رای دادگاه مردمی صادر شد:
گفت وگو با کاوه شهروز از اعضای تیم دادستانی دادگاه
شهروند ـ فرح طاهری: دادگاه نمادین ایران، که آن را با نام ایران تریبونال می شناسیم، رای نهایی خود را صادر کرد و دولت جمهوری اسلامی ایران را محکوم کرد که در فاصله سالهای ۱۹۸۰-۱۹۸۹ مرتکب جنایت علیه بشریت شده است.
این دادگاه نمادین که رای آن اعتبار قضایی ندارد، همچنین گفته است که مسئولیت کامل نقض گسترده حقوق بشر در ایران به موجب میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی بر عهده دولت آن کشور است.
شش تن قضات دادگاه مردمی رای خود را منتشر کردند
تعدادی از فعالان حقوق بشر و خانواده های قربانیان اعدام های دهه شصت برگزارکنندگان این دادگاه نمادین بودند. آنها در فوریه ۲۰۱۱ یک کمیته اجرایی تشکیل دادند که به تشکیل “کمیسیون حقیقت یاب” انجامید. این کمیسیون در ماه ژوئن ۲۰۱۲ در لندن تشکیل جلسه داد تا با شنیدن شهادت زندانیان سیاسی و خانواده های آنها، به نقض حقوق بشر در زندان های ایران در دهه ۱۹۸۰ رسیدگی کند.
پس از پایان کار کمیسیون حقیقت یاب، دادگاه نمادین در اکتبر۲۰۱۲ در ساختمان قصر صلح لاهه در هلند تشکیل شد. یوهان کریگلر، رئیس دادگاه، قاضی سابق دادگاه تجدید نظر آفریقای جنوبی بود. در کنار او دو فعال حقوق بشر، دو وکیل و یک استاد دانشگاه تیم قضات دادگاه را تشکیل می دادند.
دادگاه نمادین در بند ۱۶۸ رای خود، دولت ایران را به دلیل قتل، شکنجه، تجاوز به زندانیان و رفتار غیر انسانی با زندانیان، ناقض حقوق بشر دانسته است.
با کاوه شهروز، یکی از اعضای تیم دادستانی ایران تریبونال در دفتر کارش در تورنتو تماس گرفتیم تا ضمن تبریک به او و اعضای تیم، از چندوچون صدور رای نهایی مطلع شویم.
شهروز، رای تیم قضات را بسیار قوی خواند و گفت: این رای خواسته های ما را به عنوان تیم دادستانی پذیرفت و اسناد و دلایل ما را قبول کرد و این باعث تعجب هم نیست چون واقعا سابقه ی جمهوری اسلامی واضح است، یعنی جنایت هایی را که جمهوری اسلامی مرتکب شده همه می دانند و اسنادش هست و افرادی که آمدند شهادت دادند بسیار شهادت هایشان قوی بود و ما خوشحالیم که قاضی های بین المللی هم این ها را قبول کردند و امیدواریم این قدم اولی باشد تا تمام مردم دنیا از جنایات جمهوری اسلامی آگاه شوند.
کاوه شهروز وکیل جوان ساکن تورنتو، عضو تیم دادستانی ایران تریبونال
در مورد قدم بعدی پس از اعلام رای، شهروز گفت: این با کمپین ایران تریبونال، برگزارکنندگان و خانواده های قربانیان است که قدم بعدی چه باشد. تا آنجا که من خبر دارم، فعلا در حال کار روی ترجمه ی این رای هستند، که زبان ساده ای هم ندارد و با زبان حقوقی نوشته شده. دوستان می خواهند پس از ترجمه آن را به طور گسترده منتشر کنند تا همه از جنایاتی که در ایران انجام شده، باخبر شوند، اما برای ما در کانادا، ما می توانیم با استفاده از این رای و اسناد دیگر ایران تریبونال، روی دولت کانادا فشار بیاوریم تا اتفاقات دهه شصت را رسما به عنوان جنایت علیه بشریت بشناسد. ما الان عده ای هستیم که روی این کار می کنیم.
شهروز تأکید کرد، این کاری ست که می تواند بین المللی باشد. یکی از موفقیت های ایران تریبونال به نظر من همین بود که توانست مردم را از کشورها و نهادهای مختلف کنار هم آورد تا کار کنند. الان هم لازم است ایرانیان در کانادا، آمریکا، اروپا و سایر کشورها، دولت هایشان را آگاه کنند که مسئله ی اصلی ایران مسئله هسته ای نیست و مسئله ی نقض حقوق بشر اصلی است.
شهروز در مورد ارسال رای به نهادها و سازمان ها مثل سازمان ملل و عفو بین الملل و نظایر آن، گفت: رابطه ی مستقیمی هست بین عفو بین الملل و ایران تریبونال و تا آنجا که من می دانم برنامه دارند که نتیجه ی این دادگاه از طریق عفو بین الملل هم اعلام شود. این که برای گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل آقای احمد شهید هم فرستاده شود، من اطلاع ندارم.
دادگاه نمادین در بند ۱۶۷ رای خود، مبنی بر محکومیت دولت ایران برای نقض حقوق بشر، نوشته است که حتی اگر دولت ایران در دادگاه حاضر می‌شد «بی‌شک» نمی‌توانست مستندات موجود علیه خود را به چالش بکشد.
رئیس کمیته اجرایی در نامه‌ای به سفیر ایران در هلند از دولت ایران خواست که در این دادگاه حاضر شود و اگر دفاع یا پاسخی دارد ارائه کند، اما دولت ایران، این دعوتنامه را ندیده گرفت.
از شهروز می پرسم اگر وکیل مدافع جمهوری اسلامی در این دادگاه بودی، آیا می توانستی از او دفاع کنی؟ می گوید: بهتر بود جمهوری اسلامی می آمد و از خودش دفاع می کرد، ولی من به عنوان یک وکیل اگر وکیل جمهوری اسلامی بودم، حرفی برای گفتن نداشتم، چون این جنایات آنقدر واضح است و اسناد هست، دفاع از آن بسیار مشکل است.
می گویند در دادگاه های حقیقی تعداد قضات فرد است تا اگر اختلاف رای مشاهده شد، به رای اکثریت استناد شود، اما در ایران تریبونال شش قاضی حضور داشتند. شهروز در مورد این که چرا تعداد قضات فرد نبود، گفت: دلیل خاصی نداشت، ما از افراد مختلف دعوت کردیم و این تعداد اعلام آمادگی کردند و آمدند.
دادگاه نمادین مردمی علیه دولت ایران با الهام از دادگاه نمادینی که به ابتکار برتراند راسل و ژان پل سار‌تر به رسیدگی به جنایات جنگی آمریکا در ویتنام پرداخت، تشکیل شد. این دادگاه موسوم به دادگاه راسل، در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط عده‌ای از روشنفکران و فعالان حقوق بشر در دانمارک و سوئد برگزار شده بود. نتیجه آن دادگاه هم محکومیت دولت آمریکا به جنایت جنگی در ویتنام بود.
