شهروند ۱۱۵۶ ـ پنجشنبه ۱۳دسامبر ۲۰۰۷
گفت وگوی شهروند با مسئول کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلن
روز دوشنبه ۱۰ دسامبر ۲۰۰۷، کاظم دارابی که به عنوان سازمانده ترور میکونوس در برلن به حبس ابد محکوم شده بود، پس از ۱۵ سال زندان به ایران فرستاده شد. در رابطه با این مسئله گفت وگویی داشتیم با آقای حمید نوذری مسئول کانون پناهندگان سیاسی ایران در برلن که نه تنها سالها ترور و دادگاه میکونوس را تعقیب کرده، بلکه مقالاتی نیز در این پیوند نوشته است.
آقای نوذری ممکن است در رابطه با ترور میکونوس برای ما توضیح دهید؟
ـ در ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ در رستوران میکونوس در برلن چهار تن از رهبران و همراهان حزب دمکرات کردستان ایران، دکتر صادق شرفکندی، فتاح عبدی، همایون اردلان و نوری دهکردی، توسط یک تیم ترور وزارت اطلاعات و امنیت جمهوری اسلامی ایران ترور شدند. در رای دادگاه میکونوس در ۱۰ آوریل ۱۹۹۷، نه تنها متهمان اصلی کاظم دارابی، ایرانی، و عباس راحیل، لبنانی، به جرم طراحی و اجرای ترور به حبس ابد با ویژگی سنگین جرم محکوم شدند، بلکه از این ترور به عنوان یک ترور دولتی نام برده شد که مسئولان درجه اول سیاسی ایران آمر آن بوده اند.
پس چرا دارابی که به حبس ابد محکوم شده بود پس از ۱۵ سال آزاد شد؟
ـ برای جواب باید کمی توضیح بدهم. در مورد امکان حقوقی آزادی مجرمان در آلمان، در این کشور مانند بسیاری از کشورهای دیگر اروپا “حبس ابد” دیگر عملاً وجود ندارد. برخی پس از ۱۵ سال و کسانی که مانند دارابی، ویژگی سنگین جرم دارند پس از ۲۵ سال، چنانچه دریابند که آنها از کار خود پشیمانند و بازگشت آنها به جامعه خطری ندارد، می توانند زندگی دوباره ای را شروع کنند. این اقدام پسندیده و انسان دوستانه در این جوامع فرصتی است دوباره حتی برای قاتلان که از کار خود پشیمانند. با توجه به عملکرد قوه قضاییه آلمان این حداقل برای محکومین با ویژگی سنگین جرم میان ۲۱ تا ۲۴ سال بوده، و در تابستان ۲۰۰۶ نیز حداقل زمان زندانی برای کاظم دارابی ۲۳ سال تعیین شد، ولی دارابی و وکلایش از قانون اتباع خارجی بند ۴۵۶۹ استفاده کردند که بنابر آن هر فرد خارجی زندانی در آلمان که دو سوم دوران محکومیتش را گذرانده باشد به شرط آنکه از آلمان اخراج شود، می تواند از زندان به کشور زادگاهش فرستاده شود، و دارابی با توجه به این پاراگراف دوشنبه گذشته به ایران فرستاده شد.
خوب این حق اوست؟ و یا اینکه ارزیابی دیگری هم هست؟ چون ما از اعتراض برخی وکلا در آلمان مطلع شدیم؟
ـ از نظر حقوقی این حق دارابی بوده که این تقاضا را بکند، ولی این بند حقوقی و انسان دوستانه، در زمانی قابل اجراست که محکوم از کار و عملکرد جنایی خود پشیمان بوده و به جایی که فرستاده می شود امکان این حرکت و تکرار آن دیگر موجود نباشد. و از آنجا که دارابی نه تنها هیچ ابراز پشیمانی نکرده و بازگشت او به ایران، که برطبق حکم دادگاه میکونوس، آمر این ترور چهارگانه بوده، به هیچ عنوان با روح اومانیستی این قانون همخوانی ندارد، این امر باعث شد که وکلای شاکیان خصوصی، بازماندگان و برخی از نیروهایی که مسئله میکونوس را دنبال می کنند، نسبت به این تصمیم مقامات قضایی اعتراض کنند. همه اعتراض کنندگان بر این نظر بودند که عملکرد قانونی رژیم ایران مبنی بر تشویق و از نظر شغلی ارتقاء جنایتکارانی است که به ایران بازمی گردند و این به هیچ عنوان قابل قبول نیست.
این اعتراضات به جایی رسید و یا اثری داشت؟
ـ باید گفته شود که این اعتراضات در حوزه سیاسی بود، به عبارت دیگر به مقامات آلمان گوشزد می شد که تصمیم برای بازگرداندن یک تروریست تنها با بندهای حقوقی گره نخورده و یک ارزیابی کلی از شرایط هم همیشه همراه آن بوده. به این گوشزدها و اعتراض ها دولت آلمان هیچگاه به صراحت جواب نداد، حتی در دو سئوال پارلمانی در اکتبر امسال هم چیزی به جز روایت رسمی از “حق” و “حقوق” جواب داده نشد، این امر بود که حتی مطبوعات آلمان هم در کنار دیگران مرتب سئوال می کردند، آیا مسئله بده و بستانی میان دو دولت بوده؟
مگر این مسئله بده بستان در مورد دارابی سابقه دارد؟
ـ بله از همان ابتدای پس از حکم، در سال ۱۹۹۸ یک بازرگان آلمانی به نام هوفر، که طرف ایرانی به او اتهام “رابطه نامشروع با یک زن مسلمان” زده بود، دستگیر شد و ایرانیان خواهان معاوضه او با دارابی بودند. در سال ۲۰۰۰ که خاتمی به برلن آمد، صراحتا خواستار آزادی دارابی شد، که این تقاضا رد شد.
در سال ۲۰۰۳ جدی ترین تلاش ایران بود که در چهارچوب معامله و معاوضه میان اسرائیل و حزب الله، دارابی هم وارد بازی کند، که باز هم سر نگرفت، و بالاخره ماهیگیر آلمانی دونالد کلاین که اواخر سال ۲۰۰۵ به جرم ماهیگیری غیرقانونی در آبهای ایران دستگیر شد و در مارچ ۲۰۰۷ آزاد گردید و در رابطه با آزادی او چند مذاکره جدی میان ایرانی ها و آلمانها درگرفت. همین امر بود که بسیاری از مطبوعات و وکلای شاکیان خصوصی را بر آن داشت که شک این بده بستان را به طور علنی مطرح کنند.
از خبر آزادی دارابی چگونه مطلع شدید و پس از آن چه اتفاقی رخ داد؟
ـ ما در برلن حدود ظهر روز دوشنبه ۱۰ دسامبر باخبر شدیم که دارابی از برلن به فرودگاه فرانکفورت منتقل شده که ساعت ۱۸ همان روز با یک پرواز شرکت لوفت هانزا به تهران فرستاده شود. از همان وقت شروع به سازماندهی یک تجمع اعتراضی کردیم. این خبر را هیچ منبع رسمی تا حدود ساعت ۱۷ همان روز تایید نکرد، ولی منبع ما موثق بود. در ساعت ۱۸ همان روز در مرکز شهر برلن در اعتراض به این تصمیم دولت آلمان در کنار خانواده های قربانیان ترور میکونوس و فعالان سیاسی شهر و فعالان حزب دمکرات کردستان ایران میتینگی برگزار کردیم که مورد توجه رسانه های جمعی قرار گرفت. کاظم دارابی هم به ایران رسید و مورد استقبال معاون وزیر امور خارجه اسلامی قرار گرفت و بار دگر نظر ما که ایران اسلامی جنایتکاران را مورد تشویق و ارتقاء قرار می دهد، در عمل تایید شد.
