شهروند- آرش عزیزی: کانادا رئیس دوره‌ای جدید شورای شمالگان خواهد شد. این کشور دو سال در این سمت می ماند.
شمالگان نامی است که به منطقه ی حول قطب شمال اطلاق می شود.
دولت محافظه کار استفن هارپر که مدت ها است دم از برنامه های خود برای این منطقه می زند اکنون فرصتی خواهد داشت تا این برنامه ها را به واقعیت نزدیک تر کند.
در عین حال بسیاری از کارشناسان، بخصوص از ملت اینوئیت، نگرانند که دولت محافظه کار نتواند از این فرصت به خوبی استفاده کند.
کانادا چهارشنبه ی هفته‌ی گذشته در صدر این شورای هشت‌کشوره قرار گرفت. افزایش گرمایش جهانی، که حتی نفس وجود آن توسط وزرای دولت هارپر بارها زیر سئوال رفته است، این شمالی ترین منطقه ی جهان را با خطرهای بسیاری مواجه کرده است.
متخصصان «برنامه ی مانک-گوردونِ امنیتِ شمالگان»، که در تورنتو واقع است، بخصوص به اتاوا فشار آورده اند تا وضعیت زیرساخت های دریایی و هوانوردی کانادا در شمالگان را بهبود بخشد. این کارشناسان می گویند کانادا نسبت به همسایه های خود در این زمینه عقب است.
آخرین باری که کانادا در ریاست این شورا قرار داشت به ۱۹۹۸، یعنی سال تاسیس آن، برمی‌گردد. در آن سال بود که شورای قطب شمال با وعده ی تشویق همکاری و بخصوص توسعه ی پایدار و حفاظت زیست محیطی برپا شد.
دو سال پیش، و در میان افزایش چالش های بی شمار، اعضای شورا، از جمله کانادا، توافق نامه ای امضا کردند تا در مورد عملیات جستجو و امداد هوایی و دریایی در منطقه نیز بیشتر همکاری کنند.
کارشناسان می گویند دولت هارپر هنوز این قرارداد را پیاده نکرده است و اکنون نگاه های بیشتری برای این کار به سوی آن جلب خواهد شد.
کانادا ۱۶۲ هزار کیلومتر با اقیانوس منجمد شمالی مرز دارد که بزرگ ترین در جهان است. اما در حال حاضر پروازهای امداد هوایی ارتش برای رسیدن به بخش شرقی شمالگان از پایگاه خود در ترنتون شش تا هشت ساعت طول می کشند.
اتاوا اما می گوید اولویت هایش در سمت ریاست، «توسعه ی مسئولانه ی منابع قطب شمال» و کشتی داری امن در منطقه است.
با توجه به رابطه ی نزدیک هارپر با شرکت های بزرگ بسیاری نگرانند که کانادا از این منطقه تنها برای پر کردن جیب روسا و مدیران این شرکت ها استفاده خواهد کرد و بس.
لئونا اگلوکاق، وزیر هارپر که مسئول توسعه ی اقتصادی شمال است، قاعدتا نقش مهمی در برنامه های دولت در این زمینه خواهد داشت. او اما در هفته ی گذشته به تقاضاهای روزنامه ها برای گفتگو پاسخ نداده است. وزیر اما به کندین پرس گفت تمرکز اتاوا بر توسعه (از جمله ایجاد مجمعی متشکل از شرکت های تجاری مشغول در قطب شمال) به معنی زیرپا گذاشتن سایر اولویت ها نخواهد بود.
گرمایش جهانی بیش از هر جایی بر منطقه ی قطب شمال تاثیر گذاشته است. ذوب شدن یخ های این منطقه آب ها را به روی کشتی های تجاری و گردشگری بیشتری باز می‌کند.
جان انگلیش، استاد دانشگاه تورنتو که کارشناس تاریخ شورا است، گفت بسیاری از ناظران اروپایی نگرانند که چرا کانادا به وظایف خود در قرارداد جستجو و امداد عمل نمی‌کند.
هارپر در سال ۲۰۰۵ که رهبر اپوزیسیون بود وعده داد که اگر به قدرت برسد سه یخ شکن سنگین جدید می سازد و بندر مشترک نظامی-غیرنظامی ای در آب های عمیق منطقه ایجاد می کند. طرح او قرار بود ۵/۳ میلیارد دلار خرج داشته باشد و تاکیدی بر حق حاکمیت کانادا بر شمالگان باشد. اما وقتی به نخست‌وزیری رسید ظاهرا این وعده را فراموش کرد. او در سال ۲۰۰۷ طرح جدیدی را اعلام کرد برای ساختن شش تا هشت کشتی گشتی برای نظارت بر رودخانه های مهم، آب های ساحلی و دریاهای باز در آب‌های سه اقیانوس هم مرز با کانادا.
کارشناسان قطب شمال همین ماه گذشته گزارش مفصلی منتشر کردند و از هارپر انتقاد کردند که تصمیم گرفته کشتی هایی بسازد که مناسب ایفای نقش در شمالگان نیستند.
در این گزارش، که به طور مشترک توسط «موسسه‌ی ریدو» و «مرکز بدیل های سیاست‌گذاری کانادا» منتشر شد می خوانیم: «مساله فقط خرج ۷/۴ میلیارد دلاری (یا بیشتر) نیست که قابلیت کانادا برای عملیات موثر در هر سه ساحل خود است.»
