در سفر ششروزهی هارپر صورت گرفت
شهروند – آرش عزیزی: کانادا و هندوستان پس از مدتها تاخیر بالاخره قراردادی تاریخی در مورد همکاری هستهای بین دو کشور امضا کردهاند. نخستوزیر کانادا، استفن هارپر، که شش روز در این کشور به سر میبرد، سهشنبهی این هفته اعلام کرد این قرارداد که طبق آن اورانیومِ کانادایی عازم هندوستان خواهد شد «به تمام اهداف ما در زمینهی عدم گسترش سلاحهای هستهای پاسخ میدهد.»
این در حالی است که هند یکی از چهار کشور صاحب سلاحهای هستهای است که خارج از شورای امنیت قرار دارد و قوانین بینالمللی در این زمینه را امضا نکرده است.
هارپر و همتای هندیاش، مانموهان سینگ، گفتند مذاکرات تا آخرین مرحلهی جزئیات فنی نیز پیش رفته است. در زمان نوشته شدن این خطوط، به نظر میآید به جز ترجمهی قرارداد انگلیسی به فرانسوی و هندی کار دیگری نمانده باشد.
هارپر در نیو دهلی گفت: «این تحول بسیار مهمی برای کانادا است. در میان کشورهای توسعهیافته ما از معدودهایی هستیم که کلِ طیف اقتصاد هستهای غیرنظامی را داریم – همه چیز از تولید اورانیوم تا ساختِ رآکتور.» مذاکرات هستهای بین کانادا و هند در ژانویهی ۲۰۰۹ آغاز شد، اما پیشرفت آرامی داشت. موضوع حتی در بازدید هارپر از هند در نوامبر ۲۰۰۹ مطرح نشد.
قرارداد اولیه در ژوئن ۲۰۱۰ امضا شد اما جزئیات آن تا به امروز عقب افتاده بود.
علت تاخیرهای پیاپی سابقهی پرمشکلِ همکاری هستهای دو کشور است.
وقتی هند در سال ۱۹۷۴ انفجار آزمایشی هستهای خود به نام «بودای خندان» را انجام داد تا ورودش به باشگاه کشورهای دارای سلاح هستهای را اعلام کند از رآکتوری کانادایی برای ساخت پلاتونیوم استفاده کرده بود.
این انفجار روابط دو کشور را بیست سال دچار مشکل کرد. در پی «بودای خندان» بود که فروش مواد هستهای در سراسر جهان با توقف جدی روبرو شد و جنبش جهانی مخالفت با سلاحهای هستهای جانی تازه گرفت.
هند هرگز «ان.پی.تی»، معاهدهی عدم گسترش سلاحهای هستهای، و یا «سی.تی.تی»، معاهدهی جامع ممنوعیت آزمایشهای هستهای، را امضا نکرده است.