سخن بگوید.
کاوه شهروز، از سازماندهان برنامه تشکر کرد و چنین گردهمایی ها را باارزش خواند. او افزود: با ارزش به این خاطر که برای یادبود کشتار بزرگ و جمعی تاریخ معاصر ایران است. به این خاطر که دیکتاتورها و سرکوبگران می خواهند که قربانیان و مردم ساکت بمانند، تا جنایات آنان فراموش شود. بنابراین یادآوری و بیان این جنایات، خود عین مقاومت است. با چنین گردهمایی هایی، هر یک از افراد داخل سالن به رژیم ایران می گویند که شما می توانی عزیزان ما را به زندان بیندازی، شکنجه دهی و بکشی، ولی نمی توانی ما را ساکت کنی و ما هرگز فراموش نخواهیم کرد.
بخش آخر این برنامه ی چهار ساعته، پرسش و پاسخ با پیام اخوان بود که گرداننده ی این بخش دکتر شهرام اعظم، پزشک زنده یاد زهرا کاظمی بود. او بود که با شهادتش و ارائه ی اسناد درباره ی قتل زهرا کاظمی در زندان اوین، اذهان جهانیان را به این جنایت جلب کرد.
دکتر اعظم اعلام کرد که تمام درآمد حاصل از ورودیه و کمک های مالی افراد برای هزینه های دادگاه به ایران تریبونال اهدا خواهد شد و گزارش آن را توسط نشریات به اطلاع همه خواهند رساند.
دوستان، بدانیم که سرکوبگران “هراسشان ز یگانگی ماست”*. بدانیم که “مادران سیاه پوش، داغداران زیباترین فرزندان آفتاب و باد …”* نیاز به همراهی ما دارند. هر یک از ما عزیزی، دور یا نزدیک، را در این جنایات و اعدام ها از دست داده ایم. با یاد عزیزشان، “باید یکی شویم”* و دست یاری به ایران تریبونال بدهیم تا مرحله ی دوم این دادگاه مردمی به خوبی برگزار شود.
ویدیوهای این مراسم و سخنرانی های حسن پویا، رضا مریدی، فرخ زندی، پیام اخوان، نینا، کاوه شهروز، و بخش پرسش و پاسخ را در یوتیوب ببینید.
* از زنده یادان خسرو گلسرخی و احمد شاملو وام گرفته ام.
